Leeuwarder
I straatnamen
LcovitY3t^i.
die in 1828 trouwde met Hendrik Jans Bron. En
uiteindelijk komen we dan bij ondergetekende.
Een leuke bijkomstigheid bij het onderzoek
van Faber.
Paul BronLeeuwarden.
Landelijke politici uit Leeuwarden mis
kend?
Heeft Leeuwarden meer toonaangevende lan
delijke politici voortgebracht die een straat
naam verdienen dan de paar naar wie nu een
straat of laan is genoemd (Vondeling, Troelstra,
Rengers en Algra)? Ik denk het wel. Maar welke
criteria leg je daarvoor aan? Ik heb mij beperkt
tot de zittingsduur van een Kamerlid of be
windsman, omdat politici periodiek op hun
functioneren worden beoordeeld. Daarbij ben
ik uitgegaan van politici die minimaal 12 jaar
(zijnde drie volle periodes van vier jaar of meer
periodes van kortere duur) in de Tweede Kamer
hebben gezeten. Voor de Eerste Kamer ben ik
uitgegaan van een zittingsduur van minimaal
16 jaar. Wie én Kamerlid is geweest én be
windsman en met beide functies gezamenlijk
de minimumtermijn haalt, verdient ook ver
melding.
Verder ben ik er van uitgegaan, dat de per
soon wel enige binding met de stad moet heb
ben gehad. Iemand, die in de stad werd
geboren maar er geen politieke binding mee
had, viel alsnog af. Aldus kom ik tenslotte op
een elftal genomineerden die mijns insziens
vernoeming via een straat, laan of plein verdie
nen. Dat zijn in alfabetische volgorde:
Willem Albarda (*Leeuwarden 1877), meer
dan 26 jaar Tweede Kamerlid (1913-1939) en na
Troelstra fractievoorzitter van de SDAP; hij
werd samen met J. van den Tempel de eerste
socialistische minister in Nederland (1939
1945). Hij was ook lid van het oorlogskabinet in
Londen. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij
lid van de Raad van State (1945-1952).
Jacob Algera (*Wirdum 1902), woonde lange
tijd in Leeuwarden. Tweede Kamerlid (1937
1952 en 1956) voor de ARP en minister van Ver
keer en Waterstaat in de kabinetten Drees III en
IV (1952-1958). Zorgde onder andere voor de
Deltawet. Ook lid van Gedeputeerde Staten van
Friesland (1946-1952) en waarnemend burge
meester van Leeuwarden direct na de Tweede
Wereldoorlog.
Jannes van Dijk (*Leeuwarden 1878),
Tweede Kamerlid voor de ARP van 1925-1937 en
twee maal minister tussen de twee wereldoor
logen, namelijk minister van Oorlog (1921-1935)
en van Defensie (1937-1939). Voerde onder an
dere de dienstplicht in en besloot tot de bouw
van bunkers ter verdediging van de Afsluitdijk.
Jacob Dirks (*Leeuwarden 1892), conserva
tief Tweede Kamerlid voor het kiesdistrict
Leeuwarden (1849 tot 1866) en daarna 23 jaar
lid van de gemeenteraad van Leeuwarden. Pu
bliceerde veel over Friesland en haar historie
en over munt- en penningkunde en was ere
voorzitter van het Friesch Genootschap.
Frans van Eysinga (*Wommels 1818), 44
dienstjaren en daarmee recordhouder in de
Eerste Kamer (inclusief acht jaar voorzitter), te
vens Minister van Staat (1897-1901). Woonde in
Leeuwarden waar hij begon als advocaat (later
raadsheer in het Hof), was ook erevoorzitter
van het Friesch Genootschap.
Albert van der Heide (*Leeuwarden 1872),
rode dominee in onder andere Leeuwarden,
Engelum en Wieuwerd, daarna 12 jaar lid van
de Tweede Kamer (1925-1937), leider van de
spoorwegstaking in Leeuwarden, fel drankbe
strijder. Zette zich in voor de reclassering (be
zocht gevangenen in Scheveningen) en voor
homoseksuelen. Was zijn tijd ver vooruit.
Rommer Pollema, vooraanstaand CHU-po-
liticus, woonde vanaf 1930 in Leeuwarden waar
hij advocaat was. Eerste Kamerlid van 1928
1965 (laatste zes jaar als fractievoorzitter), daar
naast onder andere Statenlid (1923-1928) en
oprichter van de Friese Waterschapsbond.
Jacob Tiede Vellenga (*Leeuwarden 1920),
wethouder in Leeuwarden (1953-1965), Staten
lid (1950-1954) en Tweede Kamerlid (1965
1979). Diende begin jaren zeventig de befaamde
motie in om het Fries als tweede rijkstaal te er
kennen. Ook op tal van andere fronten in Leeu
warden actief geweest.
Klaas de Vries (*Bolsward 1917), Eerste Ka
merlid van 1968 tot 1987 voor de CHU, woonde
HENK OLY
VREDEMAN DE VRiESSTRAAT
Complete straatrjainenguk
voor de gemeente Leeuwarden
vanaf 1962 in Leeuwarden, was hier onder an
dere directeur van de Fryske Akademy.
Gerrit Ybema (*Schettens 1945), werd na
zijn raadslidmaatschap in Leeuwarden Tweede
Kamerlid (1989-1998) en staatssecretaris van
1998 tot 2002.
Jan Zoon (^Rotterdam 1923), Eerste Kamerlid
voor de PvdA van 1969 tot 1991. Hij woonde in
Leeuwarden en was directeur van het Econo
misch Technologisch Instituut voor Friesland.
Namen, die anderszins aandacht verdienen
zijn Marc baron du Tour van Bellinchave
(*Leeuwarden 1835), de eerste minister van
Friese afkomst (1883-1888) en Bauke Roolvink
in (*Wijtgaard 1912), zoon van een landarbeider
die het tussen 1959 en 1977 schopte tot Tweede
Kamerlid en staatssecretaris/minister van So
ciale Zaken. En wanneeer Leeuwarderadeel
vanaf 2018 bij Leeuwarden wordt gevoegd,
komt Piet Dankert (*Stiens 1934) in beeld. Hij
was tussen 1968 en 1994 Tweede Kamerlid, lid,
respectievelijk voorzitter van het Europees Par
lement en staatssecretaris voor Buitenlandse
Zaken.
Peter de Haan, Leeuwarden
