tote
Friesland Bank
Uw eigen bank
PETROLEUMWIEFKE
Graag wil ik reageren op de
rubriek "Langs de straat" met de
foto van het zogenaamde Petro-
leumwiefke in 't Kleine Krantsje
nummer 453. Dat was namelijk
mijn grootmoeder, Ytje Hielke-
ma-van der Meer.
Zij heeft met petroleum gevent in
de oorlogsjaren '14—'18. Ik meen
dat grootvader toen werkloos
was na wellicht gewond te zijn bij
de brand in de Strocartonfabriek;
grootmoeder heeft toen een olie-
kar genomen.
Dat was in die tijd ook niet
gemakkelijk, want ze moest vaak
twee- of driemaal naar het em
placement om te zien of de olie-
trein al was aangekomen. Het
werd vaak laat en dan stonden de
kannetjes in een rij te wachten
om nog gevuld te worden. Maar
ieder kreeg z'n deel.
Haar klanten zaten in de Hove
nierstraten, Tulpenburg, Achter
Tulpenburg, Achter de Hoven
met alle straatjes daar aan ver
bonden. Olie was in die tijd
onmisbaar voor de mensen.
Grootmoeder woonde in de
Romkeslaan, bereikbaar door
het poortje bij het schiphuis van
Voordewind aan de Potmarge.
Een idyllisch plekje.
Waar de foto van haar met de
petroleumkar genomen is weet ik
niet, maar ik vermoed bij Tulpen
burg, hoek Achter de Hoven. Het
winkeltje er naast was toen een
groentezaak van Keverkamp.
Het moet toen wel koud geweest
zijn, anders had ze haar muts niet
op gehad.
Zij was de moeder van S. Hielke-
ma, die een sigarenzaak aan de
Kelders had. In 1925 werd het
een grammofoonplatenzaak,
'Dajos Bela'. Later inclusief ra
dio-distributie en daarna werd
het de bekende 'Optimist'.
Ook T. Hielkema, die een mu
ziekhandel had in de Slotmakers
straat en later verhuisde naar
Scheveningen, was-een zoon van
haar.
Grootmoeder was zeer vooruit
strevend en een vooraanstaand
lid van de eerste Vrouwenbond
in Leeuwarden tijdens de op
komst van Troelstra - zij staat
ook op een foto in zijn boek. In
1923 is zij op negenenzestig-
jarige leeftijd overleden.
Grootvader was tuinmans
knecht, o.a. bij Wiemers, Boetes,
Zijfers en tenslotte bij de firma
Jongstra. Hij verzorgde veel gra
ven op de Oude Begraafplaats en
ook de bleekjes van Tulpenburg.
Zondags voor dag en dauw, als
de mensen wakker werden, was
het gras gemaaid.
Het waren zeer werkzame men
sen.
Amsterdam
Mevr. Y. Siccama-Velsen
Een idyllisch plekje aan de Potmarge
KOFFIETAFEL
De foto van de Prins Hendrik-
brug in 't Kleine Krantsje num
mer 455 haalde bij mij herinne
ringen naar boven. U sprak over
de sigarenwinkel van Tetman de
Vries, die was gevestigd in het
hoekhuis van de Willemskade en
de Prins Hendrikstraat, maar eer
der woonde daar de brugwachter
en daarboven woonde een' me
vrouw Van Loon, die een koffie
tafel hield voor meisjes, die van
buiten de stad de middelbare
scholen bezochten en per trein
heen en weer reisden. Dat moet
in de jaren 1912 - '13 zijn ge
weest.
Deze koffietafel werd later over
genomen door een juffrouw Van
Brunger op de hoek van de Nieu-
westeeg en de Nieuwestad. Van
beide gelegenheden heb ik ge
bruik gemaakt. De brugwachter
had meen ik ook jongens in huis.
Leeuwarden
Mevr. A. de Boer-Lijbering
ONTSLAG
Lezend in 't Kleine Krantsje kom
je vaak namen tegen, die herin
neringen oproepen aan een vroe
gere tijd. Zo las ik in de rubriek
"De Leeuwarder politie rappor
teert" de naam Velstra en dat
deed mij denken aan mijn werk
bij een grote meubelzaak aan het
Gouverneursplein, toen ik zes
tien was, dat is nu vijftig jaar
geleden.
Ik verdiende toen een rijksdaal
der in de week. Het was op een
vrijdag. Wij werkten normaal tot
vijf uur. Om kwart voor vijf werd
er nog een grote, brede meubel-
kar opgeladen met ledikanten.
Daar moest ik alleen mee naar
Velstra bij Marssum.
Ik was niet al te groot en kon dan
ook niet over de lading heenkij
ken. Om geen aanrijding te krij
gen keek ik langs de zijkanten uit
naar tegemoetkomend verkeer.
Graag wou ik wat gezelschap
hebben onderweg en daarom
haalde ik eerst mijn broertje op
uit de Grote Kerkstraat, waar
mijn moeder woonde. Zo gingen
we op pad; mijn broertje, toen
zeven jaar, ook op de kar.
Het werd geen gemakkelijke reis,
want er waren nog geen asfaltwe
gen zoals nu. Na af en toe gerust
te hebben kwamen we op de-
plaats van bestemming aan. Daar
was intussen ook de chef op de
fiets gearriveerd, zodat de kar
kon worden afgeladen.
