L e 0vo-Ti) Ltfu
fl.5,00 terwijl de schaatslieftebber in Am
sterdam pas vanaf fl.9,50 een schaatscolbert
kon kopen bij Van Gelder. De prijzen van de
meeste kledingstukken op het Amsterdamse
spel liggen een stuk hoger.
Misschien zijn rond 1887 wel meer verma
kelijke prijscourantspellen zoals die van Ha-
gens en Van Gelder uitgebracht. Door
vernieuwde technieken was het niet zo inge
wikkeld voor lithografen om een dergelijk
spel naar behoefte aan te passen. Hagens'
spel werd vervaardigd door de Leeuwarder li
thograaf E.H. Janusch en dat van Van Gelder
door Faddegon Co. te Amsterdam. Zijn spel
wordt in het Stadsarchief Amsterdam be
waard. Hebben Hagens en Van Gelder elkaar
gekend? De vader van Hagens kwam uit Am
sterdam. Beide families waren werkzaam in
de textielbranche en hadden een Joodse ach
tergrond. Ze behoorden beide tot het Neder
lands-Israëlitisch kerkgenootschap.
Groote verloting
In 1889 wordt de zaak van Rozenberg Co.
opgeheven en hoeft Hagens niets meer te vre
zen van zijn concurrent. Hagens noemt zich
voortaan Marchand Tailleur en blijft door
gaan met het plaatsen van verrassende adver-
tenties. In september 1889 is er voor zijn
klanten een verloting van een pianino met ta-
boret. Ook in deze advertentie spreekt hij de
lezers weer persoonlijk aan en laat hij op
nieuw weten dat hij zijn 'werkers' uit Leeu
warden zelf betrekt en niet uit het buitenland
of van buiten Friesland.
Begin 1892 komt Hagens met een nieuwe
stunt. Als het nummer op de kwitantie van de
klant overeenkomt met het nummer dat aan
het eind van de maand wordt getrokken door
de notaris, krijgt de klant het bedrag van aan
koop in de Bildtsche Kleêrwinkel volledig te
rugbetaald. Deze Groote Verloting vindt
zowel in januari als februari plaats.
Manifestatie
In juli 1894 verplaatst Hagens zijn winkel
naar de Voorstreek. Is Hagens zijn carrière
aan het aftouwen, of heeft hij te veel concur
renten, waardoor hij noodgedwongen moet
inkrimpen? Hoewel Hagens zes kinderen
heeft, wijst niets erop dat hij een opvolger
heeft voor zijn kledingzaak. In november
1895 is de laatste uitverkoop bij De Bildtsche
Kleêrwinkel. Enkele maanden daarvoor orga
niseerde Hagens een 'manifestatie!' en adver
teerde daarvoor zelfs in de Provinciale
Overijsselsche en Zwolsche Courant (3 mei 1895)
om de bewoners uit Zwolle en omstreken te
verleiden een dagje naar Leeuwarden te
komen.
De krantenadvertenties vertellen niets over
het persoonlijke leven van Hartog Hagens,
maar wel wordt duidelijk dat hij zich lange
tijd wist te onderscheiden van zijn concur
renten in Leeuwarden. Hij was een marke
tingman avant la lettre. Dat blijkt niet alleen
uit de manier waarop hij adverteerde, maar
ook uit zijn Geïllustreerde Prijscourant als ver
makelijk spel voor Frieslands kinderen. Helaas
staat er in geen enkele advertentie iets ver
meld over deze prijscourant, waardoor het
spel niet op jaar te dateren is. Er wordt in het
spel behalve 1875, het oprichtingsjaar van zijn
winkel, nog één jaartal genoemd op plaatje
43: lot der concurenten in 1900. Dit is een
verwijzing naar de toekomst. Hagens' winkel
bestond toen al niet meer. Het spel is en blijft
een leuk lokkertje voor de klant: 'Die op 63
komt, heeft het spel gewonnen, doet zijne in-
koopen bij H. Hagens in het Naauw 174'.
Beter kon de klant zich kennelijk niet wen
sen en voor H. Hagens zelf gold natuurlijk
ook: hoe meer klanten des te beter!
De zuidzijde van het Naauw in 1916. Het tweede pand van rechts, nu Naauw 2, was tot 1894 de Bildtsche Kleerwinkel
