KARA EL HAMMED BEDROOG DE BOEL
Hè je dilpord
m
Sikke de Keats in 1961 te
Wagenborgen overleden
OPZIENBARENDE BRIEF VAN ABONNEE
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OM HE
Een uitgave van
Fenno Schoustra's Publiciteitskantoor
Vredeman
de Vriesstraat 1
matmttam
Redactie,
administratie en
advertentieafdeling:
Vredeman de
Vriesstraat 1
a.d. Emmakade
Telefoon 20302
Postgiro 98 10 62
Bankrelatie:
Raiffeisenbank
'T KLEINE KEAHTSJE
Abonnements
prijs:
f 3,75 per half
jaar
f 7,50 per jaar
v. h. buitenland
f 10,- per jaar
OSSE NUMMERS
40 CENT
VIERDE JAARGANG
"19 6 8
jZf j "ttÜMMER 80
Het publiek in Leeuwarden en omstreken xs door de onlangs overleden hypnotiseur Kara
el Hammed dik beduveld. De hynotiseur heeft van omgekochte toeschouwers gebruik ge
maakt om zijn experimenten te doen slagen. Dat is de wel zeer opzienbarende conclusie
in een brief, die wij ontvingen van een van onze abonnee's, die ons meedeelt indertijd zelf
zo'n voorstelling-met-doorgestoken-kaart te hebben meegemaakt. Haar broer en diens
vrienden zouden door Kara el Hammed geldelijk zijn beloond om het publiek te amuseren.
Enkele weken geleden publiceer
den wij in onze krant een In
Memoriam van de hand van
onze medewerker Amekpyr, ge
wijd aan de toen pas overleden
en eens in Leeuwarden zeer ver
maarde hypnotiseur Kara el
Hammed. In dit woord ter na
gedachtenis schreef Amekpyr,
dat Kara el Hammed hem
(Amekpyr) dikwijls had gezegd:
„De meensen musten es wete,
hoettet ging
Een van onze abonnee's, de heer
J. de Haan te Leeuwarden, haak
te daar op in met een stukje
„As jou het mij frage", gepubli
ceerd in 't Kleine Krantsje no.
78. „Amekpyr" schreef de heer
De Haan, „jou hewwe mie oer-
grieselijk nijskierig maakt met
jouw uutdrukking: de meensen
musten es wete hoettet ging.
Wat bedoele jou daarmet Dat
het allemaal nep weest het met
Kara el Hammed Dat Kara ons
altied bij de poot had het
Tot onze spijt is Amekpyr het
antwoord op deze brandende
vragen (tot dusver) schuldig ge
bleven en toen we hem over
Zekere heer S., in vroeger jaren
president van de Arrondisse
mentsrechtbank te Leeuwarden
en bekend om zijn sociale be
wogenheid en warmkloppend
hart voor het geboefte, dat er
iedere week voor z'n tafel ver
scheen, kreeg op een avond on
verwacht bezoek van een no
toire ontspoorder, die hij al ver
scheidene malen gevonnist had.
„Kijk es, voor meneer prevel
de het heerschap en hij hield
twee kikdode eenden omhoog.
„Nou...." reageerde de heer S.
verrast en bijna tot tranen ge
roerd, noodde hij de pas weer
uit gevangenschap ontslagen
stadgenoot in zijn huis.
„Slukje Nou, dat sloeg die
man nipt af en 't werd nog een
gezellige avond met die twee.
Bij 't afscheidnemen beloofde
de bezoeker op handslag eeuwi
ge beterschap: „nou nóóit weer
voor die tafel, nóóit weer naar
't Blokhuisplein, nóóit weer
naast de pot.
De volgende morgen ging al vrij
vroeg de telefoon bij de heer S.
Recherche van de gemeentepo
litie. „Excuus voor de vraag,
maar weet meneer ook iets van
twee dooie eenden Zijn gister
avond gekneppeld in de Prin
sentuin
deze zaak wilden bellen bleek
ons, dat hij door ziekte onbe
reikbaar was.
