10
Mevrouw Brandenburg—Sjoerdsma: De fractie van de PvdA deelt de mening van het college met
betrekking tot het uit te brengen advies aan de staatssecretaris van Defensie. De baanverdraaiingen
zullen er toe leiden dat meer mensen last krijgen van het vliegtuiglawaai, met name de wijk West
einde. Deze wijk zal komen te liggen in de zone 30 tot 40 Kosteneenheden, hetgeen inhoudt dat
deel V van de wijk Westeinde - met ongeveer 200 woningen - niet meer gerealiseerd kan worden. In
1975 is door de provincie aan de gemeenten meegedeeld dat de bouwactiviteiten in gebieden met een
geluidsbelasting van 35 Kosteneenheden en meer moeten worden opgeschort en moeten worden bevro
ren door middel van het nemen van voorbereidingsbesluitenDeze mededeling van de provincie was
een soort van verzoek aan de gemeenten. In de jaren voor 1975 hebben de gemeenten rondom de vlieg
basis een ruimtelijk beleid kunnen voeren, wetende dat de vliegbasis er is. Leeuwarden heeft daarom
het bebouwde gebied niet verder uitgebreid naar het noorden. Het is daarom vreemd dat gedeputeer
de staten in hun advies de voorkeur geven aan de noord-zuid baan in combinatie met de huidige baan.
Nog opgemerkt wordt dat nieuwe overlast niet acceptabel is en dient te worden beperkt door het ne
men van extra maatregelen bij de bron van het lawaai. De Provinciale Planologische Commissie deelt
de mening van gedeputeerde staten niet. De PPC vindt namelijk dat de verschuivingen van de over
last niet voldoende in de beschouwingen zijn betrokken. Buiten beschouwing is gebleven de overlast
in gebieden met een geluidsbelasting van minder dan 35 Kosteneenheden. Op de kaarten die zijn ge
voegd bij het ETIF-rapport is echter duidelijk te zien dat minstens een deel van de westelijke stads-
helft, met name de wijk Nijlan, overlast gaat krijgen. De geluidsoverlast van minder dan 35 Kosten
eenheden ligt momenteel op veel dunner bevolkte gebieden, namelijk in de buurt van Deinum, Bles-
sum en Menaldum. Het is interessant om te weten hoeveel meer mensen last krijgen van die geluids
hinder, die weliswaar beneden de 35 Kosteneenheden ligt maar toch best aanzienlijk kan zijn. Wij
begrijpen de zorg van de gemeenten Leeuwarderadeel en Menaldumadeel over hun dorpen Jelsum en
Marssum. Deze gemeenten zijn echter zelf verantwoordelijk voor het ruimtelijk beleid dat zij in het
velleden hebben gevoerd. In de advertentie die zaterdag in de Leeuwarder Courant stond, werd de
staatssecretaris geciteerd. Samengevat komt het citaat hierop neer: Mensen in de regio, vlieg elkaar
niet in de haren, want dan lopen jullie het risico dat men in Den Haag achterover gaat leunen en denkt
zie zo, wat wij ook doen, wij zitten altijd goed. Het lijkt ons eerder een taak van de staatssecretaris
om alle voordelen en nadelen van alle betrokkenen te inventariseren en te bestuderen en in het achter
hoofd te houden wat het beleid in het verleden is geweest van de provincie op het gebied van de ruim
telijke ordening. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het Structuurschema Militaire Terrei
nen en voor het Besluit geluidsbelasting grote luchtvaartterreinen ligt bij een groep van ministeries en
niet bij de gemeenten in deze regio. Wij delen dus de mening van het college en wij wijzen de voor
gestelde baanvarianten af. Wij onderschrijven ook de opmerking dat onderzocht moet worden of de
omscholingseenheid verplaatst kan worden. Deze verplaatsing is namelijk een vorm van lawaaibestrij
ding bij de bron.
