2
Punt 2.
De Voorzitter deelt mede:
A. dat Ged. Staten van Friesland hebben goedgekeurd;
1. de raadsbesluiten van 16 Februari 1955:
a. tot het verhuren van het perceel Posthoomsteeg
no. 5 met de daarbij behorende plaatijzeren loods,
aan de Coöperatieve Condensfabriek .Friesland",
alhier;
b. tot het verhuren van het perceel Herestraat no.
1315, aan de Vereniging Fries Natuur-Histo-
risch Museum", alhier;
c. tot het afstaan in erfpacht van een perceel bouw
terrein, gelegen aan de zuid-oostzijde van de Van
de Veldestraat, aan S. J. Strooisma, alhier;
d. tot aankoop van een aantal percelen, gelegen aan
Oldegalileën, van H. Boschma, alhier;
e. tot het verpachten van diverse landerijen;
f. tot het verstrekken van financieringsmiddelen tot
een bedrag van ten hoogste f 15.000,aan de
Stichting Revalidatie Friesland, alhier;
2. de raadsbesluiten van 9 Maart 1955:
a. tot aankoop van de percelen Camstraburen no.
129 en Dekamastraat nos. 1 en 3, van mevr. G.
Muntendam-Smids e.c., alhier;
b. tot aankoop van een perceel grond, gelegen ten
oosten van de Verl. Schrans, van mevr. A. G.
Buma-Albarda en mevr. A. M. C. van der Minne-
Buma, beiden alhier;
c. tot aankoop van een perceel grond, gelegen in
Leeuwarden-Zuid, ten noorden van het Van Ha-
rinxmakanaal, van het Rooms-Katholiek Arm
bestuur, afd. Wezenfonds, alhier.
Voor kennisgeving aangenomen.
B. dat bij Koninklijk Besluit van 23 Maart 1955, no.
14, goedkeuring is verleend aan de bij raadsbesluit van
16 Februari 1955 vastgestelde verordening tot wijziging
van de verordening tot heffing van een belasting op ver
makelijkheden.
Voor kennisgeving aangenomen.
C. dat zijn ingekomen rapporten omtrent controle van
de leges- en voorschotkas en de klecling-administra tie
c.a. van de politie en de brandweer, alsmede omtrent
kasopneming en controle van de administratie van de
gemeentereiniging, het grondbedrijf en het woning
bedrijf.
Voor kennisgeving aangenomen.
Punt 3 (bijlage no. 92).
Benoemd worden de heren Mr. A. A. M. van der Meu-
len, met 31 en de heer J. K. Dijkstra, met 19 stemmen
(de heer Tiekstra 1 stem, voor de eerste vacature 1 bilj.
blanco, voor de tweede vacature 14 bilj. blanco en 1
biljet voor beide vacatures blanco).
■De heren J. de Jong en Santema vormden het stem
bureau.
Punten 4 t.e.m. 14 (bijlagen nos. 91, 93, 107, 98, 100,
101, 105, 106, 94, 97 en 103).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig de voorstellen
van B. en W.
Punt 15 (bijlage no. 111).
De heer Drentje wil allereerst zijn waardering uit
spreken voor dit prachtige voorstel. Zoals ook al in
het begeleidend schrijven staat vermeld, moet het wor
den gezien als een eerste stap om te komen tot aanleg
van een aantal permanente volkstuincomplexen rond
om de stadskern, ter bevrediging van de bij velen leven
de behoefte aan actieve recreatie. Spr. is van mening,
dat de waarde van deze recreatie zeer hoog kan worden
aangeslagen.
Toch is er een punt, waartegen spr. bezwaar heeft.
In de laatste zinsnede van het ontwerp-besluit staat:
„overeenkomstig de bij dit besluit behorende tekening.'
Op deze tekening staan tevens de eisen, waaraan de
eventueel te bouwen bergplaatsen voor gereedschappen
moeten voldoen. Daar staat, dat de één verdieping hoge,
niet voor bewoning bestemde gebouwtjes ten hoogste
4 m- mogen zijn, enz. Dit moet haast wel tot een rom
melig geval leiden. Er staat wel in de verklaring op
de tekening, dat t.o.v. de plaats, afmetingen, inrichting,
materiaal en kleur eisen kunnen v/orden gesteld, maar
spr. gelooft niet, dat het mogelijk is, er zelfs met deze
bepalingen, een behoorlijk geheel van te maken.
