geworden. Alleen de loodsen in Maastricht, Tilburg en Zutphen (de modernste
loodsen) vervullen nog een functie als loods/werkplaats. De loodsen in Roermond,
Assen, Terneuzen en Roosendaal zijn nog wel op andere wijze in gebruik bij het
spoor. De overige loodsen hebben geheel andere functies gekregen en hebben zich
stuk voor stuk door min of meer toevallige omstandigheden kunnen handhaven,
mede doordat zij de spoorwegexploitatie door hun situering verder niet belemmerden.
De locomotiefloods in Stiens is wel degelijk een uniek gebouw en is dat ook altijd
geweest. Er is hier geen sprake van een vaker voorkomend type; de tweebeukige
opzet in een dergelijke omvang is mogelijk zelfs uniek. Van de nog bestaande
loodsen is Stiens na Nieuweschans en Roosendaal naar onze mening de meest
'monumentale' in de zin van omvang, inhoud en uitvoering. Naar verhoudingen van
een lokaalspoorwegmaatschappij is de loods zelfs als overdadig te typeren, ook wat
betreft decoraties. De loods is typerend voor de periode rond 1900, waarin het
optimisme en de daadkracht rond de bouw van spoorlijnen op zijn hoogst waren.
De loods in Nieuweschans betreft een historische, polygonale (halfronde) loods; de
loods in Roosendaal is vooral uniek door zijn indrukwekkende staalconstructie en de
loods in Stiens is het mooiste voorbeeld van een smaakvol en monumentaal
vormgegeven loods/werkplaats van een van de vele lokaalspoorwegmaatschappijen
die Nederland gekend heeft. De overige nog bestaande loodsen zijn over het
algemeen aanzienlijk kleiner, soberder en dikwijls ook in zeer sterke mate aangetast.
Authenticiteit:
De locomotiefloods te Stiens heeft in de loop van de jaren vele verbouwingen en
aanpassingen ondergaan, maar dat is voor een gebouw dat a! meer dan een eeuw
als bedrijfsgebouw in gebruik is bepaald niet verwonderlijk, ergo: dergelijke
veranderingen horen juist bij een nutsgebouw en kenmerken het veranderde en/of
gemoderniseerde gebruik van de loods. Dat daarbij karakteristieke elementen
verloren zijn gegaan is vanuit oogpunt van de authenticiteit te betreuren, anderzijds is
de grondvorm in tact gebleven en zijn er daarnaast ook toevoegingen gedaan die
wellicht afbreuk doen aan het oorspronkelijke ontwerp, maar die ook het jarenlange
gebruik van de loods tekenen. Al met al heeft de loods genoeg van zijn
oorspronkelijke idee behouden en zijn latere toevoegingen wat ons betreft niet per se
negatief.
Landschappeliike kwaliteiten en ruimteliike waarden:
De loods is ondanks zijn industriele karakter is bijzonder landelijk gelegen binnen de
dorpskom van Stiens. Een typerend spoors element eraan is dat de lengterichtingen
van de gevels niet zozeer voegen naar het verloop van het stratenpatroon, maar dat
deze bepaald worden door de lengterichtingen van het spoor of door hoeken die
bepaald worden door aftakkende of afbuigende zijsporen. Dat laatste is ook het geval
bij de locomotiefloods. In het nog altijd open en onbebouwd gebleven, wigvormige
terrein aan de ingangszijde van de loods is voorts nog goed voorstelbaar hoe de
toegangssporen van het hoofdspoor aftakten en zich verdeelden voor de poorten van
de loods. In het geval van een eventuele herinrichting van het terrein zou het volgens
ons zeer wenselijk zijn met deze 'openheid' rekening te houden. Mede dankzij de
aanwezigheid van het stationsgebouw, (een deel van) de spoorlijn zelf en het
voormalige stationskoffiehuis, doet zich aldus een unieke gelegenheid voor om
middels dit ensemble van historische gebouwen het verhaal te vertellen van het
legendarische Dockumer Lokaeltsje dat van belang is geweest voor de ontsluiting
var: Noord-Friesland, zowel voor goederen als voor reizigers. Hierin schuilt niet alleen
een regionale waarde, maar ook een nationale waarde, aangezien de
