368 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 20 December 1921.
De heer O. F. de Vries (wethouder): U hebt er ook
bij gerekend de bestrating voor derden, waardoor het
bedrag wel 10,000.hooger is geraamd. Dit bedrag
drukt echter niet op de begrooting, want het komt terug.
Over deze 91,600.nu kan men lang en breed
redeneeren. Maar als men in den laatsten tijd de raads-
verslagen van andere gemeenten nagaat, waarbij spre
ker in het bijzonder heeft gelet op de rekeningen van
gemeentewerken, dan blijkt dat Nijmegen voor zijn ver-
stratingen alleen 156,000.besteedt, terwijl Maas
tricht buiten het gewone onderhoud alleen voor de
verbetering van wegen en voetpaden enz. 240,000.-
uitgeeft. Spreker wil geen vergelijking trekken, maar
hij wil wel zeggen dat cle begrooting voor bestratingen
hier met de uiterste zorg is klaar gemaakt. Nu zal van
enkele straten de eene wel noodzakelijker zijn dan de
andere, maar de straten zijn alle met zorg nagezien en
op het lijstje gezet.
Aan de hand van de opmerkingen, die zijn gemaakt,
wil spreker daarop nu nog een enkel antwoord geven.
Ten opzichte van de Maria Louisestraat is indertijd in
beginsel besloten, om dc bestrating van waalklinkers
van de trottoirs der straten aan de Emmakade te ver
vangen door basalttegels. En zoo is het met dc meeste
straten, die voor 1922 zijn opgenomen. De post is uiterst
zuinig opgezet en men zal heel spaarzaam gaan veran
deren. Doch er is al besloten om er trottoirtegels neer
te leggen, zoo ook met de Maria Louisestraat. Deze
staat thans voor de tweede maal op de begrooting, op
die voor 1921 stond ze ook. In het antwoord van Bur
gemeester en Wethouders is ook al gezegd dat het ge
woonte is, dat ten slotte nog wordt nagegaan of het
wel noodig is. Ten opzichte van de Sophialaan is bij
de behandeling in het college ook gezegd om die ver-
strating dit jaar maar te laten overgaan. Zij staat echter
nog op het lijstje.
De heer Dijstra heeft een opmerking gemaakt over
de verandering in de Van Swietenstraat. Die verandering
is geschied naar aanleiding van een verzoek van een
aantal bewoners, om beplanting aan te brengen. Het
verzoek is gegaan naar den directeur van gemeente
werken en deze adviseerde, daar enkele hoornen te
plaatsen, echter niet zoo in den rijweg, omdat dit voort
durend last geeft en men er dan altijd een smerige boel
heeft. Zoo langzamerhand wordt hier dan ook het
systeem gevolgd om de boomen in het trottoir te plan
ten. De directeur heeft dat voorstel gedaan en meteen
om het trottoir een 30 a 40 cM. te verbreeden. Omdat
de kabel van het electriciteitbedrijf er door gelegd werd,
moest het trottoir toch worden verstraat. De directeur
vroeg voor deze verandering een bedrag aan van
180.Dat is de heele geschiedenis.
De heer Lautenbach heeft gesproken over de Kanaal
straat en in de secties is die opmerking ook gemaakt.
Spreker is er expres met den opzichter naar toe geweest
om de zaak te onderzoeken. De kwestie is dat de Ka
naalstraat kolossaal veel wordt gebruikt voor zwaar
vervoer, alle vrachtauto's naar Achter de Hoven gaan
hierlangs, om niet den smallen kant langs de Grachts-
wal te rijden. Zoo bleek spreker dan ook dat, toen hij
enkele steenen uit het midden van de Kanaalstraat op
nam, deze totaal waren verbrijzeld, zoodat de straat
niet meer met dezelfde steenen in orde kan worden
gemaakt. Hoewel de straat zoo op het oog uitstekend
is zal men, wanneer er verzakkingen komen, dezen post
toch moeten besteden. Men kan daar nu over rede
neeren en zeggen dat 't niet noodig is en er over twisten,
maar spreker gelooft dat men daarmee niet tot een be
slissing zal komen. Hij is met den opzichter van oordeel
dat, wanneer eenige dingen moeten gebeuren, dan deze
post op de begrooting moet worden gebracht, opdat
men het geld er zoo noodig voor kan besteden.
De heer Lautenbach heeft nog opgemerkt dat bij de
bestrating voor de Beurs maar 6 a 7 cM. zand onder de
nieuwe bestrating was gekomen. Dat systeem is toege
past omdat de bestaande straat prachtig in profiel lag
en het niet noodig was dat meer werd afgegraven. De
deskundige beweerde dat, als men die fundeering had,
men dan kon volstaan met één kip van 6 7 cM. zand
en dat dit zelfs beter was dan de vaste zandlaag te ver
breken.
Verder heeft de heer Lautenbach nog gesproken van
het opbreken van de Willemskade op Donderdag. Dit
is echter niet gebeurd op Donderdag, maar op Woens
dagmorgen. En het is ook niet gebeurd vanwege de ge
meente, maar door het provinciaal electriciteitbedrijf in
overleg met den opzichter der gemeente. Spreker heeft
toen nog gezegd dat men wel op Woensdag kon begin
nen, maar dat men moest zorgen, met het oog op de
booten, dat de sleuven op Donderdagmiddag weer dicht
moesten zijn.
