WACHTTE FOAR DE BRUG
DE VOLGENDE MORGEN BIJ
DE GEVALLEN BOMMENWERPER
T KLEINE
KRANTSJE
Het volgende
nummer (431), dat
extra dik wordt, zal
een week later
verschijnen, dus niet
op 16, maar op
23 april
Leewadden hèt aardig wat brug
gen. Meskyn wel niet sofeul meer
as héél froeger, mar gyneen kan
sêge dat dit un leugen is.
In önz' jongestyd beleefden wij
krekt, dat er heel wat fan disse
bruggen onderhannen nomen
binne en behoarluk ferbeterd. De
"nije" bruggen waren, fonnen
wij doe, pronkstukjes fan archi
tectuur. Denk mar us an 'e Oas-
terbrug, dy't elektries maakt
wudde, de Frouwenpoartsbrug,
de Noarderbrug en selfs de Kype-
loop. Oek dy kreeg un moaie
opknapbeurt, ja, wudde fan de
ene dag oppe andere deur un wat
bredere fefongen.
Ja, Leeuwadden hèt niet allenig
un soad bruggen, mar oek un stel
knappe bruggen. Binne we dat
oek eens?
Mar, in ónze jongestyd waren ze
soms oek wel us lastig, want ut
skipfaartfekeer was nog druk en
oek kynders musten doedestyds
wel us ergens stipt op tyd fesky-
ne. Denk mar an 'e skoal, nou?
En so kan ik nou nog un earluk
ferhaaltsje fetelle over de brug
gen fan Leewadden.
Ut was 1929 en ik gong op 'e
Keizersgrachtskoal, waar ik in 'e
achtste klas bij meester (H. IJ.) de
Jong sat. Op un moaie Saterdag
morgen gong ik op weg, normaal
op tyd fan huus: de Swatteweg af
naar de stad toe en dan su ik de
Rijksbrug over. Mar dat was: Ho!
Gouma, dy de ouwe Dorenbosch
krek in disse tyd opfolgd was,
had 'm net foor un groat sukers-
kip fan Dinteloord afdraaid, dat
in 'e bocht bij Pakhuus Rusland
moeite hadde om der deur te
kommen. En om anfaring te foar-
kommen had dy mar gau syn hele
saakje openset. Tja, daar sat, of
beter, ston ik! Natuurluk was
myn eerste blik op 'e Kypeloop
richt. Mar dy ston oek krekt open
om un skip fan 'e Dokkumer kant
de stad in te laten. Kort besluut:
De Oastersingel afdrave en soa
naar de Flytsterbrug. Daar was
nog un kaans. Drave dus!
Mar ja, sal je altiten sien: Krekt
doe't ik op ut laaste rechte stuk
foar de Weerklank langs holde,
gong oek de Flietster ophaalbrug
omhoog! En de andere brug fan
de dry daar, dy foar drukkerij
Eisma, had oek al de palen dicht.
Dat wurde wachten.
Ut duurde nogal even, mar doe't
de brug dan toch eindeluk
delklapte - klos, klos, gauw der
over en fedder. Naar de Elektrie-
se (Oaster-)brug. Mar - ut ferhaal
wudt eentoanig, lezer - halver
wege sag ik oek de flap van disse
brug omhoogsuzen. Twee tjalken
musten der nog even deur! Dus
weer: wachte. Duudluk hoarde
ik meester Fokkema syn fluitsje
de kynders fan de Keizersgracht
af de skoal inroepen. En daar
ston ik met myn goeie gedrag en
un rooie kop te blazen
Nou, ik kwam met al myn ge
draaf goed fijf menuten te laat.
De skoaldeur was dicht; anbelle
dus. Un meiske uut meester Fok
kema syn klas dee open, gelukkig
niet de baas seis, en behoarluk
felegen gong ik myn klas in.
Wat streng foar syn doen sei
Meester De Jong: "Wat nou,
jong?" Ik glimlachte wat felegen
en verontskuldige mij met: "Ja,
meester, ik bin te laat, mar -
eerluk - ik must foar dry bruggen
wachte. Ydereen lachte en ik
skoat mar gau, sonder straf, op
myn plak.
Westerbork L. Monderman
Betreft uw publicaties omtrent
het neerstorten van een Lancas
ter bommenwerper op 16 decem
ber 1943, in de buurt van Barra-
hüs.
Op de bewuste avond zat ik als
zestienjarige scholier van de
ULO aan de Huizumerlaan op
mijn slaapkamer huiswerk te ma
ken. We woonden toen op het
adres Heringastraat 21, een zij
straat van de Sportlaan.
De hele avond hoorde ik al het
massaal overtrekken van bom
menwerpers, met hun typisch
niet-gesynchroniseerde motor
geluid.
BOORDGESCHUT
Plotseling hoorde ik het geratel
van boordgeschut. Ik ging vlug
naar buiten. Uit de richting van
de Groningerstraatweg zag ik
iets, wat het best te vergelijken
valt met een vliegende ster. Al
gauw kreeg ik door dat het om
een brandend vliegtuig ging. Ik
riep mijn vader naar buiten. Ter
wijl de brand in het vliegtuig
duidelijk heviger werd, vloog het
in een baan van oost naar zuid
west over de stad.
