nog geen
meter lang
't ZkCleine 3<Crantóje leeet iedereen
De kleinste mai
KLAINE KEIZER Wj
UITERMATE OPVALLEND DOOR EEN BIJZONDERE MATE VAN ONOPVALLEND
HEID DAT HEBBEN ZE ALTIJD KUNNEN ZEGGEN VAN WIE MISSCHIEN WEL DE
KLEINSTE MAN VAN FRIESLAND IS GEWEEST, DE HEER GERRIT KEIZER UIT
OUDE BILDTZIJL, "KLEINE KEIZER", OF, ZOALS DE BILDTKERS ZELF HEM ALTIJD
HEBBEN GENOEMD: "KLAINE GERRIET". MET Z'N ZES EN NEGENTIG
CENTIMETER STAK HIJ NAUWELIJKS BOVEN DE TAFEL UIT EN SCHOON AAN DE
HAAK WOOG HIJ OP Z'N ZEVENTIGSTE NOG GEEN VIJF EN VEERTIG POND
TWEE EN TWINTIG KILO OM PRECIES TE ZIJN. RUIM HONDERD JAAR GELEDEN,
IN MAART 1874, ZAG KLAINE GERRIET IN OUDE BILDTZIJL HET LEVENSLICHT,
PRECIES DERTIG JAAR GELEDEN, TOEN HIJ DUS TWEE EN ZEVENTIG WAS, BLIES
HIJ ER DE LAATSTE ADEM UIT. ALLE BILDTKERS UIT DE PERIODE VAN ZIJN
LEVEN HEBBEN HEM GEKEND EN OOK HEEL VELEN BUITEN DIE STREEK, WANT
KLAINE GERRIET KWAM OVERAL EN IN Z'N JONGE JAREN LIET HIJ ZICH ZELFS
BEKIJKEN ALS EEN BEZIENSWAARDIGHEID: IN TAL VAN LANDEN IN EUROPA, IN
AMERIKA ZELFS.
Dat de herinnering aan deze
bijzondere figuur nog naarstig
voortleeft in het Bildt bleek ons,
nadat we in mei van dit jaar een
foto van "Kleine Keizer" afdruk
ten in onze krant. Wij wisten
toen alleen, dat hij lang geleden
in het Bildt had gewoond en bij
geruchte hadden we gehoord, dat
hij in Loosduinen geboren en in
Amerika overleden zou zijn.
"Wie weet er meer van?" vroegen
we toen en op die vraag kwamen
zoveel spontane reacties binnen,
dat we nu precies uit de doeken
kunnen doen. wie Kleine Keizer
is geweest - een van de
merkwaardigste mensen, die we
in onze provincie hebben gehad.
NEEF EN NICHT
De ouders van Kleine Gerrit
waren neef en nicht en zouden we
in die omstandigheid de oorzaak
moeten zoeken van het achter
blijven in groei van hun zoon?
Feit is, dat Gerrit een broertje
heeft gehad, Willem, die slechts
drie jaar' geworden is, maar die
eveneens achterbleef in groei -
dat moet eenzelfde geringe
peuter zijn geweest.
Maar daar staat tegenover, dat
alle andere broers en zusters,
Doeke, Teatske, Johannes, Hen
drik en Anna tot normale
proporties uitgroeiden, al waren
ze dan niet bijzonder groot.
Wellicht met de droeve afloop
van de kleine Willem voor ogen,
dachten de doktoren ook Gerrit
geen hoge leeftijd toe, maar zie:
die sombere prognose kwam niet
uit, Gerrit doorstond de zuige-
lings- en kleuterjaren, hij werd
volwassen en tenslotte nog be
trekkelijk oud.
OP DE KERMIS
In 1880, toen hij nog maar zes
jaar was, werd Klaine Gerriet al
voor het eerst door zijn ouders te
kijk gezet en wel op de kermis in
Groningen. Het werd een optre
den, dat hij zich op de avond van
zijn leven nog heel goed herin
nerde en dat hij toen als niet
geheel geslaagd bestempelde -
"ik was toen nog te speels" zei hij.
