7 ii Js betrouwbaar, heren controleurs j ENAULT OSIER Straks 5 i VOOR NAAR •T KLEINE KRANTSJE ■er Jyt fSW Voojfc o Veiliger varen op zee dankzij nieuwe vuurtoren 2 STORT F 15,- OP ONZE GIROREKENING 98 10 62 EN U ONTVANGT PER OMME GAANDE 40 OUDE NUMMERS VAN 'T KLEINE KRANTSJE. FENNO SCHOUSTRA'S PUBLICITEITSKANTOOR 'T KLEINE KRANTSJE - LEEUWARDEN DE HOBBEMASTRAAT is genoemd naar de Amsterdam se schilder Meindert Hobbema. geboren in 1638 en overleden in 1709, was een bekend land schapsschilder. a DE REIGERSTRAAT 1 tassen Weaze en Wirdumerdijk kreeg deze naam waarschijnlijk 1 door de huieigenaar B. Reiger, die zelf in de Blokhuissteeg woonde, precies tegenover deze Peigerstraat. Via de Reigerstraat kunnen we ook het Reigerplein bereiken en dat is misschien wel het minst bekende plein in 1 heel Leeuwarden. Bent u er wel eens geweest a DE PIPSTEEG is een andere naam voor de Poptasteeg, die loopt van de Nieuweburen naar Achter de Grote Kerk. Heel vroeger heette de Pipsteeg Poptastraat. Eliza beth Jans Popta heeft in de Pop tasteeg tien woninkjes gehad, die zij gratis liet bewonen. Eli zabeth was een nicht van Ds. H. Popta, de stichter van het Poptaslot in Marssum. m DE ZWARTE HAAN is het hoekhuis van de Nieuwe- In vroeger jaren konden de Leeuwarders 's winters deze groep zwaar besnorde en met pieken uitgeruste heren op de bevroren grachten in de stad in actie zien: het was hun taak te onderzoeken of het ijs overal betrouwbaar en dus begaanbaar was. De groep bestond voorna melijk uit brugwachters, die bij strenge vorst op hun bruggen toch geen dienst konden doen. De foto moet omstreeks 1917 of 1918 zijn gemaakt en veel oude re Leeuwarders zullen deze be kende figuren uit die tijd nog wel herkennen. De man, die ons deze plaat bracht staat midden stad en de Westerplantage. Er zit nog altijd een prachtige steen in de gevel: In de swarte swaen, anno 1675. De Zwarte Haan zal eertijds wel een her berg zijn geweest, een van de vele herbergen in de stad. Bij de WIRDUMERPOORT is in het laatst van de zeven tiende eeuw een winkeltje ge weest met het opschrift: Hier verkoopt men en kan maaken - Grote Leusen, Oogen en Haa- lcen - Men verkoopt ook Dem- ter koeken - Dubble en enclde, komt wiltze soeken - En op dat gy het alles weet - Verkoopt men hier ook lekkere Meed". Ter verduidelijking: leusen wa ren waarschijnlijk lussen, Dem- ter was Deventer en meede of mee was in de goeie ouwe tijd een lekkere honingdrank. De naam PRETORIASTRAAT herinnert ons nog altijd aan de Boerenoorlog. De Pretoriastraat is genoemd naar Pretoria, de hoofdstad van Transvaal en de ze hoofdstad is weer genoemd naar de voortrekker Andries Pretorius. op de foto, het is de nu tachtig jaar oude heer W. J. Iedema, die veertig jaar (tot 1951) brugwach ter op de Tweede Kanaalsbrug is geweest. Hij vertelde ons dat alle andere gefotografeerde heren al over leden zijn. We gaan van links naar rechts: aannemer Swart, Draaisma, brugwachter van de Beursbrug, schipper Wietze van der Leij, Auke van der Veen, brugwachter van de Eerste Ka naalsbrug, Kaspersma, brugwach ter van de Verlaatsbrug, W. J. Iedema, brugwachter van de Tweede Kanaalsbrug, baanin- specteur Dijkstra, gepension- DE HEYERMANS- STRAAT eert de grote Herman Heyer- mans, letterkundige en journa list, geboren in Rotterdam in 1868, overleden in Amsterdam in 1924. Heyermans heeft bij zonder veel succes geoogst met zijn toneelstukken, waarmee hij het socialisme wilde dienen. HET ONVOLMAAKTE SCHIP was In het midden van de vo rige eeuw een scheepstimmer werf aan de westzijde van de