Geen reactie dus van Amekpyr,
die Kara el Hammed heel goed
heeft gekend, maar wel een (op
zienbarende) reactie van een
andere abonnee, mevrouw A. G.
Melman-de Boer te Leeuwarden
die Kara el Hammed eenvoudig
beschuldigde van bedrog.
Allemaal nep
Mevrouw Meiman schreef ons
letterlijk:
Naar aanleiding van verschil
lende vragen in uw Kleine
Krantsje kan ik u het volgende
mededelen over wat ik mij nog
herinner van Kara el Hammed.
De bekende hypnotiseur Kara el
Hammed heeft in zijn tijd in
Leeuwarden en omstreken grote
hilariteit verwekt. Ik kan me
nog heel goed zijn optreden in
de Harmonie herinneren. Bij het
begin van de voorstelling moes
ten alle aanwezigen hun han
den ineen doen. Kara el Ham
med zei toen: „Dames en heren,
massasuggestie". Hij herhaalde
dit woord geregeld tot hij zei:
„Los laten De meesten lieten
los, maar enkelen konden de
handen niet loskrijgen. Deze
personen, een stuk of 6—10
moesten toen op het toneel ko
men. Doodse stilte in de zaal.
Kara el Hammed zei toen: „los
laten" en ze lieten los. Met die
verschillende personen ging hij
toen verder zijn programma af
werken.
Stomverbaasd
De toeschouwers stonden na
tuurlijk stomverbaasd, dat zo
iets mogelijk was. De personen
op het toneel moesten bibberen
van de kou, ze moesten zich
uitkleden wegens de hitte, stijf
staan, slap hangen, allerlei ge
luiden maken en weet ik al niet
wat meer. De hele avond was
gevuld met allerlei wonderlijke
dingen.
Ik zelf had van mijn broer An
ton, die met zijn vrienden op
het toneel aanwezig waren een
vrijkaart gekregen om alle ex
perimenten te kunnen meema
ken. Ik moet zeggen dat het een
fantastische avond was ge
weest voor de toeschouwers, al
len niet wetende dat ze dik be
drogen waren, daar mijn broer
en zijn vrienden voor de som
van f 2,50 die avonden afge
huurd werden om het publiek
te amuseren
Voor f 2,50 per avond deden ze
in die tijd heel wat. De jongens
moesten een uur van te voren
aanwezig zijn om door Kara el
Hammed geïnstrueerd te wor
den, wat ze allemaal moesten
doen. En zo werd het publiek
in Leeuwarden en omstreken
dik beduveld
Tot zovoer mevrouw Melman-
de Boer.
Voor een commentaar op deze
brief van mevrouw Meiman
hebben wij ons gewend tot de
heer T. B. Havinga van het Res
taurant Bellevue aan de Nieuwe-
Na het overlijden van vader, nu
precies veertig jaar geleden, ver
toefde de jonge Siklce de Keats
(Jan Nieuwenhuis), voor een
poosje in Veenhuizen, maar in
r93r maakte hij een glorieuze
rentree in de stad: van die tijd
af konden de meisjes en jonge
vrouwen in Leeuwarden wel
weer met een boogje om hem
heenlopen, want Sikke spreidde
nog altijd met brede gebaren
zijn armen voor hen uit.
Jarenlang verbleef hij in loge
menten aan het Noordvliet
(nummer rrr) en aan de Tuinen
(nummer 7), tot hij in augustus
1945 opgenomen werd in de
Psychiatrische Inrichting van de
Vereniging tot Christelijke Lief
dadigheid in Wagenborgen. Bij
na zestien jaar is Sikke de Keats
daar nog geweest - toen hij er
op de vierde augustus r96i over
leed was hij op vijf weken na
vijf en zeventig jaar.
Intussen zijn we er nog niet
achter gekomen hoe de naam
de Keats is ontstaan, al hebben
verscheidene abonnee's als hun
vermoeden uitgesproken, dat de
oude Sikke een bekende kaatser
is geweest. Welnu, een uitge
sproken bekende kaatser zal hij
zeker niet zijn geweest: in het
boek Keatsen yn Fryslan van
Ds. J. J. Kalma komt de naam
Nieuwenhuis niet voor, maar
dat wil natuurlijk niet zeggen,
dat Sikke in z'n jonge jaren niet
stad, die in de tijd van Kara el
Hammed in de Groene Weide
werkzaam was.
