14S Verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 23 November 1897.
verband staande werken overeenkomstig de daarvan door
den directeur der gemeentewerken opgemaakte plannen
gemerkt B
3°. tot het verleenen van machtiging, behoudens
goedkeuring van Gedeputeerde Staten, aan burgemeester
en wethouders om met den Staat der Nederlanden omtrent
de sub I en II omschreven perceelcn eene overeenkomst
aan te gaan en daartoe vast te stellen het bij dat besluit
overgelegd ontwerp.
Voordat wij tot eene wederlegging van de motieven
waarop het besluit van Gedeputeerde Staten tot niet-
goedkeuring van uw bovenaangehaald besluit berust,
overgaanmeenen wij te moeten mededeelendat wij
ons bij nadere overweging van uw besluit van den 28
September 1897no. 7 de vraag hebben gesteld, of dat
besluit wel aan de goedkeuring van Gedeputeerde Staten
had behoeven te zijn onderworpen.
Het komt ons voordat voor eene toestemmende
beantwoording dier vraagde overeenkomstwaarvan
in dezen sprake iszoude moeten zijn te brengen onder
eene der handelingen genoemd onder letter c van art.
194 der gemeentewet.
Wij zijn van oordeeldat het aan gegronden twijfel
onderhevig isof die overeenkomst betreft koop en
verkoop, waarbij de eene zich verbindt om eene zaak-
te leveren en de andere om daarvoor den bedongen
prijs te betalen (art. 1493 Burgerlijk Wetboek).
In casu wordt door het rijk in eigendom beheer en
onderhoud overgegeven en door de gemeente Leeuwarden
overgenomen de Hoeksterpoortsbrug met de daarbij staande
brugwachterswoi.ing en een gedeelte van den rijksstraat
weg met toebehooren ter lengte van 37 meter.
De gemeente neemt vervolgens op zich
I. om de bestaande draaibrug voor voetgangersde
Verwersbrug genaamdte doen vervangen door eene
beweegbare brug voor gewoon verkeer en het vaarwater
aldaar te doen verruimen;
II. het leggen of verbreeden van den klinkertweg van
de Verwersbrug tot en in aansluiting met den rijksstraat
weg en het leggen van eene keibestrating van de Verwers
brug tot de Hoeksterbrug
III. het afbreken en geheel opruimen van de Hoekster
poortsbrug en verbetering van het vaarwater d&ar ter
plaatseonder anderen door het maken van een af
ronding van den hoek aan het noordoosteindc van het
Hoeksterend.
Zoodra door de gemeente aan deze voorwaarden is
voldaan, vervalt de verplichting van de gemeente tot het
onderhouden van het gedeelte weg van de Hoeksterpoorts
brug tot de Hoeksterbrugdat reeds eigendom is dei-
gemeente.
Als bijdrage in de kosten van aanleg en onderhoud
van de bovengenoemde werken zal door het rijk aan de
gemeente eene som van 25,000 worden uitgekeerd.
Zooals wij boven reeds te kennen gaven, komt het. ons
voordat deze overeenkomst niet is koop en verkoop
een koopprijs wordt immers niet betaald.
Evenmin is zij te rangschikken onder ruiling. Volgens
art. 1577 Burgerlijk Wetboek is deze eene overeenkomst,
waarbij partijen zich verbinden om aan elkander weder-
keerig eene zaak in de plaats van eene andere te geven.
Het rijk verbindt zich tot het in eigendom overgeven
van de brug, woning en een gedee'te weg, en de gemeente
om die voorwerpen over te nemen.
liet rijk ontvangt in ruil geene zaak, hoe ook genaamd.
Van bezwaren of verpanden van onroerend goed kan
in dezen evenmin sprake zijn als van inschiijvingen enz.
genoemd in art. 194 der gemeentewet.
Daargelaten nu, of uw besluit van 23 September 1897
no. 7 wel aan de goedkeuring van Gedeputeerde Staten
had behoeven to worden onderworpen eene vraagdie
wij gaarne verder aan u ter beantwoording overlaten
wensehen wij thans over te gaan tot de wederlegging
van de motievenwaarop de niet-goed keu ring van uw
besluit berust.
