'T KLEINE KRANTSJE
-BES»-
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllll
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
VIJFTIEN JAAR JOODS LEVEN
IN LEEUWARDEN 1930 -1945
FËNNO
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN pagina 7
Een automobielfabriek geeft
een demonstratie van zijn
nieuwste modellen op het
Wilhelminaplein.
Abraham is er ook en hij
wijst op een van de duurste
wagens uit de gehele collec
tie.
"Als ik deze op afbetaling
neem, hoe lang moet ik dan
betalen?"
"Dat hangt er van af hoe
groot de termijnen zijn" zegt
de verkoper.
"Vijf gulden in de maand
kan ik wel betalen" zegt
Abraham.
"Vijf gulden? Per maand?
Man, dan zou je honderd
jaar moeten afbetalen" ant
woordt de automobielverko
per.
"Nou, wat zou dat", zegt
Abraham, "dat zou ik er wel
voor over hebben".
ning het resultaat af. Dan komt
er een telegram: "Geslaagd!"
Nu vinden de vrienden het ge
past hem feestelijk te verwelko
men. Aldus geschiedt. Een
groot festijn. Maar enkele wan-
trouwigen achten het nodig ie
dere dag de rubriek "Academi
sche examens" na te zien in
het Algemeen Handelsblad. Zij
doen dat dagen, weken lang.
Maar de naam E. J. van der
Heijden komt er maar niet in
voor.
Emils jongere broer Isidoor, die
iedereen als Dorus kent, is ge
sneden uit ander hout. Hij
werkt ook op de zaak en het
personeel vindt hem buitenge
woon hautain. Hij trouwt met
Frederika Lobstein (1911) en
gaat dan wonen in de Alma Ta-
demastraat nummer 5. Daar
krijgt het paar twee dochtertjes,
Catharina (1934) en Frederika
Johanna (1938).
In 1937 wil de naar uitbreiding
strevende Frico de fabriekspan
den van Van Huiden en Van
der Heijden wel aankopen en
dan valt het besluit de Leeu
warder schoenenfabriek te ver
plaatsen naar Oisterwijk, de ge
boorteplaats van de oude
heren Maurtis en Michiel.
Een deel van het personeel
gaat met deze verhuizing mee
en net als Leopold Maurits ver
trekt ook Dorus van der Heij
den met zijn gezin naar Oister
wijk. Betsy is al veel eerder, in
1933, vertrokken naar Amster
dam. De beide oudste Van der
Heijdens, over de zestig al, blij
ven in Leeuwarden. Michiel, de
kleine, blijft daardoor ook in de
buurt van zijn oude schoon-'
moeder, Klaartje van Esso-Kan
(1857), die als weduwe in de
Johan Willem Frisostraat woont
op nummer 21. Zo woont een
deel van de familie Van der
Heijden dus nog aan en in de
buurt van de Emmakade, wan
neer boven Europa en ook bo
ven Nederland de lucht betrekt.
Arthur wordt opgeroepen
voor de militaire dienst. Hij
ondergaat een keuring en
hij moet een klein examen
afleggen.
"Vertel me eens" zegt de
examinator, "wat is precies
militaire strategie?"
"Goeie strategie?" ant
woordt Arthur, "dat is door
gaan met vuren als de mu
nitie op is".
Wanneer de oud voorzanger van de Joodse Gemeente, de heer S. Sitters negen
tig wordt, gaat de joodse jongensvereniging Ets Chajim hem huldigen. Hier zien
we de hoogbejaarde temidden van zijn leerlingen en oud leerlingen. Staand van
links naar rechts: A. Gosschalk, M. Turksma, M. van der Kaars, M. Lubinski, A.
Rubens, I. Velleman, L. Cohen Nzn., D. Keizer, F. Kal ff en B. Cohen. Zittend: J.
de Bruin, S. van Leer, I. de Vries, S. Sitters, A. Akker, I. van der Woude en L.
Cohen Bzn. Op de voorgrond: J. van Gelder, S. Simons en I. de Vries Bzn.
werkten twee dochters en vijf
tien zoons. Van de drieentwin
tig Trimbachkinderen, die er
ooit waren geweest.
Iedere morgen en iedere mid
dag laten de heren Van der
Heijden zich met hun Merce-
des-met-open-kap vervoeren
van huis naar de fabriek en
omgekeerd. De stanzer Rikus
van der Molen fungeert dan -
met een mooie blauwe zeilpet
op - als chauffeur. Omdat de
naam Rikus door de fabrikan
ten niet deftig genoeg bevon
den wordt, spreken ze hem als
"Hendrik" aan. Met deze Mer
cedes worden ook regelmatig
zakenreizen gemaakt naar ste
den als Leizig, Berlijn, Londen
en Parijs.
De oudste zoon van de grote,
van Maurits, Emil Johan, is een
echte bon-vivant, een vlotte
jongen, een grappenmaker. Hij
bridget veel, maar hij schijnt
ook te studeren in Amsterdam.
Wanneer hij daar voor een be
langrijk examen komt te staan,
wacht de hele Joodse gemeen
schap in Leeuwarden vol span
Aan de Snekertrekweg ter"
hoogte van de Frico staat de
Stoomschoenfabriek Friesland
van de firma Van Huiden en
Van der Heijden. Van Huiden
heeft al tientallen jaren niets
meer te maken met dit bedrijf;
de directie wordt gevormd door
de broers Maurits en Michiel
van der Heijden.
Hoewel er een nauwelijks
waarneembaar lengteverschil is
tussen die twee wordt de oud
ste, Maurits, altijd "de grote" en
de jongste, Michiel, altijd "de
kleine" genoemd. Beiden wo
nen ze aan de Emmakade, de
grote op nummer 54, de kleine
op nummer 44. De grote, Mau
rits Machiel van der Heijden
(1874) is met een Frederika
Herzberger (1878), de kleine,
Michiel Salomon van der Heij
den (1875) met een Serliena
van Esso (1884) getrouwd.
Maurits en Frederika hebben
twee zoons, Isidore (1904) en
Emil Johan (1906), Michiel en
Serliena hebben een dochter,
Betsy Johanna (1908) en een
zoon, Leopold Maurits (1911).
Het is een flink bedrijf, deze
schoenenfabriek van de Van
der Heijdens, waar een kleine
honderd mensen werken en
waar niet anders dan schoenen
van een hoge kwaliteit worden
gemaakt. Eerst heet het merk
"The Northern Boot", later
"V.D.H." - onder deze naam
worden de kwaliteitsschoenen
uit Leeuwarden zeer bekend.
Bedrijfsleider op de fabriek is
de net als zijn bazen uit Bra
bant afkomstige Cornelis Trim-
bach, die uitsluitend als "chef"
wordt aangesproken en die
zich als een goede schoenma
ker altijd gehouden heeft bij zijn
leest - zijn vader heeft zelf een
stoomschoenfabriek in Waal
wijk gehad met uitsluitend ei
gen kinderen als personeel; er
De Harlingertrekvaart met aan de andere kant van het water de Stoomschoenfabriek Friesland van
de firma Van Huiden en Van der Heijden - later zullen hier de nieuwe gebouwen van de Frico
verrijzen.
