22
ken dat wij als college niet bereid zijn de raad voorstellen te doen waarvan de risico's voor de ge
meente Leeuwarden groter worden dan ze op dit moment zijn. Wij hebben duidelijk aan de rijksover
heid gesteld dat wij bereid zijn de kar te trekken en verder te gaan met de ontwikkeling van de stoom-
variant, mits de rijksoverheid bereid is de meerdere risico's te dragen. Het gesprek is niet eenvoudig
geweest, wij zijn een aantal malen bij elkaar geweest. Uiteindelijk is de rijksoverheid bereid gevon
den om voor de laatste onderzoeken die in het kader van dit project moeten worden verricht de finan
ciële dekking aan te geven. Het resultaat hiervan vindt u in de raadsbrief. De NEOM neemt de dek
king op zich van het bedrag van acht ton. De NEOM had echter wel behoefte aan een nader onder
zoek betreffende een aantal technische zaken van de stoomvariantHet gaat daarbij dan met name
om de stoomleiding en om de capaciteit van de stoomketels. De NEOM heeft twijfels over de techni
sche uitvoering van een en ander, maar twijfelt ook aan de juistheid van de geraamde investeringen.
Het gemeentebestuur van Leeuwarden heeft gezegd dat het niet bereid is dat onderzoek voor zijn re
kening uit te doen voeren. Het gevolg is geweest dat de NEOM het onderzoek voor haar rekening zal
laten uitvoeren. De formulering van de opdracht alsmede de keuze van het bedrijf dat het onderzoek
moet uitvoeren is in samenspraak met de gemeente Leeuwarden gemaakt. De opdracht voor het onder
zoek is vorige week verleend voor rekening en voor verantwoording van de NEOM.
Een aantal sprekers heeft gesproken over de beheersvorm. Hierbij komen dan het OLAF en de po
sitie van de Frigas om de hoek kijken. Deze sprekers hebben gezegd dat er aan een duidelijke beheers
vorm moet worden gedacht. Ik ben het van harte met die leden van de raad eens die dat hebben uit
gesproken. Voor wij echter een definitief besluit nemen over de beheersvorm, moeten wij eerst een
totaal beeld hebben hoe het project uiteindelijk wordt gerealiseerd. Dat is op dit moment nog niet het
geval. Mede naar aanleiding van de gesprekken met de rijksoverheid, komt er op korte termijn een
driekhoeksgesprek tussen de NEOM, de provincie en de gemeente Leeuwarden. Het eerste tripartite-
overleg zal in de loop van de volgende maand plaatsvinden. Het OLAF krijgt inderdaad een vrij grote
vinger in de pap voor wat de vuilverwerking betreft. Bij de uitvoering van de stoomvariant komt er
veel E/energie vrij die moet worden geleverd aan het PEB. Wij lopen echter op verschillende punten
tegen de provincie aan. Wij menen daarom dat het een goede zaak is ook de provincie in het gesprek
te betrekken, zodat gezamenlijk met de rijksoverheid, de provincie en de gemeente deze kar kan wor
den getrokken. Ik zeg dit met veel nadruk omdat de risico's die aan dit project verbonden zijn niet
groter mogen worden dan ze op dit moment zijn. (De heer Bijkersma: Dat is altijd zo!) Een en ander
hebben wij met veel nadruk gesteld en wij hebben daarvoor ook veel begrip gevonden. Het resultaat
daarvan vindt u in de raadsbrief.
Ik heb het wat moeilijk met de opstelling van de VVD-fractie, mijnheer de voorzitter. Toen de
fractie een aantal jaren geleden tegen dit project stemde, was dat althans voor mij een begrijpelijke
zaak. Gezien de ontwikkelingen van de laatste jaren en gezien de positie waarin de gemeente Leeu
warden op dit moment verkeert, heb ik er moeite mee dat men niet bereid is het college die steun te
geven die het vraagt voor een voorstel om te komen tot een volledig renderende installatie in plaats
van een niet-sluitende exploitatie van een installatie. Ik betreur deze opstelling van de VVD-frac
tie. Een en ander is echter volstrekt de verantwoordelijkheid van deze fractie.
