Ook plattelandsleven was vroeger erg gemoedelijk ic HET LEESGEZELSCHAP EENDRACHT Koopman Schöne op de praatstoel VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMH Een uitgave van Fenno Schoustra's Fubliciteitskantoor Vredeman de Vriesstraat 1 Redactie, administratie en advertentieafdeling: Vredeman de Vriesstraat 1 a.d. Emmakade Telefoon 20302 Postgiro 98 10 62 Bankrelatie: Raiffeisenbank Vijfde jaargang 'TKLEIHE KRANTSJE Abonnements prijs: f 3,75 per half jaar f 7,50 per jaar v. h. buitenland f 10,- per jaar 8-5-1969 NUMMER 97 Vele tientallen jaren geleden heeft de in Heerenveen wo nende Duitse koopman Schö- in in het Nieuwsblad van Friesland herinneringen op gehaald aan zijn reizen door Friesland. Weer zoveel jaar later is zijn verhaal voor ons kostelijke lectuur; het doet ons genoegen de lezers van 't Kleine Krantsje de herin nering van koopman Schone te kunnen aanbieden. Wanneer in den tegenwoordigen tijd de bewoner van het platte land aanvulling van levensbe hoeften, 't zij b.v. kleeding of op welk ander gebied ook, noo- dig acht, dan is er de trein, de tram of de autobus, die hem öf haar in korten tijd voert naar een of ander centrum, 't welk voorziening in die levensbehoef ten in ruime keuze biedt. Of als het begeerde dichterbij te ver krijgen is, dan staat de fiets ter beschikking en aldus kan ook zonder veel moeite het noodige worden gevonden. Welk een geweldige verandering hebben zoo de moderne vervoer middelen gebracht op het platte land! Wanneer vroeger een dorp niet aan spoor of tram was ge legen, dan was het te beklagen, dan sprak men van „geïsoleerd" en van „het einde der wereld", enz. Die uitdrukkingen zijn uit onze vocabulaire verdwenen. Een „geïsoleerde streek" bestaat niet meer. Er is zeker geen dorp meer, dat niet door een of an dere verkeersdienst aan een cen trum verbonden is; het platte land voelt zich niet meer, zoo als vroeger, achtergesteld bij de stad. Want de stad of de grotere plaats is voor den bewoner van het platteland gemakkelijk be reikbaar geworden en daarmee is aan een groot nadeel van het verblijf in meer afgelegen stre ken een einde gekomen. kooplieden was één type, dat zich onder een kenmerkenden naam bekendheid heeft verwor ven. We bedoelen de z.g. „fyndoeks- poepen". Ons blad schreef er eenigen tijd geleden reeds over naar aanleiding van het over lijden van een der laatsoverge- bleven vertegenwoordigers van dat gilde. Zeker, ook nu wordt nog wel het platteland bereisd. Er zijn den, op wie men vertrouwen kon en van wie geen bedrog was te vreezen. En dat menige manufacturen-reiziger op zijn honderden reizen interessante ervaringen opdeed, die het na vertellen waard zijn, ligt al even zoo voor de hand. Wij hebben een lid van dit ou de gilde aangetroffen, die talrij ke belangwekkende ondervin dingen heeft opgedaan en daar van op onderhoudende en sma- Maar deze toestand bestaat nog niet lang. De autobus is nog slechts enkele jaren in de we reld en het algemeene gebruik van de fiets, welker „afstands capaciteit" trouwens belangrijk bij die van de autobus achter blijft, is ook nog maar pas van deze eeuw. En zoo heeft der halve een belangrijk deel van het thans levende geslacht den toestand ten pla'ctenlande nog zoe geheel anders gekend. Me nigeen, die reeds boven een be paalden leeftijd is gekomen, her innert zich den tijd, dat koop lieden in allerlei branches de dorpen en boerenstreken afreis den, om de bevolking van het noodige te voorzien. Onder die families, die al tientallen van jaren door bepaalde firma's wer den bediend, en een band, die al zoo lang bestaat, wordt niet ge makkelijk verbroken, wanneer de relatie aan weerszijden steeds tevredenheid wekte. Maar het type van den reiziger, die met zijn stalen in een fluweelen zak op gezette tijden te voet den boer bezocht, is verdwenen. Dat deze kooplieden, die zoo ge trouw en geregeld hun klanten bezochten, het leven op het Frie- sche platteland geheel meeleef den, op de hoogte waren van de belangrijkste gebeurtenissen in familie- en dorpsleven, spreekt wel van zelf. Zij werden be schouwd en behandeld als vrien kelijke wijze weet te vertellen. We bedoelen den heer Ferdinand Schöne Fz., vroeger te Heeren veen, thans te Soestdijk, die meer dan een halve eeuw lang geregeld zijn klanten bezocht in Friesland en ook buiten onze provincie. De heer Schöne is een vlot cau seur, die uren lang zijn gezel schap kan boeien met de weer gave van wat hij in zijn reizi gersleven heeft ondervonden. Met groot gemak en met rijken woordenstroom discht hij uit zijn overvuld geheugen een vloed van gebeurtenissen op, die de belangstelling van den hoor der gedurig gaande houden en die het bevestigen, dat de ma nufacturen-koopman van weleer een gaarne geziene gast was bij de plattelandsbevolking, die het vertrouwen genoot en in de ge heimen van het familieleven was ingewijd. Maar niet altijd waren de onder vindingen van prettigen aard. Ook van minder aangename er varingen, zelfs van dreigend le vensgevaar, weet de heer Schöne te vertellen. Duizenden en duizenden men- schen heeft hij in zijn lange reizigersleven ontmoet en ge sproken. Met allerhande slag van Friezen, van hoog tot laag, van rijk tot arm, van allerlei godsdienstige of politieke rich ting, kwam hij in aanraking. Dat hij groot vertrouwen genoot bij heel veel Friezen, is wel in verschillende gevallen ondubbel zinnig gebleken. Meer dan vijf tig jaar lang deelde hij in de vreugd en in de droefenis van zeer veel Friesche families, was hij de vertrouwensman, wiens oordeel of hulp in gewichtige zaken meer dan eens gevraagd werd. Zelfs heeft hij voor ande ren boerderijen verhuurd of ver kocht, erfenissen verdeeld. Welk een schat van menschenkennis heeft hij aldus verzameld! Welk een rijk en mooi leven heeft hij zoo geleefd! Wij zullen hier achtereenvolgens (vervolg op pag. 6) Een instituut van de oude tijd, dat nog altijd bestaat: het Leesgezelschap Eendracht in Leeuwarden. Zoals uit deze foto blijkt doen de leden ook wel eens wat anders dan lezen. U zult er vele bekende Leeuwarders op aantreffen, al is de foto dan al even geleden gemaakt. We noemen zomaar wat namen: Lammert Popma, Offe Zwart, Klein van de Raad van Arbeid, bakker Smit, Klaas Sinnema, Zuiderbaan, een spoorman, accountant Posthumus, Piet Panhuis, bloemist, Sibolt Jans Tichelaar, alom bekend, Rinse Smeding, adjunct onderofficier, boekbinder De Jong, caféhouder Piebe Prins, Visser de schilder, Meier de timmerman, Wagenaar van de veestallen, Koopmans, boer in de Schrans, deurwaarder Kalsbeek, slager Bouma, Lammert de Vries van de Gazelle, Simmer van de bierbrouwerij, Groen, horlogemaker, Piet Eisma en Eeuwke Mensonides van het Oranjehotel.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1969 | | pagina 1