De heer Heere: Mijn fractie vindt dat het college op basis van een praktische en heldere analyse
van de feitelijke situatie tot een afgewogen advies is gekomen. Wij zijn het eens met het advies van
het college en wij zullen ons bij de besluitvorming conform het advies opstellen.
De heer De Beer: Bij het maken van een keuze kan men het niet iedereen naar de zin maken, het
is een afwegen van belangen. Mijn fractie heeft zich bij het afwegen laten leiden door twee gege
vens. Ten eerste het totaal van de mogelijkheden met daarbij de tevoorschijn komende problemen. Ten
tweede de gevolgen die het Structuurschema Militaire Terreinen zal hebben voor Leeuwarden. Wij
denken dan aan Westeinde, Bilgaard en Lekkum. Door de Commissie geluidshinder vliegbasis Leeuwar
den zijn de problemen en de mogelijkheden dienaangaande keurig op een rijtje gezet. Mijn fractie
heeft veel waardering voor de wijze waarop deze commissie dat werk heeft gedaan en ook voor de wij
ze waarop zij een en ander naar voren heeft gebracht. Evenals de Commissie geluidshinder vliegbasis
Leeuwarden gaat ook mijn fractie er van uit dat het een vast gegeven is dat de basis er is en dat die
er ook zal blijven. Ik zal niet alle argumenten over de positie en de standpuntbepaling van de ge
meente Leeuwarden herhalen. Zij spreken voor zich en zijn al uitgebreid in verschillende commissies
aan de orde geweest. Wij zijn het eens met de conclusie van de raadsbrief. Mijn fractie is van me
ning dat in deze situatie de bewoners in onze wijken, die met geluidshinder hebben te maken of te
maken krijgen, niet gediend zijn met een baanverdraaiing. Een en ander neemt niet weg dat wij graag
onderzocht willen zien, voorzover dit nog mogelijk is, of het aantal vliegbewegingen kan worden
verminderd en of de omscholingseenheid kan worden verplaatst. Hierbij mag echter niet uit het oog
worden verloren dat er ook dan de nodige aandacht moet worden besteed aan de eventuele sociaal-
economische gevolgen van een en ander.
Mevrouw Van der Werf: Wij hebben vanavond eindelijk het commentaar op het Structuurschema
Militaire Terreinen voor ons liggen. Het heeft mijn fractie bevreemd dat het aanvankelijk helemaal
niet in de bedoeling lag van het college om deze zaak voor te leggen aan de raad en om een stand
punt van de gemeente Leeuwarden in het kader van deze inspraakronde kenbaar te maken. Ken
nelijk waren hiervoor eerst vragen van de zijde van de fractie nodig. Mijn fractie is van mening dat
het commentaar op het Structuurschema Militaire Terreinen zich teveel heeft beperkt tot het aspect
van de geluidshinder. Om te kunnen beoordelen of de huidige situering van de vliegbasis verantwoord
is moeten er ons inziens meer aspecten in de afweging worden betrokken en moet dus ook de inspraak
niet gereduceerd worden tot wel of niet baanverdraaien.