Dan loop ik nu even de opmerkingen na die de verschillende sprekers hebben gemaakt. De heer
Meijerhof heeft gevraagd wanneer de rapportage gereed is en hoe het met het tijdschema is. Vorige
week heeft het college een aantal gesprekken gevoerd met de provincie, met de KEMA en met het ad
vies bureau Twijnstra en Gudde NV. In goed overleg hebben wij een tijdschema opgebouwd. Wij hopen
waar te kunnen maken dat wij op één juli tot een totale afronding kunnen komen, dat dan alle onder
zoeken zijn gepleegd en dat wij dan de volledige gegevens op een rij hebben.
De heer Meijerhof stelt ook nog welke keus wij hebben ten aanzien van het project. Ik wil nog
maals benadrukken dat wij op dit moment een negatief resultaat hebben. Met behulp van de rijksover
heid zijn er reële kansen om een positief resultaat te bereiken. Alle deskundige rapporten wijzen in
die richting, terwijl de gesprekken met de industrie - voorzover deze zijn gevoerd - ook erg positief
zijn. Het advies van het college is daarom om door te gaan, de planontwikkeling niet te stagneren en
het volgende deelplan te ontwikkelen. De heer Meijerhof vraagt aan het eind van zijn betoog of er
een indicatie is van het risico dat de gemeente kan dragen. Deze vraag heb ik reeds beantwoord. On
geveer anderhalve maand geledén hebben wij ons duidelijk op het standpunt gesteld dat de gemeente
Leeuwarden niet meer risico mag dragen dan ze op dit moment doet. Alle nieuwe onderzoeken die ge
daan worden komen niet voor rekening van de gemeente Leeuwarden. Gezien de ervaringen en gezien
de reactie die wij hebben gekregen op onze gesprekken, kunnen wij duidelijk stellen dat het risico
voor de gemeente Leeuwarden op dit moment niet vergroot wordt.
De heer Pruiksma heeft gezegd dat zijn fractie akkoord gaat met het voorstel.
Mevrouw Waalkens heeft moeite om door te gaan met het project. De NEOM is akkoord met de
23
garantstelling voor he*- bedrag van acht ton, maar hoe zit het met de garantstelling voor het bedrag
van 3,2 miljoen, vraagt zij zich af. Ik verwacht dat de raad voor de zomervakantie een nieuw raads
voorstel over dit bedrag krijgt. De raad kan dit vocrstel dan op zijn eigen merites beoordelen. Me
vrouw Waalkens zegt verder dat Leeuwarden de stoomvariant serieus dient te nemen en dat zij dit bij
na een belediging vindt voor de daden tot nu toe. Zij vraagt zich dan af of Leeuwarden niet serieus
wordt genomen. Volgens mij wordt Leeuwarden erg serieus genomen. De rijksoverheid weet echter
ook dat Leeuwarden niet bereid is alle risico's te dragen maar het onderzoek in gezamenlijk overleg
voort wil zetten.
De heer Van der Wal heeft enkele opmerkingen gemaakt die in feite aansluiten op hetgeen de
heer Meijerhof ook gezegd heeft. Hij vraagt zich af hoe de deskundigen zich zo hebben kunnen ver
gissen, wie de plannen toetst en of men niet had kunnen voorzien dat het rendement van centrale ver
warmingsketels van 70% naar 90% ging. Volgens mij was een en ander drie jaar geleden moeilijk te
voorzien. De innovatie door de industrie is door sterk stijgende woonlasten toch wel in een versnel
ling geraakt. Dat is ook een goede zaak, alleen wij zullen ons daaraan moeten aanpassen.
Mevrouw De Jong heeft het angstige vermoeden dat wij de problemen voor ons uitschuiven. Het
hebben van angstige vermoedens is altijd een nare zaak. Zelf heb ik perse niet het gevoel dat wij op
dit moment de zaak voor ons uitschuiven. Wij zijn erg serieus en erg consequent bezig naar een haal
bare oplossing te streven, ik hoop en ik verwacht dat die oplossing binnen vier maanden reëel aanwe
zig is.
