De verhuizing
naar het
Zaailand
Fa. H. JOLMËRS ZOOM
VERHUIZINGEN
TRANSPORTEN
LEEUWARDEN EN HET OLD BURGERWEESHUIS
11
H. JOINERS li,
snsnimn
Ruim een LEEUWARDEN, EMMAKADE Z.Z. 62
halve eeuw
ervaring TEL. 0 5100 - 24595, b.g.g. 25765
Het grote evenement in de -weeshuisgeschiedenis was, aan het einde
van de vorige eeuw, de verhuizing naar het Zaailand! Van het begin
der stichting door Auck Petersdochter in 1534 af hadden de wezen aan
het Hofplein gewoond. De eerste kleine huisjes waren verdwenen, het
grote gebouw was verscheidene malen verbouwd en vergroot, maar men
was „te plak" gebleven. Modernere ideeën omtrent kinderverzorging en
practische overwegingen deden de voogdij besluiten óf het huis af te
breken en geheel anders op te bouwen óf te verhuizen. Men besloot
tot het laatste. Er waren verschillende andere plaatsen mogelijk, en de
keuze viel op de grond naast de rijks-HBS. Op 24 februari 1873 werd
het nieuwe terrein gekocht voor ƒ33.495,op 11 november werd het
gebouw aanbesteed en gegund aan Th. G. Bekhuis en D. Damstra. De
bouwsom was 175.966,wat kan men daar tegenwoordig voor zetten?
De architect was H. R. Stoett; hij ging om zich te oriënteren in andere
steden de bouw van weeshuizen bekijken.
De eerste steenlegging werd feestelijk verricht op 6 juni 1874, door Cor
nells Castelein en Anna van Belkum, die dat jaar de Haersma-prijzen
hadden ontvangen. Natuurlijk volgde een tractatie voor de kinderen:
chocolade, moscovisch gebak en beschuiten. In het huis werd een in
scriptie aangebracht: „God is een Vader der Weezen".
Men besloot het oude huis aan het Hofplein te verkopen, 14 dagen lang
werd de verkoop aangehouden daar er belangstelling bestond van de
zijde van koning Willem III. Het pand stond immers naast het Hof.
Maar de koning zag af van de aankoop en in november 1875 kocht de
gemeente Leeuwarden het oude gebouw. Het is een interessante bezig
heid het verkoopboekje van het oude huis door te lezen en te zien,
hoe de indeling was en wat er nog in stond van de ouderwetse inven
taris. De verkoop geschiedde door notaris A. T. Haagsma, op verzoek
van de heer L. Harmenzon en ten huize van de heer W. Ros in de Zuid
straat.
In het nieuwe huis kwam een badkamer met zeven baden, er werd na
enige jaren gas-gloeilicht in aangebracht, men kocht een broodmachine,
kook-, was- en wringmachines, men werd aangesloten op de waterlei
ding, kreeg telefoon en brievenbus.
Maar uit het oude gebouw werd overgebracht het oude ingangspoortje,
hierbij afgebeeld, dat wij ook zagen op de tekening van Cornelis Pronk
uit 1742 in het april-nummer van ons blad. Een weesmeisje houdt de
„opdracht" vast, waarop staat te lezen:
De Heren
Epeus Glinstra, Willem van Viersen
Joannes Mamminga, Sibrandus Hittinga
De Mevrouwen
Johanna van Viersen, Fokeltie Faetsma
Geertruyt van Meckma, Susanna van Burmania
Als Tegenwoordig Weesvaders ende Moeders
Hebben Deze Poort Verneut en Gegeven
Int Jaer ons Heeren 1672.
Zij was geflankeerd door twee jongens, waarvan een de grote hoed draagt
die in oude rekeningen genoemd wordt. Het poortje kwam nu niet aan
de buitenkant, dat paste niet meer bij een huis uit de negentiende eeuw,
Het poortje, dat verloren giug
maar werd binnen in een der gangen geplaatst. Helaas is het bij de
brand, gesticht door de Duitse bezetters, zó geschonden, dat het niet
meer hersteld kon worden.
In het huis aan het Zaailand herdacht het O.B.W. het 400-jarig bestaan
in 1935. De wezen hadden twee jaar gespaard om de voogdij een mooi
geschenk te kunnen aanbieden: het werd een zilveren presenteerblad.
De kinderen kregen elk een zilveren lepel en vork, die zij al meteen
in het huis mochten gebruiken. De burgerwezen uit Amsterdam, in vol
ornaat, kwamen feliciteren. De kinderen kregen een uitstapje naar Am
sterdam aangeboden, waarbij zij o.a. Artis bezochten; de oud-wezen
maakten een tocht naar Beetsterzwaag en dineerden in het Oranje Hotel.
M. J. VAN HEEMSTRA
Bergplaats voor meubelen
Verpakken en verzenden naar alle werelddelen
