CENTSAIE, LeoVdlr^ LA.il vervolg van pagina 20 21 Verdeeld over zes centrales Natuurlijk bestond er in Leeuwarden bij meer dere zaken belangstelling voor het exploiteren van een centrale, want met zo'n 500 aanslui tingen leverde het toch bijna 13.000 gulden per jaar op, waardoor de investering van de aanleg gemakkelijk terug werd verdiend. Wel moest door de centrales een (kleine) bijdrage aan de omroepen worden betaald voor de doorgifte van de programma's. De concessie werd meestal verleend voor vijf jaar en bij het aflopen van de eerste concessieperiode in Leeuwarden, in het voorjaar van 1937, telde de stad nog ruim 3000 aansluitingen. Wel liep het aantal aansluitingen iets terug doordat langzamerhand meer mensen een radiotoestel konden aanschaffen. Natuurlijk gebeurde het wel eens dat iemand zich clandestien via een aftapdraad aansloot op een centrale, wat soms bij ande ren storing gaf. Als zo iemand werd betrapt werd hij veroordeeld voor diefstal van energie. Leeuwarden telde uiteindelijk zes centrales: Centrale West van Technisch Bureau Electroon aan de Spanjaardslaan, Centrale Oost van Mensink die eerst aan het Zuidvliet begon, maar in 1931 vanuit een fraai nieuw pand aan de Bleeklaan werkte, Centrale Huizum van ra- dioburo Tieks (in de Schrans) en Adema, later opgesplitst in Huizum Oost en Huizum West en tenslotte nog Centrale Zuid van Nijhorst. Natuurlijk bestond er in de stad ook een centrale luistercommissie, waarin naast de exploitanten ook vertegenwoordigers van de omroepen zaten. Het was crisistijd en dus werd in 1933 door de Leeuwarder commissie besloten de werklozen en door de crisis ge troffen abonnees een reductie op de contribu tie te geven. Daardoor hoefden zij nu 25 cent in plaats van 50 cent per week te betalen. Vanaf 1936 werd in Leeuwarden ook een derde station doorgegeven waarvoor weer 3 gulden aansluitingskosten moest worden be taald, maar het abonnementsgeld werd niet verhoogd. Op dit station werden vooral pro gramma's van buitenlandse zenders doorgege ven. Tussen 7 en 8 uur was er elke avond een grammofoonplatenprogramma dat door één centrale - hier de Radio Centrale Oost van Mensink - werd verzorgd, maar door alle zes doorgegeven. Het was daarmee eigenlijk het eerste lokale radioprogramma, want naast muziek werden regelmatig ook berichten doorgegeven. Het redelijk populaire pro- gramma werd met zorg samengesteld en gepresenteerd door R.K. de Roos, die ook regelmatig verzoeken van luisteraars hono reerde. De radio op bezoek In de middag van 10 november 1928 arriveerde een gezelschap van de AVRO met de trein uit Stavoren op het Leeuwarder station. Een com missie van ontvangst had zich op het perron opgesteld om de tien dames en twintig heren te ontvangen. Omstuwd door een nieuwsgie rig publiek stapten de gasten in de gereed staande auto's en voorafgegaan door het Huizumer muziekkorps Volharding ging de optocht door de stad langs de Nieuweweg en de Tweebaksmarkt naar hotel De Nieuwe Doe len. Langs de route stonden dichte drommen mensen, wat een oud vrouwtje de opmerking ontlokte ''t Lykt of de koaningin inhaald wurde mut. Je loope hier wel hene, mar je siene eigenlik nog niks. In paar meensen in 'n auto, dat ken je alle dagen wel sien.' De belangstelling voor de AVRO-avond zelf in de Harmonie was ook overweldigend. Er waren door de Friese AVRO-luistervinken meer dan 2000 kaarten aangevraagd maar met zo'n 900 bezoekers was de zaal stampvol met vrijwel uitsluitend AVRO-leden. Ze wilden nu wel eens zien wat ze anders alleen door mid del van de radio konden horen, zoals de leider van de omroep Willem Vogt, de programma leider Louis Schmidt en het omroeporkest ge leid door Nico Treep. Voortdurend klonk er een enthousiast applaus van het aandachtig luisterende publiek, dat wel vond dat de mu ziek nu veel gaver en zuiverder klonk dan thuis uit de luidspreker. In april van het volgende jaar vond in een bomvolle Harmoniezaal een tweede Steden- avond plaats met vrijwel dezelfde gasten en leden van de AVRO-staf. Naast enkele muzi kale nummers waren er natuurlijk de nodige propagandaspeeches en verzoeken de omroep financieel te steunen. Overal werden inmid dels plaatselijke afdelingen van de vier om roepverenigingen opgericht. Deze hielden nu De firma Mensink liet aan de Bleeklaan een fors en stijlvol winkelpand met werkplaats en bovenwo ning bouwen, onder meer geschikt voor zijn Radio Centrale Oost

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2016 | | pagina 27