KINEMATOGRAAF LEVENDE SCHILDERIJEN F LeoVd-'r^tA. *1 sgt5^s3fX tentoongesteld door den ('(Jitgeeanden door dr Hoeren A u</nst en Louie Lumürt te Lj/on). Nauwelijks Liiivfi Edison's Kinetoakoop de gmisehe wereld verstomd doen Klauti niet de voorstelling tiui beweegbare beelden, of reeds is iets groo- ters Cu schooners uitgevonden, waaraan de werking vui de Kiuelos- eoop (beweegbare natuurgatrowwa beelden) teil grondslag ligt, maar dit toestel zoodanig verbetert, dat men iuplaats van beeldjes vtq een paar duim grootte, geheele strnatscènes en tafereeltjes met honderden ns«D#chra «et, alles in natuurlijke grootte. Deze beelden worden door middel van den .Kinematograaf" op een sterk gespannen «Loek geworpen. 2y zien er niet uitnls schaduwbeelden, doelt volkomen luituurlpk, landschappen en bouwkundige afbeeldingen be vatten dezelfde jierspactief als de beste panorama's. En toch hoeveel ver schillen ze nog. Een panorama is levenloos, doch bier w allee natuurgetrouw Wat er leeft ca zich beweegt, bet verkeer op «kraton en pleinen, hot golven der wereldzee, dat allee zten we "toot 'onze oogen ïoo_getwnat» alaeagen we de tastbare werkelijkheid, Niet* is er van U< voren op ingericht ojn effectbejag te maken. De pbotographiscbe plaat is in elke stadium van beweging opgenomen en geeft alles getroow terug. De grondgedachte van bet toestel is niet nieuw ze wü roods verwe zenlijkt tjj den .Zootrop en Prtutinoknp" waarin de «nel-photoarnpbic van de beweging van een inensch, paard of bond in sncldraaiende beweging wordt gebracht en (bovendien hel belicht) en wel met zoo groate «neltieia dat men de tusScheoruimteu niet lun zien en zoo de eene beweging in de andere vervloeit, zoodat het ona tocljjkt als zagen we werkelijk «n mens.dk loepen, «en ptiard rennen of een hond springen, De bljjveode indrnk van de scherp verlichte beeldjes op het netvlies van het oog ia oorzaak dat wjj het beeld zich zien bewegen. Doch welk en verschil lusschen deze primitieve toestelletjes eu den kinematograaf! De kolossale vooruitgang op photögraphisch gebied stelt ons in staat met dit toestel alt» wat voor de camorn geschiedt in alle kleine stadiums van beweging op te nemen en vost te hechten op een band, dat zich in een luchtdichte kast loodrecht afwikkelt- De kast ia voorzien van een objectief, dat zich niet bepaalde tusBchcoruimten opent en sluit en zoo ontstaat wn rjj afbeeldingen die onderling weinig verschillen, doch geznmelpk de levendigste scènes weergeven. In met tuinder dan 15 doelen verdeelt bet toestel de bewegingen van dén seconde, de strook van «ollodium neemt dus in 6£a seconde 15 afbeeldingen op en om de bewegingen van tón mi nuut op te nemen beeft hjj 900 fotographien noodig of een strook van 18 Meter leng Pu en 3 c, M, breedte, Op dezelfde wjjze brengt de Kinematograaf weder te voorschijn wat hjj heeft opgenomen. Door electrisch licht bestraald, ontrolt zich de Collo- Strooibiljet, verspreid door Christiaan Slieker, ten behoeve van de 'kinematografische' tentoonstelling Levende Schilderijen op de Leeuwarder kermis in 1896 Film op de kermis In Leeuwarden ontstond een nieuwe verto ningscontext, toen Christiaan Slieker in 1896 een filmvertoning op de jaarlijkse juli-kermis verzorgde, één van de grootste Nederlandse kermissen op dat moment. Slieker was hier mee de eerste exploitant van een reisbioscoop die van kermis naar kermis trok en koploper in een belangrijke trend. Door Slieker werd de kermis namelijk in de vroege periode een van de belangrijkste vertoningscontexten van film. De verwachtingen voor deze eerste ge projecteerde filmvertoning in Leeuwarden waren hooggespannen. Slieker verspreidde strooibiljetten door de stad, waarin hij de wer king van de kinematograaf uitlegde. 'Levende schilderijen, tentoongesteld door den Kinema tograaf', kopte het biljet. De werking, herkomst én mogelijkheden van de kinematograaf wer den uitgelegd. De Leeuwarder Courant be steedde voor de kermis al uitgebreid aandacht aan Sliekers kinematograaf. Een artikel van 17 juli 1896 begon als volgt: 'Niets nieuws onder de zon' of, om met R. Akiba te spreken, 'Alles is schon da gewesen', hetgeen men van de meeste kermisvertooningen zou kunnen zeg gen. Niet echter van de Kinematograaf, te zien in eene op het Zaailand, tegenover het Ge rechtshof, geplaatste tent.' De kermisvoorstelling verliep echter niet bepaald vlekkeloos. Slieker kon pas halver wege de Leeuwarder kermis aanwezig zijn, doordat hij last had van technische proble men. Gelukkig was zijn moeite niet voor niets. De Leeuwarder Courant meldde dat de voor stellingen 'de algemene belangstelling in hooge mate opwekten'. De breuk met de kine- toscope was overigens niet zo groot als het lijkt: Slieker vertoonde filmpjes van een boks wedstrijd, een gevecht in een herberg en een serpentinedanseres, allemaal gemaakt voor de kinetoscope. Het mocht de pret niet drukken. Na het succes in Leeuwarden sloeg Slieker zijn vleugels uit en reisde door naar kermissen in steden als Haarlem, Alkmaar, Utrecht en Nijmegen. In de winter nam hij zijn intrek in vaste zalen. In Leeuwarden herhaalde hij van 23 t/m 27 januari 1897 in de Stadsschouwburg zijn succes van de juli-kermis. Dit was meteen de enige keer dat het publiek in 1897 'Edisons wonder' in vol ornaat kon zien. Op de zomer kermis van dat jaar was geen film aanwezig. Wel stonden er een aantal kermisexploitan ten, die in de jaren daarna over zouden stap pen op film, zoals Albert Frères met een theater met acrobatenshows, Herman Fey met een Palais Cristal Oriental en Hommerson Fils met een luchtschommel. In 1898 was Slie- ker wel weer aanwezig op de Leeuwarder juli- kermis, maar toen was hij niet langer de enige filmexploitant aldaar: Carmine Riozzi was ook aanwezig met zijn 'Koninklijke gebreveteerde Cinomatograaf annex de Bioscoop'. Vertoningen in vaste zalen Vanaf 1898 werden filmvertoningen in vaste zalen in Leeuwarden gangbaarder. Hotel-café Centraal gaf van 9 t/m 11 november zes verto ningen per dag met de Bioscoop, een nieuw apparaat voor filmprojectie. Koningin Wilhel- mina was Nederlands eerste filmster: haar in huldiging in 1898 was vastgelegd op film en deze filmpjes waren razend populair. 'Voor hen, die de inhuldigingsfeesten te Amsterdam niet konden bijwonen en zich moesten tevre den stellen met het lezen van de beschrijving daarvan in dagbladen, is thans de gelegenheid geopend, zich eenigszins schadeloos te stel len. Zij behoeven daartoe slechts een bezoek

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2016 | | pagina 10