De bezwaren tegen uw besluit zijn in de eerste plaats
van financieelen aard en betreffen verder de veiligheid
en den welstand.
De financieele gevolgen der te sluiten overeenkomst
komen hierop neerdat de gemeente aan verschillende
I uit te voeren werken zal moeten besteden f 29,800
en zich moet belasten met een verzwaard onder-
i houd van de Verwersbrug, waarvan de gekapi
taliseerde jaarlijksche onderhoudssom bedraagt 3,600
alzoo een totaal bedrag vanf 33,400
Deze cijterpost zal volgens Gedeputeerde Staten nog in
j de toekomst worden verhoogd met de meerdere kosten
I van onderhoud van den verlengden verkeersweg en van
de eventueel aan te brengen belangrijke verbreeding van
de Hoeksterbrugdie zal blijken noodig te zijn omdat
weldra gegronde klachten zullen rijzen ten aanzien van
j den onmogelijlen en gevaarlijken rit over die brug.
Wij doen hieromtrent opmerkendat de kosten van
l onderhoud van den verkeersweg in het vervolg niet
hooger althans niet van eenige beteekenis kunnen zijn
omdat bij vervanging van den grintweg van de Hoekster-
j tot de Verwersbrug door eene kei bestrating, de gemeente
ontslagen zal worden van het onderhoud van dien grintweg.
Dit onderhoud is kostbaarder, dan dat van de keibe
strating.
Wat een eventueel noodzakelijke verbreeding van de
Hoeksterbrug aangaatdoen wij opmerken datgesteld
dat die in de toekomst zal blijken noodzakelijk of wen-
schelijk te zijn de kosten daarvan gering zouden zijn.
De uitgaven, die de gemeente ter uitvoering der over
eenkomst zal hebben te doen bedragen slechts f 8400
en kunnen zeker geen aanleiding geven tot niet goed
keuring van uw besluit.
Wij deelen omtrent de breedte van de bestaande Hoek-
steibrug nog mede, dat die is 4.68 meter tusschen de
trottoirs en 6.22 meter tusschen de leuningen en dus
veel breeder dan de overige bruggen in deze gemeente, die
tusschen de troittoirs 33/., meter zijn, met uitzondering van
de Wirdumerpoortsbrug, die tusschen de trottoirs 4.06
meter breed is.
De bezwaren omtrent de veiligheiddie bij de uit
voering der overeenkomst volgens het oordeel van Gede
puteerde Staten wordt bedreigd, betreffen den rit over de
Hoeksterbrug en het verkeer over de Verwersbrug, welke
brug in het vervolg de eenige toegangsweg van den
Groninger straatweg en van het bevolkte aan de noord
zijde der gemeente gelegen Oldegalileën enz. tot de ge
meente zal worden hetgeen te ernstiger zoude zijn, om
dat in de nabijheid van de geprojecteerde klapbrug drie
scholen zijn gelegen waarvan de kinderen die ze be
zoeken, vier malen daags die brug moeten passeeren.
Wij meenen de vraag te mogen stellen of deze be
zwaren niet zeer overdreven zijn voorgesteld.
Dat de rit over de Hoeksterbrug onmogelijk egevaar
lijk zal worden ontkennen wij beslist.
Blijkens de resolutie van Gedeputeerde Staten gaan
dezen van de veronderstelling uitdat de rijweg aan
weerszijden van de Hoeksterbrug met bochten van zeven
meter straal en gelijktijdig belangrijke hellingen over die
brug zullen worden gelegd.
De bocht aan de zijde van het Hoeksterend is van 7 20
meter straal en die aan de zijde van den Arendstuin kan
worden gemaakt met een straal van 20 meterterwijl
ook de helling aan deze zijde der brug tot een minimum
kan worden gebracht.
ZoQclcr te willen bewerendat de rit over dc Hoek
sterbrug de meest gewenschte is, kan die toch zeker niet
gequalificeerd worden als onmogelijk en gevaarlijk. Moest
dit worden toegestemddan zouden wij aan onze ver
plichting ons bij art 179 letter h der gemeentewet op
gelegd, te kort schieten door een toestand te bestendigen
als bestaat aan de Tuinen, waar de rit van de Vlietster-
brug over de Tuinsterbrug aan veel meer bezwaren is
onderhevig dan die over dc Hoeksterbrug.
Verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 23 November 1897. 149
In ieder geval zoude later, indien dit bleek gewenscht toestand van deze brugin haar rapport van den 26
te zijn, mét geringe financieele opofferingen,doorverbree- Februari 1897. het volgende te kennen:
ding van de Hoeksterbrug, dc rit daarover afdoende „Geheel afgescheiden van dc vergrooting van het fabrieks-
kunnen worden verbeterd. terreinvindt de meerderheid om nog eene reden dit
Wat het bezwaar van de veiligheid der kinderen van ontwerp aanbevelenswaard en d. i. om den toestand van
do drie genoemde scholen betreft, doen wij in de eerste «Ie Verwersbrug. Die brug schijnt te zijn daargesteld om
plaats opmerken, dat de bewoordingen der resolutie aan- door constructie en aanleg het aanschouwelijk bewijs te
leiding geven te veronderstellendat alle kinderen, welke leverenhoe eene brug niet moet worden gebouwd. Die
die scholen bezoeken, dc klapbrug moeten passeeren. Dit gebrekkige inrichting door eene betere te doen vervangen,
nu is op verre na niet het geval. Meer dan de helft is stellig zeker een dringende eisch. Maar nog geheel
dor kinderen behoeven van dien verkeersweg geen gebruik afgescheiden van die bezwaren, vertoont de Verwersbru"
te maken om hunne woningen te bereiken.
Maar om die bezwaren naar eisch te beoordeelen, moet
in aanmerking worden genomen de actueele toestand en
diewelke zal ontstaan.
De Verwersbrug is lang 25 en breed lmeter. De
constructie dier brug is zóódat er veel tijd vereischt
in de laatste maanden zulke gebreken en ouderdomskwalen,
dat eene totale vernieuwing niet lang meer kan worden
verschoven. Wil men die loopplank door een kunstwerk,
den naam van brug waardig, vervangen, dan zal de ge
meente voor eene beduidende uitgaaf komen te staan."
Als gevolg van de overeenkomst zoude de gemeente
wordt om die te openen en te sluiten, hetgeen blijkens j een nieuwe brugwachterswoning krijgen en zon du toegang
de ondervinding veel oponthoud aan de voetgangers tot de gemeentewerf belangrijk worden verbeterd,
veroorzaakt.
I)e geprojecteerde klapbrug is slechts T.50 meter lan
terwijl de breedte van het hcwecgbnar gedeelte 3.86 nieter Blauw huis 011 afrondin
en van hot aansluitende vaste gedeelte 5.50 nieter is. «taande rijksbrug.
Het openen en sluiten dezer brug kan veel spoediger
geschieden dan van de tegenwoordige Verwersbrug.
Bovendien zal liet scheepvaartverkeer zeer worden
bevoordeeld door verwijding van liet vaarwater bij liet
van het landhoofd van de be-
Ieder, die bekend is met de bezwaren, die vooral zwaar
geladen schepen van eenige belangrijke afmeting zooals
Door deze omstandigheden zal de passage over de j bijvoorbeeld de schepen die kolen voor de fabriek aan-
brug, ook zelfs bij het gebruik van voer- en voeren, in bedoeld gedeelte van het vaarwater ondervinden,
nieuwe
rijtuigen minder gevaar opleveren.
Buiendien is aan weerszijden van de brug eene opene inderdaad eene verbetering van groot belang is.
ruimte, waar de voetgangers zich buiten den rijweg Eindelijk meenen wij te moeten wijzen op liet in
kunnen opbonden, zonder in gevaar te verkceren.
Dat de welstand bij den toegang tot de gemeente,
door uitvoering te geven aan hot ontworpen plan, schro
melijk zou worden benadeeld kunnen wij niet inzien. op liet fabrieksterrein en in gebruik kan worden gegeven
betreftaan een fitter of ander beambte der gemeentelijke gasfabriek.
I zal moeten toestemmendat de voorgestelde verbetering
in eigen
dom verkrijgen van de woning van den wachter van do
Hoeksterpoortsbrugeene woning, die vooral voor de ge
meente groote waarde beeftomdat die staat als 't ware
wat den welstand
De toestand zal immers
vrij wel gelijk blijven.