„Nam Kara el Hammed zijn pu
bliek bij de neus vroegen wij
hem. „Bestaat niet zei de heer
Havinga zeer resoluut. „Hij is
misschien wel meer dan hon
derd keer in de Groene Weide
opgetreden en altijd had hij
weer andere mensen op het to
neel. Het is onmogelijk om al
tijd weer nieuwe mensen om te
kopen. Bovendien gebeurde het
vaak, dat hij maar enkele men
sen nodig had, die bijvoorbeeld
met de handen aan de stoel ble
ven vastzitten, maar dat er dan
wel vijftig waren, die de handen
„KLEIN HAANTSJE1
tijdgenoot van Sikke de Keats.
Hebt 11 hem nog gekend 1
kan hebben gekaatst.
Een abonnee uit Amsterdam
(S.F.) schreef ons dat naar zijn
mening de oude Sikke („Dat
was toch die met een gries
niet meer konden losmaken.
Nee hoor, Kara el Hammed was
een goeie hypnotiseur
Kan er bij mevrouw Meiman
sprake van een vergissing
zijn? Heeft ze misschien een
andere „hynotiseur" voor
Kara el Hammed aangezien?
Entrad Kara ooit op in
de Harmonie De Groene
Weide was toch zijn perma
nente werkterrein Boven
dien: zijn er niet meer men
sen, die iets afweten van zijn
omkoperij
Kara el Hammed. Zuivere
hypnose of bedrog Laten
de getuigen hun stemmen
verheffen
beerdsje wel eens dienst deed
bij een kaatspartij. Hij stond
dan op een trapje bij de tele
graaf om de punten aan te ge
ven. Misschien - zo veronder
stelt hij - is daar de naam Sikke
de Keats door ontstaan.
Kets tabak
Dan hoorden we ook de opmer
king, dat een pruim tabak in
het Leeuwarders „een kets ta
bak" zou zijn en dat Sikke aan
z'n gewoonte om te pruimen de
bijnaam Sikke de Kets of Sikke
de Keats te danken kan hebben
gehad. In de eerste plaats weten
we niet of Sikke inderdaad „een
prumer" was en verder deelden
enkele tabaksdeskundigen met
jarenlange Leeuwarder ervaring
(de heren A. Steensma en D.
Ebbens) ons desgevraagd mee
nimmer van de uitdrukking
„een kets tabak" te hebben ge
hoord.
We zullen de oorsprong van de
bijnaam De Keats dus toch wel
in de kaatssport moeten zoeken,
ook al omdat Sikke eveneens
(behalve Sikke Bloemkool) dik
wijls Sikke Bal werd genoemd.
Dat schreef ons ook mevrouw
G. Nuyen—Kooy uit Amsterdam
wier gezellige brief ter herinne
ring aan Sikke en andere buurt
genoten wij nu graag toevoegen
(Vervolg op pag. 8)
De enige, echte en onvervalste Sikke de Keats is dus, zoals wij in 't vorige Kleine Krantsje
hebben gezien in 1927 op negen en zestigjarige leeftijd in de Blokhuissteeg overleden. Zijn
zoon Jan, die door alle Leeuwarders eveneens - abusievelijk - Sikke de Keats werd ge
noemd, heeft daarna nog jaren in Leeuwarden gewoond en veel stadgenoten zullen zich
deze fraaie figuur nog wel als bewoner van een van de Leeuwarder logementen herinne
ren. Maar in het bevrijdingsjaar '45 is deze pseudo Sikke de Keats uit de stad verdwenen:
in augustus van dat jaar ging hij naar de Psychiatrische Inrichting Groot Bronswijk in
Wagenborgen, waar verschillende stadgenoten hem later nog wel eens hebben gesigna
leerd.