Toen we klaar waren vroeg ik
wat te drinken en dat kon: mijn
broertje en ik kregen een kopje
water, waarna de terugreis kon
worden aanvaard.
Inmiddels was de knecht van de
stoffeerder ons tegemoet ge
fietst, want hij vond het rot voor
mij, dat ik zo'n eind weg moest
en dat nog wel een kwartier voor
afloop van mijn werk.
Omstreeks acht uur 's avonds
was ik weer terug bij de zaak,
waarna de kar kon worden opge
borgen. Toen moest ik binnenko
men, kreeg zonder een extraatje
m'n weekloon van twee vijftig en
bovendienontslag op staan
de voet, omdat ik mijn broertje
had meegenomen!
Ook voor mijn moeder, die we
duwe was, betekende dit een
tegenslag, want ze kon het geld
wel gebruiken toen. Zo kon dat
vroeger - gelukkig zijn zulke
dingen niet meer denkbaar nu.
Dordrecht H. Dijkstra
KW ATSCH-VERHAAL
Uit de mond/pen van onze zeer
gewaardeerde redacteur Fenno
konden wij kennis nemen van
een avontuur van 'een abonnee'
- helemaal anoniem!
Een held, die voor zijn daden
staat - natuurlijk verwachten wij
niet anders - hult zich in de mist
en heeft blijkbaar niet de moed
om zich met naam en adres be
kend te maken.
Om eerlijk te zeggen, wat ik
hiervan denk: lulliger verhaal
heb ik werkelijk nooit gelezen -
en dat nog wel in ons Kleine
Krantsje.
Hoe ter wereld bestond Fenno
het om dit „gelul uit de nekha
ren" met kolossale kopletters ons
voor te schotelen?
Als redacteur van een veelgele
zen en zeer gewaardeerd blad
ik zou haast zeggen „lijfblad" -
moet je toch wel goed weten wat
je aan de lezers opdist - toch
zeker grondig hebben nagegaan
of iets klopt met de nuchtere,
harde feiten of uit de grote duim
gezogen is.
Ik heb mij dood geërgerd aan
zoiets onmogelijks - dan zijn de
verhalen van Baron von Münch-
haussen echt om eens heerlijk te
lachen, omdat je hem moet be
wonderen om zijn ingenieuze
vindingrijkheid.
Aan dit verhaal kun je je alleen
maar ergeren om niet te zeggen:
om van te kotsen. Of is de zegs
man een tweede Von Münch-
haussen?
Ik kon eenvoudig niet aannemen,
dat onze Fenno dit als echt-
gebeurd aanvaardde, maar dat
hij zijn lezers eens wilde op de
proef stellen hoe het met hun
gezond verstand gesteld was.
En daarom heb ik zelf eerst niet
gereageerd maar gewacht op de,
volgens mij, onvermijdelijke
reacties.
Eerst bleef 't even stil - men
moest zeker bekomen van deze
kolder - maar ja hoor lezers
met normaal, gezond verstand
lieten zich horen en in niet-
misverstaanbare termen dit 'hel-
denavontuur' uit elkaar rafelen,
zodat er niets van overbleef.
Het bewuste verhaal stond in
nummer 453, de eerste reacties
in nummer 455, dus vier weken
later: iedereen was ten hoogste
verbaasd en twijfelde aan de
echtheid.
Fenno noemde in nummer 456
Men kent er de Friese
verhoudingen en is bereid
plaatselijke en provinciale
belangen te dienen.
dan ook 'Man-en-paard' en wel
de lezer J. van der Woude te
Zaandam.
Deze had zelf op het Vliegveld
(Flugplatz) gewerkt en hij kende
de situatie door-en-door en be
stempelde de 'heldendaad' als
onmogelijk, zoals ook de andere,
niet met name genoemde, lezer
dit verhaal totaal in flarden
scheurde - een genot om te lezen
- een ontmaskering, een Sher
lock Holmes waardig!
Leeuwarden
O. de Roos
Wat wij hebben gedaan is het
weergeven van een verhaal,
zoals dat ons door een van
onze abonnees is verteld. U
kunt van de redactie van een
krant niet verwachten, dat zij
mededelingen en ingezonden
stukken van lezers op hun
juistheid toetst, voor zij ze
publiceert, nog afgezien van
het feit, dat het controleren
van alles, wat er door een
lezerskring naar voren wordt
gebracht, onmogelijk zou zijn.
Ook dit stukje van u plaatsen
wij, zelfs terwijl wij menen,
dat het niet steekhoudend is.
De beide abonnees, die in onze
krant op het 'Göringverhaal'
reageerden, hebben niets ont
maskerd. Zij gaven slechts hun
mening en meer niet. Een be
wijs van de eventuele onjuist
heid van het verhaal hebben
zij niet kunnen aandragen.
Red. 't KI. Kr.
REÜNIE SCHOOL 14a
Wat een reacties op de foto van
School 14a uit de oorlogsjaren,
Vervolg op pag. 5)
Nóg een mooi plaatje van de oude Verlaatsbrug: vrij baan voor het schip met turf.