Ik wil een aantal aspecten noemen. Ten eerste is er kort geleden een rapport van een aantal we
tenschappelijke onderzoekers van de Universiteit van Groningen in de publiciteit gekomen. In dit rap
port wordt gewezen op het enorme gevaar van hydrazine, de noodbrandstof van de F—16Deze brand
stof is zeer giftig en kan spontaan ontbranden. Hydrazine is vooral gevaarlijk als een F—16 neerstorr
- en dat gebeurt nog al eens -, als deze brandstof wordt aangevoerd over de weg en als die niet vei
lig wordt opgeslagen. Wat het laatste betreft, onthult het rapport het een en ander. Toen ik dit aspect
in de Commissie voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne ter sprake bracht, liepen de reacties hier
over nogal uiteen, namelijk van: hydrazine is een gevaarlijk goedje en wij moeten daarover maar eens
wat meer zien te weten te komen, tot: dat is onze verantwoordelijkheid niet, Defensie zal wel de no
dige veiligheidsvoorschriften in acht nemen. In onze ogen zijn deze reacties verbazingwekkend en
onverantwoordelijk. Het is nu het moment om het standpunt met betrekking tot de ligging van de basis
kenbaar te maken. Nu wegen wij dus ook de gevaren af en het is dus nu de verantwoordelijkheid van
de gemeente Leeuwarden om te beslissen of zij de bevolking al dan niet aan de hydrazinegevaren wil
blootstellen. Voor mijn fractie is het hydrazinegevaar een nieuw argument tegen de vliegbasis. Ten
tweede is de vliegbasis Leeuwarden een van de belangrijkste operationele NAVO-bases. Een en an
der betekent dat er - mocht er ooit een rampzalige oorlog ontstaan - een levensgevaarlijke schiet
schijf midden in een dichtbevolkt gebied ligt. Conclusie voor PAL: dit gevaar voor de omgeving moet
weg! Ten derde is er al verschillende keren een F—16 neergestort. Tot nu toe is dat gelukkig niet in
een dichtbevolkt gebied gebeurd, maar wie garandeert dat dat morgen niet het geval is? Moeten wij
dan maar met een dergelijk risico leren leven? Nee, zeggen wij, dat gevaar moet hier weg. Naast
deze aspecten is er dan ook nog het munitietransport. Toen wij in de vorige raadsvergadering de rou
te voor het vervoer van gevaarlijke stoffen hebben vastgesteld, heb ik er op gewezen dat uit schrifte
lijke vragen van mijn fractie bleek dat het munitietransport de laatste jaren sterk is toegenomen. Ken
nelijk is er niemand die het interesseert dat er grote hoeveelheden munitie dwars door de stad vervoerd
worden, met alle risico's van dien.
Dan kom ik bij het aspect van de geluidsoverlast. Allereerst wil mijn fractie stellen dat in alle be
rekeningen die gemaakt zijn over het vliegtuiglawaai de grens van aanvaardbare geluidsoverlast veel
te hoog ligt. Zoals de raadsbrief zelf stelt, is de grens die voor de maximaal toelaatbare waarde van
het geluid gekozen is vooral tot stand gekomen op grond van financiële en economische haalbaarheid.
Volgens onderzoek naar de medische gevolgen van geluidshinder zou de maximaal toelaatbare grens
waarde van het geluid veel lager moeten liggen. Met name wordt dan de grens van 20 Kosteneenheden
genoemd in plaats van 35 Kosteneenheden. Een en ander zal betekenen dat bij het handhaven van de
basis het gebied waarin wonen niet toelaatbaar is nog veel groter zal moeten zijn dan er nu beweerd
wordt. De conclusie van dit hele verhaal is dat de gevaren en de overlast - hoe men de banen ook
draait - veel te groot blijven. De PAL-fractie vindt dat de bewoners uit de dorpen en uit Leeuwarden
en de bestuurders van de verschillende gemeenten de handen ineen moeten slaan om de basis hier weg
te krijgen in plaats van ruzie met elkaar te maken en zich door Defensie tegen elkaar te laten uitspelen.
Wij vinden dus dat de basis niet als een gegeven moet worden geaccepteerd maar dat hij weg moet.
Om dit standpunt kracht bij te zetten heb ik een motie gemaakt die als volgt luidt:
"De gemeenteraad van Leeuwarden, in vergadering bijeen op 15 maart 1982,
overwegende dat:
- de vliegbasis Leeuwarden een groot potentieel gevaar is voor de omringende bevol
king in verband met de daar plaatsvindende activiteiten en de voor die activiteiten
benodigde materialen en brandstoffen, zoals F-16's, munitie en hydrazine;
- de vliegbasis Leeuwarden in oorlogstijd eet. schietschijf zal zijn,
van mening zijnde dat:
- door de situering van de vliegbasis Leeuwarden in een dichtbevolkt gebied en in de
onmiddellijke nabijheid van een middelgrote stad deze gevaren onaanvaardbaar groot
zijn;
