16
fractie, op gewezen dat binnenkort het stroominkoopcontract van de gemeente Leeuwarden met de pro
vincie afloopt. In dit contract staan zeer ongebruikelijke bedingen, die zeer ongunstig voor de gemeen
te Leeuwarden uitvallen. Wat ons betreft moeten de onderhandelingen over een nieuw inkoopcontract
dan ook plaatsvinden in het perspectief van het boven tafel halen van deze 1,4 miljoen. Mijn fractie
genoot, de heer Van der Wal, zal straks verder op dit punt ingaan. Het boven tafel komen van deze 1,4
miljoen heeft wel als gevolg dat het door ons becijferde tekort 1,4 miljoen lager uitkomt en dat scheelt
nogal wat.
Met betrekking tot de op bladzijde 5 van het ontwerp-dekkingsplan gestelde vragen willen wij het
volgende opmerken.
1 De aard van de ombuigingsoperatie: PAL kan instemmen met de in de eerste fase bepleite maatre
gelen die gericht zijn op efficiencyverbetering en een incidentele onttrekking aan de reserve. Overi
gens verbaast het ons wel dat er zomaar zes ton op efficiency kan worden verbeterd. Hoe is er dan tot
nu toe gewerkt? Of is het een zogenaamde natte-vinger-taakstelIing die haar haalbaarheid nog moet
bewijzen? Op de voorgestelde lange termijn maatregelen komt mijn fractiegenoot straks bij de beoorde
ling per voorstel terug. Het collegestandpunt dat eventuele lastenverzwarende maatregelen het karakter
van een sluitpost dienen te dragen, delen wij niet. PAL is in elke situatie tegen verder lastenverzwa
rende maatregelen. In de eerste plaats is door de dalende koopkracht van de bevolking in combinatie
met de sterk stijgende woonlasten, zoals huren en energiekosten, de grens aan de mogelijkheden voor
verhoging van gemeentelijke belastingen al lang bereikt. Denk alleen maar aan de groeiende groep
mensen die in betalingsmoeilijkheden verkeert. In de tweede plaats moet worden voorkomen dat er zo
danige verschillen in belastingdruk tussen de gemeenten ontstaan dat een minder gewenst vestigingspa
troon van mensen en bedrijven optreedt. Zolang gemeentelijke belastingen niet progressief geheven
kunnen worden, wijzen wij dan ook suggesties als die van premier Lubbers af! Mijn fractie zou alleen
de mogelijkheden van een eventuele baatbelasting onderzocht willen zien. In die gevallen waarin de
gemeente maatregelen neemt die direct de vermogenspositie van bedrijven positief beïnvloeden, hebben
wij geen moeite met het meebetalen van die bedrijven aan die investeringen. De invoering van een
baatbelasting geeft die mogelijkheid. Mijn fractie wil graag weten of het college de voor- en nadelen
van een baatbelasting heeft overwogen en zo nee, of het bereid is alsnog onderzoek hiernaar te doen.
De tweede vraag betreft de noodzakelijke omvang van de bezuinigingsoperatie. Op zich is de
100.000,jaarlijks voor nieuw beleid een duidelijke verbetering ten opzichte van de voorgaande
operatie, maar PAL vindt deze taakstelling niet voldoende. Bij voorgaande bezuinigingsoperaties heb
ben wij al opgemerkt dat de ruimte die de raad wordt gelaten (of die de raad zelf claimt) voor politieke
keuzemomenten veel te gering is, oftewel bijna nihil. De raad krijgt een geheel voorgeschoteld dar in
feite neerkomt op: slikken of stikken. Formeel is het de raad die vanavond beslist om juist deze objec
ten aan te wijzen voor herwaardering, maar feitelijk zijn het b. en w. en hun ambtenaren, oftewel de
Werkgroep Meerjarenramingen. Het komt er immers op neer dat de raad onvoldoende overzicht en in
zicht heeft in de omvang en flexibiliteit van het totale gemeentelijke takenpakket om te kunnen zeggen
welk herwaarderingsonderzoek hij niet wil en welk onderzoek er tegenover gesteld zou kunnen worden.
De begroting en de beleidsplannen bieden de raad hiertoe onvoldoende inzicht en houvast. Ook de raad
is derhalve afhankelijk van het denken en inzicht van ambtenaren. Daarom heeft PAL steeds gepleit
voor een uitputtende lijst van bezuinigings- en herwaarderingsmogelijkheden. Met andere woorden
Herwaardering van het totale beleid, voor zover flexibel, zodat wij naast aan het handje van het rijk
niet ook nog eens aan het handje van b. en w. en ambtenaren behoeven te lopen. Ook binnen de ge
meentepolitiek leggen rechtse partijen andere prioriteiten dan PAL wil. Ook in de gemeentepolitiek
zijn er botsende belangen en die moeten worden blootgelegd. Het is bovendien ook nog eens zo, dat wij
met een taakstelling als die van b. en w. in feite vanavond al onze nek in de strop steken, want het
gaat niet alleen om herwaarderingsonderzoek - kijken of het wel verantwoord is om te bezuinigen -,
zoals de voorzitter aan het begin van de avond zei, doch het gaat in feite al om de definitieve beslis
sing, want wat zou er anders in april 1983 tegenover staan? Juist, een gat in de begroting en dat wil de
raad niet! Ook met betrekking tot dit punt hebben wij een motie gemaakt, die ik thans zal indienen:
"De raad der gemeente Leeuwarden, in vergadering bijeen op 29 november
1982,
overwegende,
- dat aan de besluitvorming in de gemeenteraad omtrent de aan te wijzen
herwaarderingsobjecten en de gewenste verhouding tussen handhaven van
bestaand beleid en creëren van ruimte voor nieuw beleid, een proces
voorafgaat waarin belangrijke politieke afwegingen en keuzes worden ge
maakt
- dat, gezien het politiek belang van dit proces, niet de werkgroep meerja
17
renramingen maar de gemeenteraad daarin de belangrijkste rol hoort te
spelen
- dat hiertoe de raad inzicht moet hebben in de omvang, de efficiency en
de effecten van het totale flexibele beleid
besluit
de werkgroep meerjarenramingen op te dragen te komen met een algehele
heroverweging van de omvang van het flexibele (niet wettelijk of anderszins
verplichte) gemeentelijk takenpakket en de wijze waarop en de mate waarin
dit takenpakket wordt uitgeoefend.