Oldegalileën. Zijn er lezers, die ons kunnen vertellen waar deze werf precies heeft gelegen DE BRAK was een huis op de hoek van de (verdwenen] Zak tussen de Bollemansteeg en de Sint An- thonystraat. De Brak, verbaste ring van het Franse baraque, is in 1805 door de stad aangekocht om te worden ingericht als „ca serne of barak" voor de legering van Franse militairen. Na de Franse tijd heeft het gebouw o.a. dienst gedaan als burger school voor jongens (van 1834 tot 1868] en als gymnasium (van 1868 tot 1879). neerd Indisch militair, baanin- specteur Bergsma, die o.a. in le ge vaten deed, Adam Munster man, brugwachter van de Prins Hendriksbrug, Van der Noord, brandstofhandelaar en diens broer Van der Noord, brugwach ter van de Verlaatsbrug. Al deze heren moesten een be paald traject inspecteren - met die pieken konden ze de dikte van het ijs bepalen en wanneer er iemand te water raakte, kwa men die stokken ook goed van pas. Andere reddingsmiddelen droegen de heren over de schou ders: een bol met om een klosje een lange lijn. De nieuwe telegrafische vuur toren is van ijzer gemaakt en heeft eene middelmatige hoogte, daar de uitvinder ondervonden heeft, dat de groote hoogte, die de tegenwoordige vuurtorens hebben, als eene hoofdoorzaken der talrijke schipbreuken kan aangemerkt worden, die van tijd tot tijd plaats hebben, daar zij zich niet op een zo verren afstand schijnen te bevinden als werkelijk het geval is. Aan deze nieuwen vuurtoren zal insgelijks een toestel van nieuwe vinding aangebracht zijn betrekkelijk den ventilator of luchtgever, waardoor de wind niet de minste stoornis aan het vuur kan veroorzaken, en walm of rook de vlammen niet. De kracht van het vuur zal alle andere overtreffen, onkostbaar der zijn en op een tienmaal grooteren afstand in zee waar genomen worden. De telegrafi sche seinen zullen zo eenvou dig zijn, dat ieder zeeman, tot welke natie hij ook behoort, die kan begrijpen, daar de eerste letter van de vuurtoren de let ter N is, die zich, naar gelang op een donkeren grond, zeer wit of duister zal voordoen. Het plan van Wells heeft den grond gelegd voor het nieuwe systema van Rettie betrekkelijk de opgave der nachtseinen. 4 SPAHIAARMLAAN MS.LSSUWAJIDM-TILW. MOMOM1 7* 55 Op de foto rechts boven in deze pagina zien we het voormalige pand van Gerzon aan de Nieuwe- stad in feestverlichting een passende herinnering in deze donkere dagen van het jaar, nu de winkel straten in het centrum van Leeuwarden zich weer van een feestelijke verlichting hebben voorzien. Voor wie het niet mocht weten: waar vroeger Gerzon stond staat nu de Hema. V: - Mi «««lil Straks gane we saam weer herdenken hl soberheid, praal en met pracht: Ut feest van ut Kiendsje geboren In die sterren flonk'rende nacht. Straks zinge weer talloos velen Devoot om ut kribke geskaard: Ut „Ere zij God in-den hoge" En 't begeerlijke Vrede op aard". Straks gaat de Berlijnsc muur weer open Bij gratie van 't Kienderke klein Om hen die so wreed binne geskeiden Weer eventsjes heréénd te doen zijn. Straks staakt in Vietnam - voor even - De stried voor „ut feest" van Gods zoon. Dan wudt weer de striedbiel geheven, Alzo, wat een ijdel vertoon S. I. V. I. EEN TELEGRAFISCHE VUURTOREN VAN ONZE CORRESPONDENT TE LONDEN Londen, October 1848 Johan Wells, die lid van den Engelschen admiraliteitsraad is, heeft eene nieuwe soort van vuurtoren uitgevonden, die, door eene reeks van wetenschappelijke verbeteringen, het tot nog toe gevolgde systema moet overtreffen.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1967 | | pagina 5