Het gedeelte van
dc zijde van bet Dokkumerend door een ijzer
anderszins kunnen worden afgesloten en de boomen dit' rijksweg ligt.
langs den weg staan daar blijven
Mochten
andere voor
worden gemaskeerd door plantsoen
Maar vooral is aan de overeenkomst dit groote voordeel
den weg langs de gasfabriek zal aan verbondendat de gemeente de vrije beschikking erlangt
fokkumerend door een ijzeren hek ais over liet terreingeiegen langs dc gasfabriekwaarop de
ssweg ligt.
Ieder, die bekend is met de beperkte ruimte van het
op cl at terrein getimmerten, toestellen of j fabrieksterrein, ieder die weet, hoe reeds sedeit jaien de
werpen worden geplaatstdan kunnen die behoefte aan uitbreiding van dat terrein is gevoeld zal
^.„askeei'd door plantsoen. mouten toestemmen, dat do eenige gelegenheid, die thans
Zoowel van dc zijde van den Groninger straatweg als wordt aangeboden om dat terrein doelmatig uit te breiden,
an het Dokkumerend en den Arendstuin zal het bedoelde ook afgescheiden, of daarvan al clan niet voor f/«sbeiging
;rrein hetzelfde aanzien behouden. moet worden gebruik gemaakt, in het belang der gemeente
Trouwensdit bezwaar over den welstand zal zeker moet worden aangegrepen.
Van uitbreiding van het fabrieksterreindat aan de
eene zijde door de grachtaan de andere zijde door do
kazerne en aan de zuidzijde door het Hoeksterpad is in
gesloten kan geen sprake zijnindien niet van de thans
bij Gedeputeerde Staten geen ernstig gemeend motief zijn
geweest tot liet onthouden van de goedkeuring aan uw
besluit.
Wat de verwijzing betreft naar den vroegeren toestand,
welke door de gemeente met belangrijke opofferingen is aangeboden gelegenheid wordt gebruik gemaakt,
verbeterd door een beteren toegangsweg tot de stad te Zonder te willen beweren, dat in de naaste toekomst
maken, daaromtrent doen wij opmerken, dat het verkeer er beboette zal bestsan om van bedoeld terrein gebruik
niet rij- en voertuigen van den Groninger straatweg naar te maken voor gasberging, is liet toch boven twijtel ver
deze gemeente destijds veel belangrijker was dan thans, heven dat dit terrein bij tu ontstane beboette isn uit een
Het verkeer per rijtuig is immers, tengevolge van technisch fin uit een financieel oogpunt verre de vooi-
1 verdient boven liet terrein bij de herberg „do
den aanleg van den spoorweg van Groningen naar Leeu
warden aan deze zijde der gemeente zeer afgenomen.
TT. L 1, t'. 1 .t i .f i'nn rl 111/if (VOAlI'l'iOlluntV VU 11 II VU ITOOI 11 1 I
keur
Bleek.
Al mogen er aan bet leggen van zinkers in de gracht
tegen de nadeelen daaraanafgescheiden van die financi-1 werk,
eele offersonvermijdelijk verbonden.
Zooals wij boven memoreerdenzal, als gevolg van dc
overeenkomst, door de gemeente ten hoogste 8400
worden betaald.
Welke voordoelen staan daartegenover?
In de eerste plaats zal de gemeente in liet bezit komen beveiligen.
van eene nieuwe klapbrug voor gewoon verkeer, ter ver-1 u
vanging van de Verwersbrug, die nu reeds noodzakelijk
moet worden vernieuwd.
Uwe commissie voor openbare werken gaf omtrent den
Men bedenke bovendien dat, indien een gashouder op
een terrein bij do herberg „do Bleek'dat aan den pu-
blieken weg is gelegen, wordt gebouwd, daaromheen eene
soliede en kostbare omheining moet worden gemaakt, ten
einde den gashouder tegen daden van kwaadwilligheid te
veiligen.
Maar bovendien is de stichting van een gashouder op
een terreinvan het fabrieksterrein door eene gracht
gescheiden, met liet oog op de exploitatie bepaald on-
gewenscht.
