ENDAT
L c 0vo-Ti) La,
van opgesteld. In Brussel wacht de ploeg te
vergeefs op haar.'' Het zou haar internationale
debuut zijn geweest. De verklaring voor haar
absentie blijft in nevelen gehuld. Zou ook hier
de wagenziekte haar onderweg parten hebben
gespeeld?
Na de afzegging voor Praag is ook de atle-
tiekcarrière van Annie, dan 23 jaar, voorbij. De
Leeuwarder Courant herinnert aan haar eerste
optreden op de atletiekbaan, in 1923: derde op
de zestig meter hardlopen en tweede bij het
verspringen. „Thans heeft mevrouw De Jong
gemeend er een streep onder te moeten zet
ten.'' Zeven jaar wedstrijdsport is voor een
vrouw meer dan genoeg, vindt Annie. De jour
nalist voegt er aan toe dat het besluit 'zeker
valt te billijken'. Op 12 oktober 1931 schenkt
Annie het leven aan dochter Hilda.
Annie is meer dan alleen een succesvol at
lete. Ook in de organisatie maakt ze zich, jong
als ze is, al verdienstelijk. In 1928, pas 21 jaar,
treedt ze aan als tweede secretaris in het be
stuur van Quick. Na de geboorte van haar
dochter stopt ze met deze taak. „Wegens hui
selijke omstandigheden", heet het in het jaar
verslag. Dat er in 1929 en 1930 ook dames
atleten deelnemen aan wedstrijden in het bui
tenland, is mede te danken aan Annie. De atle-
tiekbond heeft amper geld om dergelijke
reizen te betalen, aanleiding om begin 1929
'De Snelvoeters' op te richten. Deze organisa
tie stelt herenatleten financieel in staat naar
het buitenland te reizen. De dames zijn, tot
hun ongenoegen, uitgesloten.
Twee maanden later volgt al hun reactie: de
oprichting van de Eerste Nederlandsche
Dames Athletiek Toerclub (ENDAT), die voor
eigen financiering van trainingen en trips
zorgt. Annie is een van de drie oprichters. Het
is als ENDAT-atlete - met een eigen logo op
het shirt - dat ze de wedstrijden in België
loopt. In 1932 is het geschil met de atletiek-
bond zo hoog opgelopen, dat de ENDAT een
officieel verbod krijgt nog langer buitenlandse
reizen te organiseren.
Annie maakt dit niet meer van nabij mee.
Alleen in 1933 keert ze nog terug op de atle
tiekbaan om de Friese hordentitel voor zich op
te eisen. ,,Mw. De Jong-Zondervan bleek op dit
nummer nog niets van haar oude kracht te
hebben ingeboet'', schrijft de Leeuwarder Cou
rant. Schijn bedriegt. Ze pakt weliswaar de
titel, maar haar tijd (13,5 seconde) is bedui
dend langzamer dan die in haar gloriejaren.
En het estafetteteam van Quick blijkt nu eens
niet de snelste, ondanks de inbreng van Annie
als slotloper.
De dochters Hilda en Attie erven de atletiek-
genen van hun moeder. Hilda (1931-1989) is
een verdienstelijk regionaal atlete, Attie wordt
op de honderd meter B-kampioen van Neder
land, één niveau beneden de absolute top.
Annie zal zich nog vele jaren verdienstelijk
maken voor Quick, resulterend in het erelid
maatschap. In 1970 overlijdt haar man. Jaren
lang was Jan de Jong, gymnastieleraar aan de
Leeuwarder Rijks hbs, dé man achter de atle
tiek- en turnsuccessen van Quick. Als voorzit
ter van de nationale turnbond en wedstrijd
leider van De Friesche Elf Steden was hij een
prominente persoonlijkheid in de sportwe
reld. In 1972 overlijdt, onverwacht, ook Annie.
Na haar huwelijk heeft ze altijd in Huizum ge
woond. Posthuum krijgt zij een jaar later als
eerste de J.D. de Jong-penning van de schaats-
organisatie. ,,Met het handjevol tijdgenoten
dat destijds de damesatletiek in Nederland se
rieus beoefende, behoorde zij tot de echte pio
niers'', schrijft de atletiekbond.
Attie heeft de penning een ereplaatsje gege
ven in de woonkamer. Ze past er zorgvuldig
op, net als op alle prijzen en luxe voorwerpen
die haar moeder heeft gewonnen. Maar nu ook
zij een dagje ouder wordt, inmiddels 76 jaar,
dringt de vraag zich op aan wie zij al deze dier
bare herinneringen nog kan doorgeven. Zelf
heeft ze geen kinderen. Andere, naaste, fami
lie, is er niet. ,,Ja, dat is iets om over na te den
ken'', peinst ze. Eén mogelijkheid is in ieder
geval uitgesloten, weet Attie. ,,Twee weken
voordat mijn moeder overleed, vertelde ze een
kennis dat ze eens sportmedailles op de vrij
dagmarkt had zien liggen. Die waren te koop.
Ik hoop niet dat die van mij ooit op de markt
komen, zei ze. Dat vond ze zó erg.''
Foto's: collectie familie Saveur-De Jong
Amsterdam, 1927: Quick is voor het eerst Nederlands kampioen op de vier keer honderd meter esta
fette. Jan Dirk de Jong (directeur-trainer Quick), Akke Ferwerda, Klaske Roersma, Annie Zondervan, Jo
Huizinga en bestuurslid-fysiotherapeut Ritske Lamberts (van links naar rechts)