Veel later, toen hij al tegen de
twintig liep. begon Klaine Ger
riet z'n gestalte professioneel uit
te buiten, of - beter gezegd mis
schien - anderen begonnen hém
uit te buiten, impressario's, die
hem overhaalden zich te laten
zien op de podia van de vermaak-
centra in de grootste wereldste
den.
Zo kwam hij in Antwerpen, in
Parijs, waar hij maanden lang in
het circus Fernando werkte, in
Londen, in Bremen, in Leipzig, in
Berlijn, in Breslau. in Praag, in
Wenen, in Boedapest, in Brussel,
enfin noem maar op - elke stad
van betekenis kon vroeg of laat
op de komst van Klaine Gerriet
Klaine Gerriet, gefotografeerd, toen hij veertig was, met een bij hem passende mini - fiets. Zo zullen veel
Bildtkers zich de kleine man herinneren. Het fietsje, speciaal voor hem gemaakt, was hem aangeboden
door een Nederlandse rijwielfabriek. Nu is dit onverwoestbare vervoermiddel in het bezit van familie in
Canada.
rekenen en overal vergaapten de
mensen zich aan het wonder van
de kleine man.
Op al deze reizen werd Gerrit
Keizer door zijn zuster Teatske
vergezeld; later werd Teatske's
man, Hendrikus Bos, Gerrits
metgezel. Met hem trok het
manneke nu naar het verre
Amerika, waar Klaine Gerrit
zich liet zien voor de burgers,
boeren en buitenlui van o.a. New
York, Philadelphia, Detroit, To
ledo en Pittsburg.
Zijn optreden hier werd een groot
succes, ook al omdat hij intussen
wat acrobatische toeren had
geleerd. Geen wonder dan ook,
dat de Amerikaanse impressa
rio's nóg meer brood zagen in de
Friese dwerg, dan er al op de
plank kwam en zo werd hem
voorgesteld te gaan optreden in
Barnum en Bailey, het wereldbe-
icmde circus van toen. Maar
dat ging niet door: het voortdu
rende heen en weer trekken
beviel Gerrit blijkbaar minder
goed en op een goede dag zette
hij weer voet op vaderlandse
grond om zich te gaan vestigen in
Loosduinen - daar werkte familie
in een groentekwekerij.
HEIMWEE
Gerrit bleef er tot het heimwee
naar de Bühne hem te machtig
werd en andermaal stapte hij op
de boot naar Amerika, maar nu
alleen. Ditmaal kwam hij in een
!,.uscum terecht, waar hij zich
elk uur aan het kijklustige
publiek moest vertonen, zodat er
zelfs voor eten en drinken weinig
tijd overbleef. Bovendien werd hij
nu ook financieel zo door z'n
impressario uitgebuit, dat er
ruzie van kwam - het slot van 't
liedje was. dat Gerrit de kop in
de nek gooide en staakte - hij
hield er in dit museum gewoon
mee op.
IN T CIRCUS
Later konden de verrukte Ame
rikanen hem in een circus op z'n
hoofd zien staan, tot een hoogst
merkwaardig incident een einde
maakte aan deze tweede overzee
se toernee. Gerrits moeder,
bezorgd omdat hij alleen op
stap was gegaan, reisde hem ach
terna en arriveerde in het circus,
terwijl Gerrit juist z'n nummer
afwerkte."Der is ons" mim!"riep
Klaine Gerriet plotseling uit,
toen hij de vrouw hoorde hoesten
achter het gordijn. Zonder zich te
bedenken rende hij van 't po
dium af en vloog z'n moeder in
de armen.
Terug in ons land kwam Gerrit
Keizer weer in Loosduinen
terecht om nu z'n brood te gaan
verdienen op een geheel andere
manier en wel als boehouder bij
de groenteveiling; ook daar
zullen veel veteranen zich hem
herinneren, want hij is er jaren
geweest.
Pas na de oorlog, eind '46, toen
