Het Vierssenhuis - Tweebaksmarkt 64 Rinske Heemstra en de Grote Kerk Het rijke roze leven LeOVdLT^ LA.il De fijnmazige kavelstructuur van de Nederlandse binnensteden ontstond in de middeleeuwen en was in de zestiende eeuw wel uitgekristalliseerd. De parcellering viel op door haar betrekkelijk smalle kavels met een breedte van 4,5 tot 7 meter. Een van de oorzaken daarvoor was de hoge grond prijs in het dicht bewoonde Nederland. De om walde of ommuurde steden dwongen tot compacte bouw. Reeds in de zeventiende eeuw ontstond er door toenemende economische groei en welvaart de behoefte huizen te vergroten. Dat kon door ze te verhogen of naar achteren uit te breiden, maar wie zijn huis werkelijk allure wilde laten uitstra len breidde het uit met nieuwbouw op een belen dend perceel. Daarvoor werd doorgaans een nieuwe representatieve gevel opgetrokken. Leeu warden kent een dertigtal van deze 'dubbele' he renhuizen, meestal uit de 18de eeuw. Een van de opvallendste is het Vierssenhuis op Tweebaks markt 64, dat onderdeel uitmaakt van het Pro- vinsjehüs. Betreffende dit herenhuis zijn de bouwrekeningen uit 1740 bewaard gebleven. Zij geven een fraai beeld van de Leeuwarder architec tuurgeschiedenis en decoratiekunst in de eerste helft van de achttiende eeuw. Sytse ten Hoeve doet verslag. Onlangs kwam een onbekende afteelding aan het licht, die een interessante aanvulling geeft op onze kennis van de Grote of Jacobijnerkerk. De vondst is te danken aan Sytse ten Hoeve, die hem ontdekte in de verzamelingen van het Rijksmu seum. De titel is: Rinske verlaat de kerk. Afge beeld is een vrouw die in hevig geëmotioneerde toestand, gevolgd door haar man, de Grote Kerk uitloopt. De gravure is van de hand van Reinier Vinkeles (1741-1816), graveur en boekverkoper te Amsterdam, bekend illustrator van vele boeken. Dit is een illustratie bij een boek van Adriaan Loosjes Pzn. (1761-1818), auteur en uitgever te Haarlem. Adriaan Loosjes was in zijn tijd een be kende schrijver, die tal van boeken op zijn naam heeft staan. Loosjes schrijft in zijn inleiding, dat de schetsen volledig verzonnen zijn en geen ver wijzing naar enige bestaande persoon bevatten. Het interessante is nu, dat de tekening een gede tailleerd beeld geeft van het interieur van de Grote Kerk. Bernhard van Haersma Buma heeft als kenner van de kerk de tekening met de werkelijk heid vergeleken. Op 11 oktober 2014 werd als onderdeel van 'de Nacht van de Liefde' onder leiding van Majo Ti- ghelaar een nachtwandeling gemaakt langs de voormalige cafés, ontmoetingsplekken en andere locaties die van belang waren voor de Leeuwarder homogemeenschap. De veranderingen in de ver houding tussen Leeuwarders en homo's is opmer kelijk: in de achttiende eeuw werden ze nog aan de wurgpaal om het leven gebracht en in 2008 stond onze burgemeester vol trots op het Leeu warder skütsje als blikvanger van de Amster damse canal-parade. In dit artikel beschrijft Gerard Hendriksma de periode 'in de kast' tot 1971. In een tweede artikel zal hij de periode vanaf 1971 tot nu belichten.

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2015 | | pagina 3