GEVANGENISSTRAF EN T.B.R.
VOOR VIERVOUDIGE MOORDENAAR
FRAAI OUD POORTJE
VOOR LEEUWARDEN EN DE
WIJDE WERELD ER OMHEEN
ALS EYE WIJKSTRA NU WAS BERECHT:
VEERTIENDE JAARGANG
29-7-1978 NUMMER 318
'T KLEINE
KRANTSJE
Dit mooie, bijna drie eeuwen oude poortje was vroeger de hoofdingang
van het oude Sint Anthony Gasthuis aan de Grote Kerkstraat. In 1910
heeft het een plaats gekregen in het front van de Julianavleugel van het
nieuwe Sint Anthony Gasthuis aan het Schoenmakersperk. Daar kunnen
we het nu nog altijd bewonderen, zij het dan zonder de lantaarn, die we
op deze tekening zien. Op die plaats prijkt nu fraai beeldhouwwerk: de
Heilige Antonius in monnikspij met staf en bel, geflankeerd door een
man en een vrouw uit de gegoede arbeidersklasse
Begin volgend jaar is het precies een halve eeuw geleden, dat ons land werd opgeschrikt door het bericht van
een gruwelijke moord op vief politie-agenten in het dorp Grootegast in het Fries-Groningse grensgebied. De
dader van deze viervoudige rilóord was de harmonicaspeler Eye Wjjkstra. Hij kwam op deze brute wijze op
voor de vrouw - Aaltje Wobbes - die hjj bij zich in huis had genomen en die de politie kwam halen, omdat ze
haar vier kinderen in de steek had gelaten.
De rechtbank te Groningen achtte Eye Wjjkstra schuldig aan doodslag, driemaal gepleegd, en^aan moord,
eenmaal gepleegd en veroordeelde hem tot levenslang. In hoger beroep, voor het gerechtshof te Leeuwarden,
werd evenwel viermaal doodslag bewezen geacht, waarna Eye Wijkstra veroordeeld werd tot een gevangenis
straf van twintig jaar.
Dr. Verwey werd reeds tijdens de
berechting van Eye Wijkstra bij
zonder geïntegreerd door de ver
schillen van mening van verschil
lende deskundigen, die zich daarbij
openbaarden. Veel later kwam
daardoor de behoefte bij hem op de
persoon van Eye Wijkstra, ook aan.
de hand van latere publicaties, aan
een nadere analyse te onderwerpen,
"mede in het licht van de moderne
psychiatrische zienswijzen" zoals
hij ons schreef.
Voor de stellig velen, die zich nog
interesseren voor de zaak van de
viervoudige moord,- geven wij
graag het slot door van het uitvoeri
ge rapport, dat de heer Verwey ons
heeft doen toekomen.
SPOKEN
De Duitsers noemen deze eigenaar
digheid in het karakter: "Verhalt-
nisblödsinn", vertaald: "een ze
kere onnozelheid, om de dingen in
de juiste verhoudingen te zien". Bij
zwakzinnigen, die hun
minderwaardigheids-gevoelehs wil
len compenseren, komt (Jeze
karakter-stoornis vaak voor. maar
ook bij psychopaten met een ab
normale stemmingsondergrond i
Wijkstra had nooit omgang met:
vrouwen gehad, hij tyid angst vooj-
zelfbevrediging en voorts Had Hij
een enorme drang, Aaltje te bezit-
vervolg op pag. 7
W5 wrwgtn Uw
DINERS.
2AKENUJNCHES
VERGADERINGEN
RECÉFT1E8-
EXPOSITIE*
-'^NIEUWÏSTAD 75 LEEUWARDEN - TEL 0510M1566
fi»;T'il",-ïWeeSt east'zo<lfa ft8*u paatl
"Gelet op de gewijzigde opvattin
gen in de psychiatrische beschou
wingswijzen en de meer moderne
nomenclatuur, zou ik Eye Wijkstra
als volgt willen beschrijven.
Met zijn grillige, eigenzinnige en
explosieve stemmingen kan men
hem het beste rekenen tot de mensen
met "psychopathische persoonlijk
heidstrekken".
De karakter-eigenaardigheden, die
bij hem opvallen zijn de volgende:
1. grote eigenzinnigheid en ge
makkelijk explosief.
2. angst voor "spoken", een
angst, die het gevolg is van "in
beeldingen" of verbeeldingen met
een waan-karakter. (De Duitsers
spreken van: "wanhafte Einbildun-
gen", die veel onderzoekerso.a. bij
ziekelijke misdadigers hebben be
schreven). t
3. onstandvastigheid, bijzondere
beïnvloedbaarheid, een vast steun
punt in het leven missend. De Duit
sers noemen deze typen: "Die Halt-
losen". De "Haltlosen" kunnen
"slap, karakterloos", maar dok, uit
hoofde van een speciaal, "tempera-'
ment": gemakkelijk alfeidbaar,
prikkelbaar en rusteloos zijn.
4. Het zich verdiepen in diep
gaande problemen, die ver boven
zijn bevattingsvermogen uit gaat.
Hij verdiept zich in occultisme, in
philosophische systemen (Nietsche,
Freud e.a.). Men vindt bij hem
"meerwaardigheids-" naast
'minderwaardigheids-ge voelens"
In zijn jeugd schreef hij eens "Zo
reed de kleine Christus naar huis".
Hij miste eigenlijk het gevoel van
de normale proporties in het leveq.
Van deze twintig jaar heeft de vrij
buiter uit Grootegast er elf uitgeze
ten; na al eens vergeefs te hebben
getracht zich het leven te benemen,
werd hij in het oorlogsjaar '41 in
deerniswekkende toestand overge
bracht naar een krankzinnigenge
sticht te Eindhoven, waar hij amper
twee weken later overleed.
Bij zijn berechting heeft zich het in
onze ogen opvallende feit voorge
daan, dat zowel de rechtbank als het
gerechtshof de verdachte volkomen
toerekeningsvatbaar verklaarde
voor zijn daad.
Had Eye Wijkstra nu terechtgestaan
inplaats van voor een halve eeiiw,"
dan zou men hem niet alleen een
gevangenisstraf hebben opgelfegdy
maar hem ook ter beschikking van
de regering hebben gesteld. Dat was
de conclusie van de Leeuwarder ze
nuwarts Dr. N. Verwey, die kort
voorzijn overlijden, eind vorig jaar,
speciaal voor 't Kleine Krantsje zijn
visie op de geruchtmakende moord
zaak Eye Wijkstra op schrift heeft
gesteld.
Eye Wijkstra, viervoudig moordenaar