Men stelle het zich eens voor op die terreinen: op het
vlakke traditionele biljartlaken zo'n 500 a 600 van der
gelijke bouwseltjes, die dan alleen mogen dienen voor
het opbergen van gereedschappen. Dat worden natuur
lijk weldra hokken en het geheel wordt een akelig en
mistroostig gezicht aan misschien de belangrijkste toe
gangsweg van onze stad. Het lijkt spr. veel verstandiger,
dat gebouwtjes van iets grotere afmetingen worden
toegestaan; hij noemt als voorbeeld 6 m2. Hier is iets
aardigs van te maken en dat gaat heel moeilijk met
de gebouwtjes van 4 m2. Als 6 m2 voor een gebouwtje
wordt toegestaan, kan men ook een tuintje aanbrengen
en kan er een klimroos of een andere leiboom groeien.
Er kunnen een tafeltje met een paar stoelen staan, moe
der de vrouw kan 's Zaterdags meekomen en kan op
een petroleumstel een kopje thee zetten. Spr. meent,
dat een plan in deze vorm veel beter tegemoetkomt aan
het gestelde doel: het brengen van recreatie. Hij zou
daarom ook het college in overweging willen geven om
de bepalingen, die op de tekeningen voorkomen, dus
danig te wijzigen, dat die 4 m2 veranderd worden in 6 m
en de bijzin die daarop volgt, n.l. „welke uitsluitend
dienstbaar moeten zijn aan het gebruik van deze grond'
weg te laten. De verdere bepaling zou spr. graag willen
handhaven, n.l. deze, dat B. en W. t.a.v. plaats, afme
tingen, inrichting, materiaal en kleur nadere eisen kun
nen stellen. Hij gelooft, dat deze bepalingen voldoende
waarborg bieden, dat er een behoorlijk geheel van ge
maakt kan worden.
De hear Santema sil de léste wêze, dy't it bilang fan
dizze rekréaesje üntkenne sil. As men sjocht hwat der
sa om 'e stêd hinne al dien wurdt trocb de lju, dy't der
in tüntsje op nei halde en hwat dy foar har tün yn har
frije tiid oer hawwe, soe spr. natuerlik mal dwaen as er
sei, dat men dit ünmooglik meitsje moat en as sadanich
kin hy it ütstel ek wol wurdearje. Mar spr. leaut dochs,
dat hy der inkelde biswieren tsjin ynbringe moat en wol
yn it earste plak, dat men wer in diel fan de groun,
by in greidebidriuw yn gebrük, ütskeakelet. Der stiet
in pleats, „Nieuw Drinkuitsma-State", dy't praktysk
al har lan kwyt rekket. As men de kaert der op nei
sjocht, docht it bliken, dat der allinnich mar in pear
poltsjes om hüs hinne lizzen bliuwe, hwertroch it üt-
oefenjen fan it bidriuw eigentlik ünmooglik wêze sil.
Boppedat wurdt noch in oare boer yn syn bilangen
skea bisoarge en wol de hear Bonnema, dy't oan 'e
Himpenserdyk wennet en hwaens pleats troch it ka-
nael al yn twaën splitst is. Dat terrein sil ek yn it üt-
wreidingsplan opnommen wurde as geskikt foar tüntsje-
bou. Spr. leaut, dat men hjir yn de rie noch wol ris
sizze mei, dat men geweldich sunich wêze moat mei de
kultuergroun, dy't om de stêd hinne leit. Nou't men
büten it ütwreidingsplan, dêr't it Van Harinxmakanael
yn it suden de grins fan foarmet, dizze tüntsjes pla-
nearret, wurdt ek dêrmei al it oarspronklik karakter
fan it lanskip totael foroare. Spr. is de léste, dy't ünt
kenne sil, dat de eagen fan B. en W. hjir net foar iepen
steane, mar hy soe harren ek nou wer earnstich oan-
trünje wolle tige hoeden to wêzen mei it ütjaen fan
groun, dy't nou noch yn fol gebrük is. Dêr is op it
eagenblik noch in bidriuw mooglik en it liket wol
frjemd, dat dyjingen, dy't dit treft, dy't der dus fuorten-
daliks by bitrutsen binne, der net tsjin protestearre
hawwe. Spr. wit net, hoe't dat sit, mar it is in eigen-
aerdich forskynsel, dat in protte minsken gjin adver-
tinsjes léze. Der hat in advertinsje yn 'e krante stien,
dat it lan yn kwesje op nominaesje stiet as sadanich to
fordwinen en der hat 4 wiken gelegenheit west om mei
biswieren to kommen. Spr. hat fan mear as ien riedslid
heard, dat hja de advertinsjes net léze en hoe soe it dan
TT T7<r» - W#-> j /v
3
wol sokke lju gean as dy't der by bitrutsen binne? Men
moat dus it biswier, dat hja net protestearre hawwe,
net al to swier weagje litte.
