ALLEMAAL REACTIES
OP FOTO VAN DE OUDE PAARDETRAM
UIT DE
DOOS MET SNIEPSNAREN
3
'f 3£/eine S^ranto/e leeat iedereen
Het reproduceren op de voorpa
gina van 't vorige Kleine
Krantsje van een foto van de
vroegere paardetram heeft wel
heel wat tongen en pennen in
beweging gebracht Van alle
kanten kregen wij reacties van
abonnee's, die ons wilden vertel
len, waar de foto in werkelijk
heid was gemaakt en nu zou je
mogen verwachten, dat al die
reagerende lezers wel eensgezind
in hun mening zouden zijn,
Maar nee hoor, de een dacht,
dat de tram hier, de ander, dat
hij daar was gefotografeerd en
tenslotte leek het een spelletje te
zullen worden van de meeste
stemmen gelden. Alzo: Sint
Anna Parochie, Makkum, Fra-
neker, Stiens, Murmerwoude en
Dokkum - al die plaatsen zijn
genoemd als mogelijke punten,
waar de foto is gemaakt.
Laten we eerst even een wille
keurige greep uit de doos met
reacties doen. Onze abonnee de
heer H. Hoitsma te Middelburg
schreef ons het volgende.
SINT ANNA
"De fotoafdruk van de paarde-
tram op de voorpagina van 't
Kleine Krantsje nr. 230 is
volgens mij genomen te St. Anna
Parochie, het begin- of eindpunt
van de paardetramlijn Berlikum-
St. Anna Parochie v.v.
Op de achtergrond op deze foto,
dus achter en rechts van de
remise, die aan het Westend van
dit Bildtdorp stond, zien we de
dubbele bomenrij, waartussen
zich de dorpsvaart bevond.
In Berlikum was het eindpunt
van het trajekt bij Café v.d. Zee
of bij de Noorderbrug. Een
afdruk van een bladzijde uit de
Zomerdienstregeling (1913) van
de Spoor- en tramgids voor
Friesland" laat zien dat men
zesmaal' per dag (vrijdag acht
maal) de rit v.v. kon maken.
In Berlikum hadden de reizigers
uit St. Anna Parochie aanslui
ting op de stoomtram St Jacobi
Parochie-Leeuwarden.
In "Op reis door Friesland in
grootmoeders tijd", uitgave de
Noord-Westhoek, komt op bldz.
19 dezelfde paardetram voor en
ook een stoomlocomotief van de
N.T.M. Deze foto is in Berlikum
bij het tramstation genomen.
De eerste vijfhonderd meter
zuidwaarts van Berlikum maak
ten beide trammen gebruik van
dezelfde baan, wanneer de
paardetram in de richting St.
Anna de lijn naar richting
Leeuwarden verliet.
De N.T.M. bezat zo'n 60 - 70
jaar geleden ook een paarde
tramdienst op het trajekt Mak-
kum-Witmarsum; de dienstrege
ling hiervan ziet men ook op de
afdruk. De lijn Dokkum-Sua-
meer v.v. was toen reeds opgehe
ven."
Vanuit Leeuwarden kregen wij
een reactie van een abonnee, die
meende, dat de foto in Makkum
is gemaakt. Het zou dan een
opname van de laatste paarde
tram in Friesland zijn geweest,
die liep van Makkum naar
Harkezijl. Zelfs dacht deze
abonnee in een van de gefoto
grafeerde heren een bekende te
zien: de man met de grote snor,
aldus onze zegsman, zou een
Bonnema zijn.
In een geheel andere richting
zocht de lezer het, die in de
9_0ó>
$~C?
/-
'/a/ 5"
(zie pagina 10)
afgebeelde plaats de Kruisweg te
Murmerwoude meende te zien.
„De foto zal een vijf en zestig
jaar geleden zijn gemaakt" zo
zei hij en dat zal wel aardig
kloppen, dachten wij. Het moet
de tram zijn geweest, die van
Murmerwoude naar Dokkum en
Veenwouden reed. De herberg,
die we op de foto zien, staat er
nu nog" aldus deze reactie.
Weer een andere abonnee gokte
op Stiens als de goede plaats "Ik
zie het duidelijk" zei hij, "de foto
is vlak bij het kerkhog gemaakt
bij de herberg, waar vroeger Yde
van der Woude woonde. Rechts
af ging men naar Finkum, het
kan niet missen".
FRANEKER
Opvallend was het, dat verschei
dene abonnees voor Franeker
stemden, in welke richting wij
trouwens ook al iets hadden ver
ondersteld en dan was er nog
iemand, die aan Sint Anna
Parochie dacht.
Maar de meeste reacties wezen
toch duidelijk in de richting van
Dokkum en daaraan behoeven
we nu niet meer te twijfelen: de
foto is, zoals bijvoorbeeld de
heer T. van Foeken te Leeuwar
den ons schrijft, "bij het nu
reeds lang verdwenen tramsta
tion bij de Woudpoort gemaakt"
Dat zag ook. in één oogopslag,
onze abonnee, de heer H.W.
Bijlstra te Leeuwarden. "De
herberg" zo zei hij, "is er nog
steeds, de huisjes op de achter
grond staan op het bolwerk".
En dat laatste bevestigde onze
abonnee, de heer M. Lubberts te
Haarlem, die van allen, die de
foto onder ogen kregen, wel als
de meest gezaghebbende kan
worden beschouwd. De heer
Lubberts woonde namelijk in
vroeger jaren vlak bij het punt,
waar de foto werd gemaakt en
bovendien is hij nu een groot
liefhebber van alles wat met het
vroegere tramwezen te maken
(Vervolg op pag. 10)