Toen het toestel ongeveer over
het Huizumer Nieuwland vloog,
werd de brand plotseling veel
feller. Even later zagen we het
toestel in een angstaanjagende
dwarrelvlucht neerstorten. Een
vleugel van het vliegtuig raakte
los. Een enorme explosie deed
ons in paniek het huis in vluch
ten.
BROKSTUKKEN
De volgende morgen gingen mijn
schoolvriend Jan Tolsma en ik,
voor schooltijd, op de fiets in de
richting, waar wij de crashplaats
vermoedden. Ter hoogte van
Barrahüs, in het nieuwland
rechts van de weg zagen wij
brokstukken in het land. Via een
zwart macadamweggetje kwa
men wij ter hoogte van de wrak
stukken. Het had die nacht licht
gevroren, zodat we glijdend over
het dunne ijs van de sloten in de
buurt van het wrak kwamen.
Overal lagen brokstukken, we
passeerden een enorme bomkra-
ter, tot we plotseling tot onze
ontsteltenis voor de lijken van
'een drietal vliegers stonden. Op
vallend was, dat ze alle drie
precies langs de slootkant lagen,
net of een reus ze daar had
neergelegd. Ik had nog nooit een
overleden mens gezien; het
schouwspel maakte op mij een
onwezenlijke indruk. Zo op het
eerste oog waren de lijken niet
verminkt. Door de vorst was hun
gelaatskleur chocoladebruin. Al
le drie lagen ze op hun rug. Door
de klap van het neerkomen be
vond zich onder hun lichamen
een ondiepe kuil. Ze waren
blootsvoets, mijn vriend en ik
veronderstelden dat de Duitsers
de vliegerlaarzen wel gepikt zou
den hebben. Op één man na
droegen ze een blauw-grijs batt-
ledress van de RAF. De kennelijk
wat oudere vlieger droeg een
soort windjack. Hij had rossig
haar en had een trouw- of verlo
vingsring om. De andere twee
waren kennelijk zeer jong. Wat
mij nog is bijgebleven is, dat hun
uniformbroeken precies op de
naden waren opengesprongen.
AFSCHUWELIJK DETAIL
Omdat in de verte Duitse solda
ten naderden gingen we snel naar
het grootste brokstuk; kennelijk
een deel van de romp. Hier lag
een vlieger, ook weer op zijn rug,
met de niet geheel ontvouwde
parachute achter zich. Met zijn
linkerhand hield hij een houten
handgreep omklemd, die met een
stalen draad aan zijn parachute-
harnas was bevestigd. Ook deze
man was ogenschijnlijk niet ver
minkt. Dat hij inwendig zwaar
gewond was bleek uit het feit dat
een van zijn armen in een onna
tuurlijke ronde buiging half on
der zijn lichaam lag. Een afschu
welijk detail vormde zijn ge
opende mond, de tanden en kie
zen lagen er als losse kiezelsteen
tjes in.
MITRAILLEURBANDEN
De Duitse soldaten waren inmid
dels dichterbij gekomen en ver
joegen ons. We verlieten het
terrein, terwijl we aandachtig om
ons heen keken. Hier en daar
waren kuilen, gedeeltelijk gevuld
met benzine. Mitrailleurbanden
lagen her en der verspreid. Van
brand in de wrakstukken was
toen, om acht uur geen sprake.
Verder kan ik mij nog herinneren
dat in het Leeuwarder Nieuws
blad het neergeschoten toestel
als een Short Stirling werd ver
meld.
Zie hier de gebeurtenissen, die
op de vroege morgen van de 17e
december 1943 een onuitwisbare
Vervolg op pag. 9
voor Leeuwarden en de wij
de wereld er omheen
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publiciteits-
kantoor.
Verschijnt eenmaal in de
veertien dagen.
Abonnementenadministra
tie: Postbus 858, 8901 BR
Leeuwarden.
Abonnementsgelden Post
giro: 98 10 62.
Redactie en advertentie-af
deling: Vredeman de Vries-
straat 18921 BP Leeuwar
den.
Telefoon (058) 120302
Geopend:van dinsdag tot
en met donderdag, uit
sluitend 's morgens van 9
tot 12 uur.
's Middags en van vrijdag
tot en met maandag ge
sloten.
Abonnementsprijs:
voor Nederland 27,50 per
jaar; voor het buitenland:
50,- per jaar.
Losse nummers afgehaald
1,75 per stuk. Per giro be
steld (Postgiro 98 10 62):
2,75 voor 1 ex., 4,75
voor 2 ex., 6,25 voor 3 ex.
Het lidmaatschap van't
Kleine Krantsje staat alleen
open voor lezers, die zich
door hun aanmelding ak
koord verklaren met de hier
navolgende 'leveringsvoor
waarden':
Het abonnementsgeld moet
vooruit worden betaald.
Op de 1e februari dient het
abonnementsgeld voor het
dan lopende jaar te zijn
betaald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van le
zers in het buitenland
moeten op de 15e decem
ber van het voorafgaande
jaar zijn betaald.
Lezers, die zich niet telefo
nisch of schriftelijk, maar
per giro-overschrijving als
abonnee aanmelden, wor
den verzocht op het giro
strookje te vermelden:
Nieuwe abonnee.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden van
de abonnee, voor wie wordt
betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor het
verhuizen worden doorge
geven.
Abonnementen, die niet
schriftelijk voor 1 december
zijn opgezegd, worden au
tomatisch verlengd.