Spr. wol him fierders oanslute by hwat de hear
Drentje tofoaren brocht hat, n.l., dat men oppasse moat,
dat men net oan in forname, miskien wol de fornaemste,
tagongswei fan Ljouwert in rige fan bouseltsjes op-
rjochtet, dy't it oansjen fan 'e stêd net forheegje soe.
Spr. leaut fêst, dat B. en W. fan goede wil binne, mar
as hy yn 'e praktyk sjocht hwat oer it algemien fan
dizze folkstüntsjes by de greate stedden makke wurdt,
kin hy rêstich sizze, dat der fan de 100 miskien wol 60
of 70 in rommelich oansjen jowe. En as men derta oer-
gean sil om de bidoelde terreinen dêrfoar oan to wizen,
sil it bést wêze kinne, dat men dêrmei it oansjen fan
Ljouwert net forheget.
Spr. soe dus trije biswieren tsjin it ütstel fan B. en W.
ynbringe wolle:
1. Men giet büten it ütwreidingsplan.
2. Men üntnimt wer in aktive boer de gelegenheit om
syn bidriuw üt to oefenjen.
3. Men forheget it oansjen fan de stêd der net mei,
as der in rige fan bouseltsjes oprjochte wurdt.
De heer Rutkens heeft met bewondering geluisterd
naar hetgeen de heer Santema naar voren heeft ge
bracht t.a.v. het onttrekken van grond aan de oor
spronkelijke bestemming.
Het bevreemdt mij echter, aldus spr., dat die be
zwaren van de zijde van de heer Santema komen. Ik
meen mij te herinneren, dat ook wij ons enige malen
tegen een dergelijk feit gekant hebben. In dit geval
echter bevreemdt het ons wel zeer, dat er bezwaren
worden gemaakt; deze grond wordt weliswaar aan zijn
oorspronkelijke bestemming onttrokken, maar hij krijgt
toch een niet veel minderwaardiger bestemming dan
voorheen.
De heer Santema is bang voor een rommelig aanzien.
Ook de heer Drentje is daarop ingegaan. En spr. zou
zich willen aansluiten bij datgene wat de heer Drentje
daarover heeft gezegd. Spr. is niet zo bang voor een al
te rommelige indruk; als ik, aldus spr., in de zomer op
Zondag zo langs de toegangswegen van de grote steden
kom, dan vind ik het altijd weer een prettig' gezicht,
wanneer men daar de arbeiders ziet uitrusten van hun
wekelijkse taak. Zij zijn daar met moeder de vrouw heen
getrokken om zich een ogenblikje te wijden aan dat
kleine stukje grond, waarvan ze ook hun eigen groente
in de pot krijgen.
Deze grond wordt weliswaar aan zijn bestemming als
weideland onttrokken, maar er wordt niet een minder
waardige bestemming aan teruggegeven, althans een
andere dan wel eens door de Leeuwarder raad aan grond
werd gegeven, die niet ten dienste van de opbouw, maar
van de vernietiging in gebruik zal worden genomen.
De heer Van der Veen wil hier niet al te veel van
zeggen. Spr. hoopt, dat B. en W. gelegenheid zullen vin
den om dit complex volkstuinen binnenkort te reali
seren. Hij is er zich wel van bewust, dat het inderdaad
aan de zuidelijke toegangsweg een min of meer rom
melig geheel zal worden, niet alleen door de bouwsels,
maar ook door de verkaveling in kleine onderdelen.
Misschien kan men echter het rommelige aspect enigs
zins wegwerken door dit complex met bomen te om
geven. Spr. is niet voor al te veel regeling, die het ge
bruik van deze terreinen zou kunnen belemmeren.
Hij begrijpt eigenlijk niet, hoe de heer Santema tot
zijn opvatting kan komen. Spr. kan het zich voorstellen
van iemand, die uitsluitend agrarisch denkt, maar niet
van een van de 80.000 mensen, levende op een eng
stukje grond, zonder gelegenheid zich te vertreden. Het
kleine stukje cultuurgrond, dat hier verloren gaat, staat
niet in verhouding tot het genot, dat vele inwoners van
de volkstuinen kunnen hebben.
Spr. hoopt, dat B. en W. nog met tal van voorstellen
zullen komen, die de recreatie kunnen bevorderen, al
gaat dit dan ten koste van enige cultuurgrond.
De heer Van der Schaaf (weth.) zegt, dat van ver
schillende kanten is gewezen op het voor en tegen van
dit voorstel. En één van de belangrijkste punten, die
daarbij naar voren zijn gebracht, is eigenlijk wel dit, dat
de aanwezigheid van een permanent volkstuinencomplex
aan deze belangrijke toegangsweg tot onze stad een wat
rommelige indruk zou geven. Dat is inderdaad het geval,
wanneer men een complex grond bestemt tot dit doel.
