Regen op het asfalt tijdens de feestweek
13
3
het bord op het tafellaken en in Enge
land, waar veel later het tafellaken in
de mode kwam dan op het vasteland,
kende men wel die kleine doekjes, di
rect op tafel gelegd. Men gebruikt ze
nü nog wanneer men een mooie ge
boende tafel heeft.
r \e wevers wisten hun prachtige kunst
\j op allerlei manieren vast te leggen
in de linnen draad. Men maakte
vooral in Italië tafellakens met ge
kleurde motieven, maar in Frankrijk
gebruikte men uitsluitend de witte
draad. Het is zeer boeiend wanneer men,
op de witte ondergrond, langzaam de
witte versiering ontdekt. De mogelijk
heden waren natuurlijk zonder grenzen:
bloemen, dieren vruchten, festoenen,
schelpen, geometrische figuren. Maar
men wilde méér en er ontstonden de
veldslagen en jachtpartijen, die men te
genwoordig nog in oude verzamelingen
kan bewonderen en waarbij men spra
keloos toeziet op de ingewikkelde en
kunstzinnige voorstellingen. Natuurlijk
werd er tafelgoed gemaakt voor spe
ciale gelegenheden, een vorstelijk hu
welijk, een troonsbestijging. En dus ko
men initialen, jaartallen, namen en wa
pens te voorschijn. Maar ook voorstel
lingen uit de Bijbel werden gebruikt om
het tafelgoed te versieren, zoals men
dat ook op de oude tegels, meubels
(bijv. Hindeloopen) en serviezen kan
zien.
Naast de bestellingen van en geschenken
aan particulieren, speelde ook de kerk
een rol bij het vervaardigen van tafel
linnen. Bij de viering van het Avond
maal werden immers soms de prachtig-:
ste damasten tafellakens en servetten
gebruikt, versierd met emblemen uit de
Liidens-geschiedenis.
Het zijn de Italianen en de Nederlan
ders geweest, die het eerst het da
mast wisten te weven, toen die kunst
uit het Oosten naar Europa was „over
gewaaid". En nóg heeft ons land centra
waar fabrikanten met jarenlange er
varing hun linnen en katoenen tafella
kens doen weven naar oude of moderne
patronen. Het is alleen te betreuren, dat
nog maar zo weinig wasserijen de kunst
verstaan het tafelgoed volgens de regels
van de kunst te verzorgen. De jongere
mensheid heeft niet meer het geduld
en de liefde om van een tafellaken en
een servet een klein kunstwerkje te ma
ken; hoe dikwijls krijgt men het tafel
goed niet terug op geheel verkeerde
wijze gevouwen of met valse plooien en
lelijke kreukels! Op tafel ziet zo'n won-
dcrlijke lap er dan maar allerbedroe
vendst uit.
Tegenwoordig kunnen wij bij grote
feesten linnengoed huren. Denkt u voor
al niet dat dit iets moderns is! Dat ge
beurde al in de veertiende eeuw, zoals
uit oude rekeningen blijkt. En men had
soms heel veel linnengoed nodig, wan
neer de feesten weken lang duurden,
want de vork was nog vrijwel onbe
kend. Een mals boutje werd dus met
de vingers uit elkaar geplukt en afge
kloven en mond en handen werden aan
servet of tafellaken afgeveegd!
De oude schilderijen spreken ons van
vrolijke schuttersmaaltijden, van def
tige regenten-diners, maar er zijn ook
ingetogen bijbelse voorstellingen, zoals
het Laatste Avondmaal. Iedere schilder
gaf weer hoe in zijn tijd de gedekte
tafel er uit zag en dus is ook dit weer
een onderdeel van de conterfeitsels,
waar wjj in het vervolg wat opletten
der naar moeten zien.
Af en toe zal het ons misschien ook
nog eens gegeven zijn om in een daar
bij passend milieu een tafel met écht
damast gedekt te zien. Wanneer u dan
met de hand voorzichtig langs dat witte
wevers-sprookje strijkt, dan begrijpt u
opeens hóé dor en saai onze tegenwoor
dige tafelbedekking is, al is die dan ook
practischer en aangepast aan onze le
vensgewoonten. En mocht u nog eens
een „ouderwetse" linnenkast kunnen
zien met al die stapeltjes in blauw pa
pier verpakt, beleef dan zeer bewust
dat ogenblik, want de inhoud staat gelijk
aan menig kunstwerk in onze musea!
M. J. VAN HEEMSTRA.
Verschillende gegevens werden overgenomen uit A an
linnen en linnenkasten" door dr G. T. van IJsselsteijn
(Patria-serie)
