Brievenbus Mailbox
Lcova-"tNÏLA.4l
37
Eikenstraatflats
Het verhaal van Olivier Mouwe over de flats aan de
Eikenstraat in Leovardia 48 bracht mij de ervaring
van mijn zuster met die flats in herinnering. Ons
gezin heeft van 1932 tot 1947 gewoond op Ekster
straat 2 en mijn zuster Anna en ik gingen naar de
in hetzelfde blok liggende School 15, later de Leeu-
werikschool. Na de lagere school koos ik voor de
techniek, zij voor het onderwijs. Toevallig werd ze
onderwijzeres aan diezelfde school 15.
Ze is ongetrouwd gebleven en voor ongehuwden
was het toen niet eenvoudig een zelfstandige wo
ning te krijgen. Ze had daarom een kamer bij parti
culieren in de Spechtstraat. Dat was tijdens de
bouw van de flats aan de Eikenstraat, waarvoor ze
had ingeschreven en ook al een woning had toege
wezen gekregen, in de eerste flat aan de stadkant.
Ze beschikte over de sleutel en was al in de woning
geweest.
Toen sloeg het noodlot toe. Bij het oversteken
van de Leeuwerikstraat, bij de Spechtstraat, werd
ze aangereden door een auto en met forse verwon
dingen, ook aan het hoofd, in het Diaconessenhuis
opgenomen. Toen ik daar twee dagen later (ik
woonde intussen met mijn gezin in Den Haag) bij
haar op bezoek was, kwam ook haar verhuizing ter
sprake. Ze vroeg of ik naar de flat wilde gaan om er
een oordeel over te geven. Met name ook over iets
hinderlijks wat ze had ontdekt, zonder dat overi
gens te benoemen.
Ik heb dat meteen gedaan en het enige hinder
lijke wat ik merkte was een bromtoon in de woon
kamer, waarvan ik ontdekte dat die van de
verwarmingsradiator kwam. Ik heb dat vervolgens
tegen mijn zuster gezegd en ze zei dat dat precies
was waar ze tegenop zag, ook gezien haar hersen
schudding. Ik ben toen met de beheerder gaan kij
ken en die constateerde dat de geluidshinder
alleen in die flat en in die kamer aanwezig was, dat
het een resonantiekwestie was en dat er weinig
aan te doen was. De flats hadden een gemeen
schappelijke verwarming.
Het zag er zorgelijk uit.
Toen kwam de oplossing. In een van de andere
flats was een stuurman-in-ruste van de Grote Vaart
komen wonen, die geklaagd had dat hij 's-nachts
niet kon slapen doordat het er zo stil was. Hij was
motorgeluid gewend geweest. De ruil slaagde toen
tot beider tevredenheid en met goedkeuring van de
woningbouwvereniging.
Heel lang heeft mijn zuster er overigens niet ge
woond. Intussen was namelijk ook de bouw van
flats aan de Anjen begonnen, die veel dichter bij
haar school in de Leeuwerikstraat lagen. Door ruil
kon zij daar een begane-grond woning krijgen. Ze
heeft daar gewoond, en ook les gegeven, tot ze, vrij
jong en waarschijnlijk mede ten gevolge van het
ongeval, in 1976 overleed.
Cor Boonstra, Benthuizen
Franciscus Lammers als ordinaire
struikrover
In Leovardia 47 van mei 2015, wordt in het artikel
over de berechting van 'foute' stadgenoten ook de
naam genoemd van SD-voorman Franciscus Lam-
mers. Dat deze schurk niet alleen fout was, maar
ook lange vingers had, moge blijken uit het vol
gende voorval.
Na de overval van de Duitsers op de timmer
fabriek aan de Dokkmer Ee, waar tot 15 juli 1944
het hoofdkwartier van de KP in Friesland was ge
vestigd (zie Leovardia 41 van mei 2013) werd het
woonhuis van directeur Harmen Kingma een paar
nachten daarna door een groep landwachters,
onder leiding van Lammers, grondig doorzocht
op voor de KP belastende informatie. Ik citeer nu
uit de oorlogsherinneringen van mijn vader: 'De
'heren' hadden niet alleen belangstelling voor ons
persoonlijk, ons zilverbestek, de spaarpotten van
de kinderen en mijn filmcombinatie met films
namen ze ook mee.'
Van deze filmapparatuur, bestaande uit een
smalfilmcamera, een projector en een kofferbeeld
scherm, die hij in de jaren dertig bij Plantinga in
de Sint Jacobsstraat had gekocht, waren gelukkig
na de oorlog de rekeningen met de daarop ver
melde identiteitscodes, nog voorhanden.
Lammers maakte deel uit van de SD die het hoofd
kwartier had in het beruchte Scholtenhuis in Gro
ningen. Daardoor kon hij beschikken over een
woning in Winschoten en waarschijnlijk vond hij
het daar, meer naar het oosten, wel zo veilig. Na de
bevrijding werd dit huis ontruimd en kwam onder
andere de geroofde filmapparatuur te voorschijn.
Na een tip van de plaatselijke politie reisde Har-
men Kingma, met zijn oudste drie kinderen, op
een zaterdagmiddag in juni 1945 af naar Winscho
ten, met de rekeningen van Plantinga bij zich, om
zijn eigendommen weer op de geëigende plaats te
krijgen. Van de overige geroofde goederen - ze zul
len wel onder de landwachters zijn verdeeld - is
nooit iets teruggekomen.
Bij de grote brand van het Old Burger Weeshuis
aan het Zaailand in de nacht voor de bevrijding
zijn de familiefilmpjes, met daarop onder meer
de eerste stapjes van de kinderen, mee in de
vlammen opgegaan. De SD zal ongetwijfeld deze
filmpjes hebben gescreend op informatie over
de KP in Friesland.
Nog jaren lang heeft Harmen Kingma plezier
gehad van zijn verloren gewaande hobbyspullen.
Zo heeft hij begin jaren '50, toen de timmerfabriek
dankzij de wederopbouw een bloeiperiode door
maakte en een mega-order in de wacht sleepte van
oliemaatschappij Caltex Nederland voor de bouw
van meer dan 300 prefabwoningen, bestemd voor
de olievelden van Sumatra, van de daaraan verbon
den werkzaamheden door de meer dan 100 werk
nemers die toen bij de fabriek in dienst waren,
prachtige zwart/wit filmopnames gemaakt, die
later weer op dvd zijn overgezet.
Maar dat is een ander verhaal, dat gelukkig niets
met 'vriend' Lammers heeft te maken.
Ale M. Kingma, Leeuwarden
Spookhuizen aan de Groningerstraatweg?
De heer Koos Pietersma viel over een wel zeer bij
zonder fenomeen, dat ook de redactie reeds was
opgevallen bij het bepalen van de exacte locatie
van het in een bijdrage van Ellen Bij de Weg ver
melde, en door een bombardement op 27 januari