Dan zijn dat heel gewone volkstuinen; het wordt niet
een park.
Maar nu hebben de volkstuinen in onze gemeente een
enigszins ander karakter dan bij de grotere centra in
Nederland. De volkstuin in Leeuwarden heeft nog vrij
duidelijk het karakter van een nutstuintje, waarbij dus
de voorziening in de behoefte aan zekere levensmiddelen:
groenten, aardappelen etc., op de voorgrond staat, na
tuurlijk gecombineerd met de actieve recreatie, die ge
legen is in het bewerken van de grond en het telen van
de producten. In andere steden van het land is de volks
tuin eigenlijk wat meer een andere kant uitgegroeid.
Daar is de teelt van bloemen meer op de voorgrond
gekomen; men zet daar een aardig huisje neer, waar
men de weekends doorbrengt, in de trant, zoals de heer
Drentje zo boeiend heeft beschreven. Daar staan
dan een tafeltje en stoeltjes buiten, daar drinkt
men een kopje thee, kookt men een potje soep,
enz. Spr. herhaalt, dat hier de volkstuin nog be
paald het karakter heeft van een nutstuintje, en
dat karakter is dus in dit plan ook aangehouden.
Hij heeft dat verschil gezien en hij heeft eens een
bespreking meegemaakt op het bureau van de Ver
eniging van Nederlandse Gemeenten, waar dit ook vrij
duidelijk aan den dag trad. B. en W. hebben gemeend
met een voorstel tot aanleg van volkstuintjes als de hier
gebruikelijke te moeten komen en in die gedachtengang
kwamen zij er toe hier gebouwtjes toe te laten, die
eigenlijk voornamelijk het karakter moeten hebben van
een bewaarplaats van gereedschappen. Wanneer daar
eens een stoel bijgezet wordt, zal dat uiteraard niet een
strafbaar feit zijn, maar het is de bedoeling, dat het
een berghokje is en niet een buitenhuisje. Dat is in over
eenstemming met de toestand hier en zo wordt het dus
ook voorgedragen.
Nu komt de heer Drentje met de gedachte om de
afmetingen van die bouwseltjes te vergroten en op
maximaal 6 m- te brengen. Hij ziet daar iets meer be
wegingsruimte in en blijkbaar wil hij ook de mogelijk
heid openstellen tot een ontwikkeling in de richting van
het buitenhuisje. Spr. gelooft echter, dat het voorstel,
zoals het hier is neergelegd, meer aansluit op de situatie,
zoals die bij de stad Leeuwarden past, en dat men hier
dus het karakter van het kleine buitenhuisje vooralsnog
niet behoeft te introduceren. De heer Drentje denkt, dat
hier misschien 500 a 600 gebouwtjes zullen komen. Dat
ziet spr. voorlopig niet gebeuren. Het oprichten van
dergelijke gebouwtjes is vrij kostbaar, zodat hij die daar
niet bij honderden verwacht. Hij gelooft, dat de heer
Drentje het belang daarvan iets te hoog aanslaat.
Verschillende sprekers hebben gevraagd: zal dit com
plex niet een wat rommelige indruk geven? Wanneer
daar gebouwtjes zijn, maar ook wanneer die er niet zijn,
is zo'n indruk niet geheel te vermijden; er ligt daar in
ieder geval een zeer verkaveld stuk grond. Nu is het
de bedoeling en de heer Van der Veen heeft daar al
op gezinspeeld om dit terrein vanaf de weg te om
geven met een groenstrook, zodat het bezwaar, dat na
derende automobilisten en wielrijders daar enigszins ge
stoord worden door een rommelige aanblik, in belang
rijke mate wordt ondervangen. Voor het vliegtuigverkeer
blijft het bezwaar natuurlijk bestaan, omdat het terrein
vanuit de lucht niet aan het oog zal kunnen worden
onttrokken.
De gedachte van de heer Drentje om dit voorstel te
amenderen in de zin, zoals door hem aangegeven, zal
spr. niet overnemen.
De hear Santema komt mei trije biswieren. It earste
is, dat dit plan büten it ütwreidingsplan leit. Dat is nef-
fens spr. in fiktyf biswier. Hwannear't it de rie haegje
mei om it ütstel fan B. en W. oan to nimmen, dan leit
dit plan yn it ütwreidingsplan en net mear derbüten.
En it is hielendal net wier, dat de bihoefte fan Ljou
wert by it Van Harinxmakanael ophaldt. It is folslein
düdlik, dat de bihoefte dêr ek oerhinne gean kin. Wol
haldt it struktuerplan, dat de riedsleden yn har bisit
hawwe, by it Van Harinxmakanael op, mar it is bikend,