De heer Meijerhof: Op mijn vraag hoe het met het onderzoek zit heeft de wethouder geantwoord
dat de NEOM de opdracht voor het onderzoek heeft verstrekt. Aan wie de opdracht is verstrekt blijft
nog even in nevelen gehuld. Uit de beantwoording van de wethouder begrijp ik echter wel dat,
wanneer hij het heeft over het tijdschema, op één juli tot een totale afronding kan worden gekomen.
Tot deze datum is ook een krediet beschikbaar gesteld voor de inschakeling van het adviesbureau
Twijnstra en Gudde NV bij het stadsverwarmingsproject. De wethouder noemt ook een aantal instan
ties, waaronder de KEMA. Ik had de indruk dat de KEMA een tweetal rapporten heeft geproduceerd
en dat vanuit een andere invalshoek de problematiek van de stoomvariant nog eens bekeken zou wor
den. Ik meen dat ik in de Commissie voor de Financiën en in de Commissie voor het Gemeentelijk
Electriciteitsbedrijf gehoord heb dat een ingenieursbureau een aantal andere aspecten betreffende de
stoomvariant zou bekijken omdat de KEMA daarvoor niet voldoende mankracht heeft. Mijn vraag is of
de NEOM de opdracht voor het nadere onderzoek verstrekt heeft aan de KEMA of aan een ander bureau.
Dan wil ik nog iets zeggen over het punt van het risico. De wethouder zegt dat het risico dat wij
hier lopen niet meer zal zijn dan het risico dat er op dit moment is. Wat is op dit moment eigenlijk
het risico? Wanneer wij op dit moment stoppen met de investering - er is al een bedrag van tien mil
joen gulden genoemd dat is geïnvesteerd - kunnen wij die hooguit gebruiken voor blokverwarming
Vij hebben nogal wat investeringen gedaan voor hulpketels. Bij stopzetting kan de NEOM haar le
ningen opvragen en volgens mij is de subsidie van het Ministerie van Economische Zaken dan ook ver
dwenen. Het risico is dus op dit moment die tien miljoen gulden.
Er is ook nog de mogelijkheid om gewoon door te gaan met de warmwatervariant. Als de NEOM
zegt dat de stoomvariant een haalbare kaart is hebben wij dan nog wel de keus voor de warmwaterva
riant? Het risico voor de warmwatervariant bedraagt ongeveer 3,5 miljoen gulden, voor welk bedrag
de NEOM een risicodragende lening heeft verstrekt. Wat is op dit moment het risico voor de gemeen
te Leeuwarden? Is dat tien miljoen gulden of 3,5 miljoen gulden?
De Voorzitter: Mag ik er even tussen komen, mijnheer Meijerhof. De wethouder heeft zich in zijn
enthousiasme op één punt niet correct uitgedrukt. De heer Bijkersma sprong daar meteen bovenop. In
het overleg is niet gezegd dat de gemeente geen groter risico zou mogen lopen dan het risico van dit
moment. Toen de raad destijds een beslissing heeft genomen heeft hij al een geweldig risico op zich
genomen. Als wij met een nieuw voorstel bij de raad zouden komen dan staat één ding vast, namelijk
dat het risico voor de raad van Leeuwarden niet groter mag zijn dan het risico dat de raad heeft gelo
pen toen hij de vorige beslissing nam. De risico's die wel groter zijn moeten door de provincie en/of
door de NEOM worden overgenomen. Dit is even een opmerking over het lopen van risico. (Mevrouw
Brandenburg— Sjoerdsma: In de onderzoeksfase?) De gemeenteraad van Leeuwarden heeft al een zwaar
risico op zich genomen. Laten wij wel zijn, de zaak lijkt ongunstiger te worden dan wij destijds voor
ogen hadden. Wij zijn van mening dat wij, wanneer wij straks naar de raad zouden moeten met een
ander voorstel, niet van de raad kunnen vragen om een extra risico op zich te nemen boven de risico's
die bestonden op het moment dat de raad de eerste beslissing nam. Er zullen waarschijnlijk veel gro
tere investeringen plaatsvinden en de extra risico's zullen dan door de provincie en/of door het rijk
