7
ii
Js betrouwbaar, heren controleurs
j
ENAULT
OSIER
Straks
5
i
VOOR
NAAR
•T KLEINE KRANTSJE
■er Jyt fSW Voojfc o
Veiliger varen op zee dankzij
nieuwe vuurtoren
2
STORT F 15,- OP ONZE GIROREKENING
98 10 62 EN U ONTVANGT PER OMME
GAANDE 40 OUDE NUMMERS VAN 'T
KLEINE KRANTSJE.
FENNO SCHOUSTRA'S PUBLICITEITSKANTOOR
'T KLEINE KRANTSJE - LEEUWARDEN
DE HOBBEMASTRAAT
is genoemd naar de Amsterdam
se schilder Meindert Hobbema.
geboren in 1638 en overleden in
1709, was een bekend land
schapsschilder.
a DE REIGERSTRAAT
1 tassen Weaze en Wirdumerdijk
kreeg deze naam waarschijnlijk
1 door de huieigenaar B. Reiger,
die zelf in de Blokhuissteeg
woonde, precies tegenover deze
Peigerstraat. Via de Reigerstraat
kunnen we ook het Reigerplein
bereiken en dat is misschien
wel het minst bekende plein in
1 heel Leeuwarden. Bent u er wel
eens geweest
a DE PIPSTEEG
is een andere naam voor de
Poptasteeg, die loopt van de
Nieuweburen naar Achter de
Grote Kerk. Heel vroeger heette
de Pipsteeg Poptastraat. Eliza
beth Jans Popta heeft in de Pop
tasteeg tien woninkjes gehad,
die zij gratis liet bewonen. Eli
zabeth was een nicht van Ds.
H. Popta, de stichter van het
Poptaslot in Marssum.
m DE ZWARTE HAAN
is het hoekhuis van de Nieuwe-
In vroeger jaren konden de
Leeuwarders 's winters deze
groep zwaar besnorde en met
pieken uitgeruste heren op de
bevroren grachten in de stad in
actie zien: het was hun taak te
onderzoeken of het ijs overal
betrouwbaar en dus begaanbaar
was. De groep bestond voorna
melijk uit brugwachters, die bij
strenge vorst op hun bruggen
toch geen dienst konden doen.
De foto moet omstreeks 1917 of
1918 zijn gemaakt en veel oude
re Leeuwarders zullen deze be
kende figuren uit die tijd nog
wel herkennen. De man, die ons
deze plaat bracht staat midden
stad en de Westerplantage. Er
zit nog altijd een prachtige
steen in de gevel: In de swarte
swaen, anno 1675. De Zwarte
Haan zal eertijds wel een her
berg zijn geweest, een van de
vele herbergen in de stad.
Bij de
WIRDUMERPOORT
is in het laatst van de zeven
tiende eeuw een winkeltje ge
weest met het opschrift: Hier
verkoopt men en kan maaken -
Grote Leusen, Oogen en Haa-
lcen - Men verkoopt ook Dem-
ter koeken - Dubble en enclde,
komt wiltze soeken - En op dat
gy het alles weet - Verkoopt
men hier ook lekkere Meed".
Ter verduidelijking: leusen wa
ren waarschijnlijk lussen, Dem-
ter was Deventer en meede of
mee was in de goeie ouwe tijd
een lekkere honingdrank.
De naam
PRETORIASTRAAT
herinnert ons nog altijd aan de
Boerenoorlog. De Pretoriastraat
is genoemd naar Pretoria, de
hoofdstad van Transvaal en de
ze hoofdstad is weer genoemd
naar de voortrekker Andries
Pretorius.
op de foto, het is de nu tachtig
jaar oude heer W. J. Iedema, die
veertig jaar (tot 1951) brugwach
ter op de Tweede Kanaalsbrug
is geweest.
Hij vertelde ons dat alle andere
gefotografeerde heren al over
leden zijn. We gaan van links
naar rechts: aannemer Swart,
Draaisma, brugwachter van de
Beursbrug, schipper Wietze van
der Leij, Auke van der Veen,
brugwachter van de Eerste Ka
naalsbrug, Kaspersma, brugwach
ter van de Verlaatsbrug, W. J.
Iedema, brugwachter van de
Tweede Kanaalsbrug, baanin-
specteur Dijkstra, gepension-
DE HEYERMANS-
STRAAT
eert de grote Herman Heyer-
mans, letterkundige en journa
list, geboren in Rotterdam in
1868, overleden in Amsterdam
in 1924. Heyermans heeft bij
zonder veel succes geoogst met
zijn toneelstukken, waarmee hij
het socialisme wilde dienen.