De heer IJ. de Vries heeft absoluut geen bezwaar ge
maakt tegen de verstratingen; men moet zorgen dat de
zaak in orde blijft. Maar hij is er tegen dat men op dit
oogenblik Leeuwarden gaat moderniseeren, hij is er
tegen om de trottoirs van de Maria Louisestraat, welke
nog uitstekend zijn en nog wel 10 jaar kunnen liggen,
op te breken en er basalttegels in te leggen. Zoolang
het percentage van de belasting hier nog 7 bedraagt,
wenscht spreker er niet aan mee te werken om, evenals
verleden jaar bij den Eewal, waar men de kleine steent
jes moest uithakken, voor dergelijke trottoirs basalttegels
in de plaats te leggen, alleen, om van Leeuwarden een
moderne stad te maken. Dat wenscht hij met zoo'n hoog
percentage van de plaatselijke inkomstenbelasting niet
te doen en daarom handhaaft hij zijn voorstel om den
post met 10,000.te verlagen.
De heer Lautenbach wil niet op iedere slak zout leg
gen, maar wat hij zelf heeft gezien, laat hij zich toch
niet ontstrijden. De wethouder heeft abuis, de Willems
kade is des Donderdags opgebroken en het was daar
toen een hopelooze verwarring. Als de politie er niet
achter had gezeten, dan was er niets van terecht geko
men en zelfs nu is het nog niet goed. Het toezicht op
de straten is hoogst gebrekkig; het is maar heel zeld
zaam dat men eens een opzichter treft, dat is een uni
cum. Het lijkt wel of het de heeren niet aangaat, dat er
op deze wijze heel wat bespaard kon worden.
Wat de Kanaalstraat betreft, deze ziet er heel best
uit. Wel is 't waar dat al van 's morgens 5 tot 's avonds
7 uur de vrachtauto's daar rijden; men moet den be
woners maar vragen hoe aangenaam zij 's morgens
komen ontwaken. Een voorrecht waar de bewoners van
den Grachtswal vooral in deelen.
De Voorzitter: Wordt het voorstel-De Vries onder
steund?
Dit blijkt wel het geval te zijn.
De heer Cohen wil als aanvulling van de woorden
van den heer Lautenbach opmerken dat in de Memorie
van Antwoord van Burgemeester en Wethouders wordt
gezegd, dat het maken van sleuven grootendeels door
derden geschiedt en dat het vullen zeer slecht gebeurt,
waardoor ook de bestrating door gemeentewerken veel
te wenschen overlaat. Spreker heeft in de secties ge
vraagd of dat systeem wel juist was en nu hebben Bur-
I gemeester en Wethouders verder geantwoord dat zij dit
werk in eigen beheer zullen overnemen. Het doet spre
ker genoegen dat dit zal gebeuren, maar hij wenscht
roch de opmerking te maken dat het toezicht op de vul-
ling en demping van de sleuven tot nog toe beter had
i kunnen zijn. Het is toch werkelijk verschrikkelijk hoe
de trottoirs en de tegels daarin er dikwijls heen liggen;
het gebeurt dat de trottoirs jaar op jaar weer verstraat
moeten worden. Het doet spreker daarom genoegen dat
het in eigen beheer zal gebeuren en de slechte bestra
ting daarmede tot het verleden behoort.
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 20 December 1921.
369
De heer Collet heeft van den heer Lautenbach ge
hoord dat het niet noodig is dat de Kanaalstraat wordt
verstraat. Maar dat zal ook wel niet de bedoeling van
het college zijn, zoolang die straat goed is. Wanneer
men ze al gaat veranderen, dan gebeurt dit natuurlijk
als de straat verzakt. Het spreekt natuurlijk dat men
dan zal overgaan tot verstraten, maar het geld, dat er
i voor wordt uitgetrokken, wordt niet besteed om nu te
verstraten.
De heer Lautenbach: Mag ik dan even vragen wat
de letters a, h en c beteekenen? a is toch de eerste
I letter en die staat voor de Kanaalstraat. Die straat zal
dus niet eventueel worden verstraat, maar dadelijk wor
den aangepakt. Anders is het ten minste al op een
zonderlinge manier aangeteekend.
De beraadslagingen worden gesloten.
Het voorstel van den heer IJ. de Vries wordt met 12
I tegen 11 stemmen verworpen.
Vóór stemmen: de heeren Van Weideren baron Ren-
gers, Visser, Oosterhoff, De Vos, Dijstra, Van der Werff,
I mevrouw BuismanBlok Wijbrandi, de heeren Lauten-
I bach, Cohen, Westra en IJ. de Vries.
Tegen stemmen: de heeren Berghuis, Tulp, O. F. de
Vries, M. Molenaar, Tiemersma, Koopal, De Boer, Col-
let, B. Molenaar, Zandstra, Muller en Dijkstra.
