Zoveel jaar geleden.
29
Elke 2 minuten in
Nederland een inbraak
Denk eens aan uw juwelen, post
zegels, waardevolle dokumen-
ten, dia's, foto's etc.
wwMËmmmam
EEN DIAMOND SAFE
VOOR UW LEVEN
Reeds vanaf 395,-
Tel. 05100-25607
CENTRUM VOOR KANTOOREFFICIENCY
Dik anderhalve eeuw geleden, mei 1842, werd het Duitse Hamburg getroffen door een enorme brand.
Twee etmalen lang baande het vuur zich daar een weg door de huizenzee - toen de bevolking eindelijk kans
zag de brand te blussen bleek het vierde deel van de grote havenstad te zijn verwoest. Amper twee
maanden later leek Leeuwarden te worden getroffen door een soortgelijke ramp. Op de vroege morgen
van de zeven en twintigste juli, na de laatste kermisdag, brak er brand uit in een van de kermistenten op de
Langepijp, in het hart van de oude binnenstad. Binnen een mum van tijd kwam de hele kermis in brand te
staan en het scheelde maar een haar of de Friese hoofdstad moest hetzelfde lot als het geteisterde Ham
burg ondergaan. Toen het vuur al bezig was de huizen op de Nieuwestad aan te vreten bedwong men de
brand - nu bleef de grootste schade beperkt tot het kermisterrein.
Van bitterbal tot galabal, bij
internationaal gekookt en soms
In totaal vier en dertig kramen wer
den bij deze spectaculaire brand een
prooi van het vuur - ze werden vol
komen verwoest.
Acht tenten werden voor een deel
verbrand en nog een aantal andere
kwamen bij de verwoede reddings
pogingen in de stadsgracht terecht.
INTERESSANT VERHAAL
De schade, aan tenten en inventaris
toegebracht, werd op "eene tonne
gouds" geschat, een enorm bedrag,
dat lang niet boven water kwam bij
"een algemeene collecte" nog die
zelfde dag. Wel tastten de Leeu
warders, diep bewogen door het lot
van de kermismensen, flink in de
beurs, maar meer dan zevenduizend
gulden aan giften kwam er toch niet
op het kleed.
De herinnering aan de geruchtma
kende kermisbrand vinden we o.a.
terug in de krant van die tijd, de
Leeuwarder Courant, die er met de
gebruikelijke breedsprakigheid van
die dagen aandacht aan schonk. Dit
verhaal, in onze ogen in meer dan
één opzicht interessant, willen we
nu graag even voor onze lezers
overschrijven - treffend geeft het
een beeld van de verpletterende in
druk, die de brand op de verslagge
ver heeft gemaakt.
EENE RAMP
Een groot gevaar heeft heden deze
Stad bedreigd met eene ramp, als
die welke Hamburg trof. Na den
laatsten dag van de veelbezochte
Leeuwarder kermis brak er te vier
uur in den vroegen morgen brand uit
in eene der fraaiste galanteriekra-
men, welke het ruime marktplein
dezer Stad (de Langepijp) versier
den, terwijl de eigenaar, de koop
man Pronk, daarin met zijne be
dienden aanwezig was.
Onmiddellijk deelde de felle vlam
zich Oost- en Zuidwaarts mede aan
de drie dubbele reijen of roeven
kramen, waarvan ieder dier ligte
houten getimmerten met brand
stoffen gevuld, der vlammen nieuw
voedsel gaf, zoodat binnen een half
uur tijds het gansche marktveld één
gloed vertoonde en 34 kramen door
den voortvretenden vuurstroom
verzwolgen werden, terwijl men
eenige anderen sloopte of in het
water wierp, teneinde deze der vlam
geen meerder voedsel verschaffen
of haar aan belendende gebouwen
mededeelen mogten.
Dit alles gebeurde in korter tijdsbe-
ons wordt
nog verder!
CM Rutaurant
'l Wapen van Ooststellingwerf
v/h Tjalma
Oosterwoldseweg S
Oldeberkoop
Telefoon 05164-300
ROB EN JANNEKE OBEE
stek dan de Brandspuiten aange
voerd konden worden; en al waren
deze er ook vroeger geweest; zij
hadden onmogelijk zulk eene vuur-
woede kunnen te keer gaan. Zij
kwamen evenwel juist op het oog-
enblik, dat de verbazende hitte van
den gloed zich aan de belendende
huizen van dit schoonste gedeelte
der Stad trachtte meede te deelen.
GROTER GEVAAR
Toen de wind eerst meer noord
waarts was stond het breede huis
van den Heer Burgemeester in het
meeste gevaar. Op de twee boven
verdiepingen sprongen reeds de
glasruiten en werd de lijst ge
schroeid, toen de spuiten verhin
derden, dat het gebouw, gelijk ook
dat van de Heeren Hamstra en
Crommelin, vuur vatte.
Intusschen draaide de wind meer
westelijk en werd het gevaar,
waarin, aan de overzijde, de huizen
der Groote Sociëteit en van de
Heeren Stoffels en Van Marche be
reids eenigen tijd verkeerd hadden,
nog grooter.
vervolg op pagina 48
Bij een begrafenisplechtig
heid te Harlingen had een
griezelig ongeluk plaats.
Juist bij den ingang van het
kerkhof, alwaar de weg zeer
smal is en aan beide zijden
door slooten wordt be
grensd, begonnen de paar
den te steigeren, doordat
nog op het laatste oogenblik
een paar kinderen den weg
trachtten over te steken. De
lijkkoets reed daardoor
achteruit. Door een vlugge
wending trachtte de voerman
een ongeluk te voorkomen,
wal niet mocht batenkoets
en paarden verloren het
evenwicht en geraakten in
den daar aanwezigen sloot,
die met slijk gevuld isEen
en ander veroorzaakte hevi
ge ontsteltenisDe voerman
kwam er wonder boven won
der af. De paarden werden
met veel moeite onder den
koets vandaan gehaald.
(1911)
Het Fries Museum bewaart nog verschillende herinneringen aan de spec
taculaire kermisbrand - wat er van de inventaris van een van de galanterie-
kramen overbleefLinks een tekening van de brand, zoals die voorkomt
in het Gedenkboek van de Leeuwarder Onderlinge 1850-1950.
ARCHIMEDESWEG
8