HET ONVOLMAAKTE
SCHIP
was In het midden van de vo
rige eeuw een scheepstimmer
werf aan de westzijde van de
Oldegalileën. Zijn er lezers, die
ons kunnen vertellen waar deze
werf precies heeft gelegen
DE BRAK
was een huis op de hoek van
de (verdwenen] Zak tussen de
Bollemansteeg en de Sint An-
thonystraat. De Brak, verbaste
ring van het Franse baraque, is
in 1805 door de stad aangekocht
om te worden ingericht als „ca
serne of barak" voor de legering
van Franse militairen. Na de
Franse tijd heeft het gebouw
o.a. dienst gedaan als burger
school voor jongens (van 1834
tot 1868] en als gymnasium (van
1868 tot 1879).
neerd Indisch militair, baanin-
specteur Bergsma, die o.a. in le
ge vaten deed, Adam Munster
man, brugwachter van de Prins
Hendriksbrug, Van der Noord,
brandstofhandelaar en diens
broer Van der Noord, brugwach
ter van de Verlaatsbrug.
Al deze heren moesten een be
paald traject inspecteren - met
die pieken konden ze de dikte
van het ijs bepalen en wanneer
er iemand te water raakte, kwa
men die stokken ook goed van
pas. Andere reddingsmiddelen
droegen de heren over de schou
ders: een bol met om een klosje
een lange lijn.
De nieuwe telegrafische vuur
toren is van ijzer gemaakt en
heeft eene middelmatige hoogte,
daar de uitvinder ondervonden
heeft, dat de groote hoogte, die
de tegenwoordige vuurtorens
hebben, als eene hoofdoorzaken
der talrijke schipbreuken kan
aangemerkt worden, die van
tijd tot tijd plaats hebben, daar
zij zich niet op een zo verren
afstand schijnen te bevinden als
werkelijk het geval is.
Aan deze nieuwen vuurtoren
zal insgelijks een toestel van
nieuwe vinding aangebracht
zijn betrekkelijk den ventilator
of luchtgever, waardoor de wind
niet de minste stoornis aan het
vuur kan veroorzaken, en walm
of rook de vlammen niet.
De kracht van het vuur zal alle
andere overtreffen, onkostbaar
der zijn en op een tienmaal
grooteren afstand in zee waar
genomen worden. De telegrafi
sche seinen zullen zo eenvou
dig zijn, dat ieder zeeman, tot
welke natie hij ook behoort, die
kan begrijpen, daar de eerste
letter van de vuurtoren de let
ter N is, die zich, naar gelang
op een donkeren grond, zeer wit
of duister zal voordoen.
Het plan van Wells heeft den
grond gelegd voor het nieuwe
systema van Rettie betrekkelijk
de opgave der nachtseinen.
4
SPAHIAARMLAAN MS.LSSUWAJIDM-TILW. MOMOM1
7*
55
Op de foto rechts boven in deze pagina zien we het voormalige pand van Gerzon aan de Nieuwe-
stad in feestverlichting een passende herinnering in deze donkere dagen van het jaar, nu de winkel
straten in het centrum van Leeuwarden zich weer van een feestelijke verlichting hebben voorzien.
Voor wie het niet mocht weten: waar vroeger Gerzon stond staat nu de Hema.
V: - Mi
«««lil
Straks gane we saam weer herdenken
hl soberheid, praal en met pracht:
Ut feest van ut Kiendsje geboren
In die sterren flonk'rende nacht.
Straks zinge weer talloos velen
Devoot om ut kribke geskaard:
Ut „Ere zij God in-den hoge"
En 't begeerlijke Vrede op aard".
Straks gaat de Berlijnsc muur weer open
Bij gratie van 't Kienderke klein
Om hen die so wreed binne geskeiden
Weer eventsjes heréénd te doen zijn.
Straks staakt in Vietnam - voor even -
De stried voor „ut feest" van Gods zoon.
Dan wudt weer de striedbiel geheven,
Alzo, wat een ijdel vertoon
S. I. V. I.
EEN TELEGRAFISCHE VUURTOREN
VAN ONZE CORRESPONDENT TE LONDEN
Londen, October 1848
Johan Wells, die lid van den Engelschen admiraliteitsraad
is, heeft eene nieuwe soort van vuurtoren uitgevonden, die,
door eene reeks van wetenschappelijke verbeteringen, het
tot nog toe gevolgde systema moet overtreffen.