De motie is mede-ondertekend door de heer Van der Wal.
De derde vraag betreft de richting en inhoud van de ombuigingsoperatie. Het college kiest voor uitga-
venverlagende maatregelen boven inkomsten verhogende maatregelen, doch neemt daarbij overigens geen
afstand van de eerder genomen beslissing aangaande de invoering van de rioolheffing met ingang van
1986. Wij zijn het niet zonder meer met deze keuze eens. PAL wil wel degelijk inkomsten verhogende
maatregelen en wel in die zin zoals ik reeds in de inleiding bepleitte: PAL wil maatregelen die druk op
het rijk uitoefenen teneinde de inkomsten voor de gemeente te verhogen en wil ook maatregelen met be
trekking tot de provincie teneinde de normwinstuitkering uit het GEB veilig te stellen. Het college han
teert met betrekking tot de uitgavenverlagende maatregelen nog een drietal bijzondere uitgangspunten:
1. De herwaardering mag er niet toe leiden dat de voor 1982-1986 geraamde stelpost van 2 miljoen voor het
niet verder vervullen van vacatures verder wordt verhoogd. De vacaturestop is een van de maatregelen uit
eerdere bezuinigingsronden waarop PAL fel tegen was. Nog steeds zijn wij van mening dat het hypo
criet is om op personeel te bezuinigen om vervolgens de hierdoor vrij komende middelen bijvoorbeeld
in een werkgelegenheidsfonds te stoppen. Met het nog verder verhogen van deze stelpost zijn wij het
daarom helemaal niet eens. Voor wat betreft de keuze tussen korten op arbeidsplaatsen in beleids-
voorbereidende in plaats van in de uitvoerende sfeer lijkt ons een toelichting op zijn plaats. Welke
afweging ligt daaraan ten grondslag en hoe maakt men een dergelijke afweging tussen bijvoorbeeld
een beleidsman of -vrouw van Ruimtelijke Ordening en een uitvoerder van de Dienst voor Reiniging
en Brandweer?
2. De rem op de groei van het investeringsvolume. Op dit punt komt mijn fractiegenoot, de heer Van der
Wal, nog terug.
3. Rijksbezuinigingen op het terrein van specifieke uitkeringen zullen in beginsel volledig moeten worden gedra
gen door de betrokken beleidssectoren. PAL is het met dit standpunt van b. en w. niet eens. Juist dan
kan er een door de raad ongewenste koerswijziging ten aanzien van door de raad genoemde prioritei
ten plaatsvinden. Bij voortgaande kortingen door het rijk zou bijvoorbeeld de FIOM wel eens kunnen
ophouden te bestaan. Moet de raad het puur doorberekenen van kortingen in deze sector laten ge
beuren? Wij vinden van niet. In dit soort situaties moet het mogelijk zijn dat de gemeente, ondanks
de te kort schietende specifieke uitkering, haar eigen algemene middelen daarvoor aanspreekt.
Dan komen wij nu bij de beoordeling per voorstel en dat zal mijn fractiegenoot, de heer Van der
Wal, behandelen
De heer De Jong is inmiddels ter vergadering gekomen.
De Voorzitter schorst, om 21 .00 uur, de vergadering voor de pauze.
De Voorzitter heropent, om 21 .35 uur, de vergadering.
De heer Meijerhof heeft inmiddels de vergadering verlaten.
De heer Van der Wal: Zoals bekend, heeft PAL in het verleden tegen de diverse herwaarderings-
voorstellen en beleidsplannen gestemd. De motivering die wij destijds daarvoor hadden, houden wij nu
nog staande. Bij de behandeling van het thans voorliggende ontwerp-dekkingsplan 1983-1987 hebben
wij echter om discussie-technische redenen gekozen voor het doen van voorstellen op basis van dit plan.
Die voorstellen hebben wij ook financieel vertaald in een overzicht dat wij net college tegelijk met de
door ons in te dienen moties zullen overhandigen.
Op bladzijde 2 van het dekkingsplan stellen b. en w. voor een bedrag van 1,4 miljoen aan norm-
winstuitkering van het Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf te schrappen. Hiermee kunnen wij niet instem
men. Sterker nog, wij vinden het een forse blunder om in een zo slechte financiële situatie er zonder
s'og of stoot in te berusten dat een erkende gemeentelijke inkomstenbron door de provincie wordt afge
knepen. Wij hebben daartoe de volgende motie gemaakt:
