TAFELTJE-DEK-JE
van damast tot plastic
VAN EEN
JOFFER-VAN-VROEGER
AAN EEN
VROUW-VAN-NU
het bi
land,
de nv
kende
reet
nü n'
boend
in dt
voors
kleur
gebri
draai
op d
witte
hedei
bloer
schel
men
veldi
genv
kan
keloi
kuns
were
ciale
weli;
men
pens
lingi
het
dat
(bij'
zien
Naa
aan
een
linn
mas
ste
geb
Liic
Bruiloftsfeest in de zeventiende eeuw
m et uur van de maaltijd is genaderd en we gaan de tafel dekken. We grijpen near
ons zeildoek gekleurd of ongekleurd naar een of ander plastic geval of
naar een min of meer schoon en wel of niet gekreukeld tafellaken. Wanneer we nog
met een katoenen tafellaken dekken, dan nemen we liefst een gekleurd dat wordt
niet zo gauw vuil. Maar plastic en andere moderne stoffen vervangen linnen en
katoen, omdat zij makkelijker afneembaar" zijn en geen was-kosten met zich mee
De familie aan de dis in de zeventiende
eeuw. De kinderen staan
het hof of op een kasteel. Die paperas
sen krijgt men natuurlijk zelden in han
den, maar men kan zich wel een idee
vormen van het tafellaken en het servet
bij de bestudering van oude schilderijen.
En daar een maaltijd nu eenmaal door
de eeuwen heen dé manier is geweest
om elkaar op ongedwengen en enigs
zins feestelijke wijze te ontmoeten, zo
is de maaltijd natuurlijk ook dikwijls
het onderwerp geweest voor de schilder
van die tijd. Niet altijd zal men kunnen
onderscheiden of het damast is, dat op
de tafel ligt; maar wel zal men in de
alleroudste tafrelen kunnen zien hóé
men de tafellakens legde: soms glad, zo
als wij nu nog doen soms in drape
rieën, wat natuurlijk de lijn van de
„aangeklede" tafel veel sierlijker maakt.
De heer des huizes zat aan het hoofd
einde van de lange tafel en na hem
volgden, naar rang, de familieleden
en het personeel. Eerst had alleen de
heer een wit kleed onder zijn bord, la
ter kregen de familieleden het ook en
het eten aan één tafellaken betekende
saamhorigheid. Een gast kreeg óf een
eigen kleed of mocht het laken delen
met de gastheer. We leerden allen bij
de geschiedenisles dat, wanneer men het
tafellaken doorsneed tussen twee per
sonen, dit een algehele breuk tussen
die mensen betekende. Soms gaf men
een gast een of meer kleedjes onder
brengen.
Het begrip damastbegint allengs te vervagen. Dat is niet altijd zo geweest. In
oude tijden gingen de prachtige tafellakens en de (enorme) servetten van moeder op
dochter over en nog zijn er families waar eeuwenoud damast zorgvuldig bewaard
wordt, om slechts bij zeer bijzondere gelegenheden op tafel te prijken.
men te polijsten. Zo kon men allerlei
sierlijke tekeningen maken in het
moordtuig. Later is men dat versieren
over gaan brengen in de weefsels, die
men voor huiselijk gebruik vervaardig
de: in zijde en fluweel voor gordijnen en
meubelovertrekken, in linnen en katoen
voor tafellakens, handdoeken, enz.
In de alleroudste tijden kende men na
tuurlijk het gebruik niet om de tafel te
bedekken, alvorens borden en schalen
te plaatsen, maar toch wordt het tafel
laken als sinds de dertiende eeuw ge
noemd. In oude papieren komt men het
tegen, natuurlijk voornamelijk bij de be
schrijvingen van een feestmaaltijd aan
Damast. Het woord is afgeleid van Da
mascus in Syrië. Tn die stad maakte
men in aloude tijden wapens, die men
versierde door in van te voren aange
brachte groeven een metaal te spuiten
van een andere kleur en het dan sa-
