Zeven schitterende jaren
'Annie': vergeten kampioene op het ijs en de atletiekbaan
L c 0vo-Ti) La,
Jos Saveur en Ger Bosklopper
Annie de Jong-Zondervan: een sport
vrouw zoals Leeuwarden er maar weinig
heeft gekend. Een nu vrijwel vergeten
schaats- en atletiekkampioene uit de jaren
twintig van de vorige eeuw. Als horden
loopster viert ze internationale triomfen.
Maar de Olympische Spelen, negentigjaar
geleden in Amsterdam, blijken een brug te
ver.
Wie kent haar nog? Naar Annie
de Jong-Zondervan, geboren
op 10 september 1907 in Olde-
boorn, is geen straat of atle
tiekbaan vernoemd. Dat ene Friese schaats
kampioenschap op de kortebaan, 31 december
1927 bij Rijperkerk, vormt onvoldoende basis.
Maar haar atletiekprestaties zijn van een an
dere orde. Twee keer hielp ze de atletiekploeg
van Quick Huizum (destijds naast gymnas
tiekvereniging ook atletiekclub) aan de natio
nale titel op de vier keer honderd meter
estafette. Twee jaar achtereen was ze horden
kampioen van Nederland, vier jaar lang bezat
ze het nationaal hordenrecord. In 1930 trok ze
nog meer aandacht. In België klopte ze tijdens
internationale wedstrijden de toenmalige En
gelse wereldrecordhoudster op de horden,
Muriel Cornell-Gunn.
Talloze krantenknipsels, foto's en een royaal
gevulde prijzenkast vormen de belangrijkste
herinneringen. Dochter Attie Saveur-De Jong
(1942) uit Leeuwarden koestert ze. Want over
al die overwinningen en buitenlandse reizen
werd thuis weinig gesproken. ,,Ze hield er niet
van om over haar eigen prestaties te praten.''
Dat zou kunnen lijken op opschepperij. En
daar was haar moeder - in de Friese sportwe
reld destijds kortweg 'Annie' genoemd - niet
van gediend. Annie was ook in ander opzicht
anders dan anderen. De schaatswedstrijden
waren onder andere aantrekkelijk door het
ruime prijzengeld. Maar Annie wimpelde alle
geld af. Zij had liever een mooi gebruiksvoor
werp.
Taartschep
,,Die geldprijzen hebben haar zelfs lang weer
houden om mee te doen'', bericht de Leeuwar
der Courant in 1928. Annie legt uit: ,,'t Is net
alsof je het om het geld doet. Iets blijvends is
toch veel aardiger dan geld?'' En ze toont de
verslaggever enkele van die gebruiksvoorwer
pen. ,,Deze kleurets bijvoorbeeld en die taart-
schep met twaalf lepeltjes, daar heb je heel je
leven een aardige herinnering aan.''
Korfbal is Annie's eerste sportliefde. Maar
al snel blijken ook haar atletiek- en schaats
talent. Willem en Ynze van Dijk, gekende
schaatsnamen, zijn naaste familie. In Leeu
warden wordt Annie lid van Brinio, om een
paar jaar later over te stappen naar het ambiti
euzere Quick uit - het toen nog zelfstandige
dorp - Huizum voor de verdere ontwikkeling
van haar atletiekprestaties. In december 1925
wint ze, pas achttien jaar, al de grote jubileum
wedstrijd van de Nieuwe Leeuwarder IJsclub.
Twee jaar later beleeft ze op oudjaarsdag haar
grootste schaatstriomf: Fries kampioene op de
kortebaan (140 meter). De verwachtingen
waren die dag niet hoog gespannen. Vlak hier
voor was ze in Rottevalle nog kansloos geble
ken voor de hoofdprijs. ,,Zij klauwde en kwam
niet vooruit. 't Wordt niks met me, dacht ze. Ik
houd ermee op'', bericht de Leeuwarder Cou
rant.
Zo ver kwam het niet. Na afloop van deze
verloren wedstrijd reed ze over een sloot naar
Rottevalle en probeerde 'een andere streek':
geen korte, felle, slag meer, maar juist een
meer efficiënte, langere, slag. ,,En 't lukte. 't
Lukte kolossaal'', vertelt ze de journalist opge-
Brussel, 1929, de winnende estafetteploeg: Bets ter Horst, Lies Aengenendt, Rie Briejer en Annie de
Jong-Zondervan (van links naar rechts)
