<~Uiiegen en \ladderen
IN HET BEGIN VAN DEZE EEUW
8
De aandacht die men tegenwoordig schenkt aan vliegtuigen is niet zo groot als in het
begin van deze eeuw het geval was. In de eerste jaren van het vliegwezen maakte men
soms hele tochten om iemand te zien vliegen. Men had wel in de krant gelezen van Santos
Dumont, die om de Eiffeltoren in Parijs vloog en later van Blériot, die een vlucht over
het Kanaal maakte. Ook werd nog getwist over de vraag welk soort luchtvaartuig het in
de toekomst zou winnen: het vliegtuig, dat zwaarder dan de lucht is, of de bestuurbare
luchtballon, die het „lichter dan de lucht"-principe vertegenwoordigde. We weten nu
wel, dat het eerste systeem heeft overwonnen.
Toch is hier boven Leeuwarden een prach
tige bestuurbare ballon in de lucht geweest
en wel de „Victoria Louise", die uit het
Westen naderde, heel laag over de kazerne
ging en daarna de spoorbaan naar Duits
land volgde. Men kon duidelijk de mensen
in de schuit onder de ballon zien zitten;
ik had een goede waarnemingspost betrok
ken, want toen ik motorgeronk hoorde, was
ik op het platte dak van ons huis geklom
men. Dit moet in 1912 zijn geweest. Het
was op een ochtend bij mooi, rustig weer
en daar de snelheid van het luchtschip
maar gering was, had ik de tijd om alles
goed te bekijken. Met grote letters stond
de naam „Victoria Louise" op de langwer
pige ballon.
Later, op een Zondagmorgen, is hier een
Zeppelin overgedreven en in de oorlog van
1914 tot 1918 passeerden hier wel van die
zogenaamde „Taubes", maar deze lucht
vaartuigen waren ongeschikt voor de oor
logvoering; men schoot ze zo maar neer.
Van Maasdijk
Aviateur Van Maasdijk was de eerste
Nederlandse vlieger, die in Friesland heeft
gevlogen. In Heerenveen, waar dit tijdens
een luchtvaartdemonstratie in 1910 ge
schiedde, was men zo verrukt over zijn
Herinneringen aan de tijd
van de luchtvaart - pioniers
Van Maasdijk en Olieslagers
prestaties, dat men de aviateur op de schou
ders droeg. Hij ging dus op twee manieren
in de hoogte.
Er ging toen een gerucht, dat Van Maas
dijk op een avond van Heerenveen naar
Leeuwarden zou vliegen, om de Oldehove
zou draaien en dan de terugtocht aanvaar
den. Er waren veel mensen op de been om
het schouwspel te zien, maar al wat men
zag geen vliegtuig.
Men heeft mij verteld, dat een ingenieur
Van Maasdijk had gewaarschuwd voor zijn
machine, waarvan de motor op de ver
keerde plaats zou zitten. Of dit waar is
weet ik niet, maar wel herinner ik mij, dat
enige tijd later, op een Zaterdag
middag, hier voor de winkelruiten bul
letins hingen, waarop vermeld stond, dat
Van Maasdijk bij een proefvlucht in Arn
hem was neergestort en omgekomen. Voor
zijn dood is Van Maasdijk nog in Leeuwar
den geweest om de Wilhelminabaan, waar
hij demonstraties zou geven, te verkennen.
Olieslagers
Jan Olieslagers, een Belg, is toen aange
schreven hier te komen vliegen met zijn
monoplane (ééndekker). Van Maasdijk ge
bruikte een biplane (tweedekker).
Jan Olieslagers was de eerste vlieger, die
boven Leeuwarden heeft gevlogen, waarbij
hij startte en landde op de Wilhelminabaan.
Ik heb hem gezien op de weg naar Mars-
surn; het was in 1910, op een mooie avond
en de weg was zwart van de mensen. Een
straatmuzikant-violist ging met z'n instru
ment langs het publiek en speelde telkens
een melodie uit de Dolkrprinses. Zo wist
hij een centje uit het geval te slaan.
We hebben een paar uur staan wachten
op het wonder, dat een mens zich in de
lucht waagde met een machine. En werke
lijk: plotseling hoorde men een motor
razen, men zag de ééndekker van Jan Olie-
Links: Van Maasdijk vliegt bij Hcerenveen
Rechts: fan Olieslager voor zijn „Monoplane"