Volgno. 38 wordt onveranderd vastgesteld.
Volgnos. 3946 worden onveranderd vastgesteld.
Volgno. 47. Instandhouding van schoollokalen en
I onderwijzerswoningen voor lager onderwijs en gym
nastiek en verzekering tegen brandschade f 13,600.
De beraadslagingen worden geopend.
De heer Zandstra had bij dezen post voorgesteld of
in overweging gegeven om bliksemafleiders te plaatsen
op de scholen, vooral op school 14. Hij meent dat, als
I men de gebouwen verzekert tegen brandschade, men
dan in de eerste plaats brandschade moet trachten te
I voorkomen. Spreker heeft zijn voorstel ten opzichte van
I school 14 gedaan, omdat hij weet dat op school 13 v/el
bliksemafleiders zijn geplaatst, terwijl deze evenveel of
I evenmin in de bebouwde kom staat als school 14. Voor
I school 14 is het zelfs nog meer noodzakelijk dan voor
I school 13. Spreker wil nu geen voorstel doen, maar aan
het college in overweging geven er zijn aandacht aan
te schenken om dan, zoo noodig, bliksemafleiders te
plaatsen.
Mevrouw BuismanBlok Wijbrandi meent gehoord
te hebben dat er al heel wat tegels zijn gekocht met
het oog op de splitsing der scholen, waarvoor thans
liet crediet weer is ingetrokken. Wat is het college thans
van plan met die tegels te doen?
De Voorzitter wil den heer Zandstra antwoorden dat
Burgemeester en Wethouders zijn idee nogmaals weer
in ernstige overweging willen nemen. Maar zij zijn er
van uitgegaan dat het in de bebouwde kom niet noodig
is. Spreker wil echter zelf ook liefst alle mogelijke moeite
doen om brandgevaar te voorkomen, al zou het ook
maar zijn om een eventueele paniek onder de kinderen
te voorkomen, wat kan gebeuren. Het college wil de
opmerking dan ook nog graag in overweging nemen.
De heer O. F. de Vries (wethouder) kan mevrouw
Buisman nog niet antwoorden. Aan de tegels is nog
geen bestemming gegeven, daaromtrent is nog geen be
slissing genomen.
De heer Berghuis (wethouder) zou nog even willen
meedeelen dat bij de intrekking van het crediet door
den directeur van gemeentewerken is nagegaan of de
waarde van de tegels was vermeerderd of verminderd
en dat toen is gebleken dat de gemeente daarop geen
verlies behoefde te lijden. De tegels zijn toen voorloopig
bewaard gebleven, omdat het college nog niet weet of
zij eventueel ook kunnen worden gebruikt bij de ge
deeltelijke verandering, die op last van den inspecteur
zal moeten plaats hebben.
De beraadslagingen worden gesloten.
Volgno. 47 wordt onveranderd vastgesteld.
Volgnos. 4857 worden onveranderd vastgesteld.
Volgno. 58. Onderhoud, schoonhouden, verlichting
en verwarming Gymnasium, aanschaffing en onderhoud
van meubels en verzekering tegen brandschade f 6,270.
De beraadslagingen worden geopend.
De heer Lautenbach zou willen vragen of de vervan
ging van gaslicht door electrische verlichting in het
gymnasium wel zoozeer noodig is. Het licht wordt toch
niet zooveel gebruikt, alleen in het kortst van de dagen
en als curatoren vergaderen.
De heer Tulp (wethouder): De toestand van de gas
verlichting is van dien aard dat öf de leiding heelemaal
verbeterd moet worden öf electrisch licht moet worden
aangelegd. De kosten van beide zijn ongeveer gelijk.
De gasleiding is van dien aard dat ze toch heelemaal
verbeterd moet worden.
De heer Lautenbach: Zoo!
De heer Tulp (wethouder): Er gaat 38 liter gas ver
loren in een uur.
De beraadslagingen worden gesloten.
Volgno. 58 wordt onveranderd vastgesteld.
Volgno. 59. Onderhoud, schoonhouden, verlichting
en verwarming van Bewaarscholen, aanschaffing en
onderhoud van meubels en verzekering tegen brand
schade 18,630.
De beraadslagingen worden geopend.
Mevrouw BuismanBlok Wijbrandi merkt op dat
onder dit volgno. voor school 5 is opgenomen: „Uit
breiding uitbouw W. C. en urinoirs, waarin tevens berg
plaats en kamertje hoofd".
Spreekster zou den wethouder van Onderwijs willen
vragen of dit het begin is om aan alle hoofden van be
waarscholen een kamertje te geven. Zij zou daar eigen
lijk heel erg tegen zijn dat de hoofden der bewaar
scholen een apart kamertje krijgen.
De heer Tulp (wethouder): Wij zullen met Uw op
merking rekening houden, mevrouw. Meer kan ik op 't
oogenblik niet zeggen.
De heer De Boer: Is die plaats wel goed gekozen?
De beraadslagingen worden gesloten.
Volgno. 59 wordt onveranderd vastgesteld.
Volgno. 60 wordt onveranderd vastgesteld.
