435.000,Aan de andere kant, zouden wij het voorstel van de provincie niet volgen dan wordt
Leeuwarden een beetje duurder. Maar als men zo'n weg eenmaal inslaat dan kan men snel een duurte-
eiland in de omringende provincies worden wat de elektriciteit betreft. Zo'n beleid is ook sociaal moei
lijk aanvaardbaar en bovendien levert in deze situatie op dit moment het volgen van het provincievoor-
stel een argument op bij de onderhandelingen over het inkoopcontract. Om de winstpositie van het GEB
te herstellen, daarover hebben wij het bij de behandeling van het dekkingsplan vrij uitvoerig gehad, is
het van het allergrootste belang om vooral de inkoopkant van onze stroom nader te bekijken en de kos
ten daarvan omlaag te drukken. Een en ander lijkt mij vooralsnog een betere weg dan nu een eigen ho
ger tarief in te stellen. Toch wil ik graag over het voorstel dat de heer Meijerhof heeft gedaan nader
overleg voeren. De heer Meijerhof is wel zo link in de motie een stok achter de deur te houden, ook na
de onderhandelingen over het inkoopcontract.
!k wil het verzoek ondersteunen om ons de gelegenheid te geven, dat kan dan in de koffiepauze,
ons over de motie te beraden.
Mevrouw De Jong: Ik heb ook grote moeite met het voorstel gezien het enorme tekort dat ons dat
zal opleveren. Anderzijds houdt de motie van de heer Meijerhof toch ook een paar heel grote "maren"
in. Ik acht het in principe niet juist en sociaal ook moeilijk aanvaardbaar dat Leeuwarden hogere tarie
ven hanteert dan de provincie, zeker gezien het feit dat Leeuwarden met de belastingen al veel hoger
uitvalt. Het gaat hier om een heel moeilijk probleem. De heer Meijerhof heeft volgens mij duidelijk in
zijn motie ingesloten dat in de loop van 1983 de tarieven van de provincie kunnen worden overgenomen.
Als dat zo spoedig mogelijk in 1983 het geval kan zijn en het college kan daar enigszins zicht op ge
ven, dan zal ik met de motie van de heer Meijerhof mee kunnen gaan. Ik wil ook nog eens wijzen op
het enorme begrotingstekort waar Leeuwarden mee zit en het verlies dat daar weer bovenop komt.
De Voorzitter: Wij kunnen de eerste instantie afsluiten. Ik stel voor dat wij ons in de tweede pauze
beraden en dat wij daarna de discussie voortzetten.
Punten 24 t.e.m. 41 (bijlagen nrs. 482 480, 481, 491, 490, 479 478 468 450, 449 453 477 476,
487, 470, 471, 472 en 473).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig de voorstellen van b. en w.
(De heer Pruiksma bevond zich tijdens de stemming over de voorstellen 35 t.e.m. 40 niet in de zaal.)
Punt 42 (bijlage nr. 462).
De Voorzitter: Dit punt luidt: Uitbreiding lijst van ambtenaren die door de gemeenteraad worden
benoemd. Dit punt wordt van de agenda afgevoerd omdat er een paar formele problemen zijn. Wij ko
men of in de raad of in de Commissie voor Bestuurlijke Aangelegenheden op een en ander terug.
Punt 43 (bijlage nr. 458).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel van b. en w.
Punt 44 (bijlage nr. 460).
De Voorzitter: Aan de orde is thans: Preadvies inzake een drietal brieven met betrekking tot het
plaatsen van kernwapens en het dumpen van radio-actief afval op het gemeentelijk grondgebied.
De heer Bron: Wij willen graag enige woorden wijden aan de in dit voorstel aangegeven brief on
der punt a. Voor de tweede maal binnen een jaar voert de raad een discussie over een kernwapenvrije
gemeente. Deze tweede discussie is een gevolg van het feit dat de raad in december 1981 geen uit
spraak heeft kunnen doen. Het niet doen van een dergelijke raadsuitspraak betekent dat vredesgroepen,
zoals de Werkgroep energie Wirdum/Swichum, overeenkomstig hun doelstelling blijven volharden in het
op deze wijze benaderen van gemeenteraden.
De vroegere president van Amerika, John F. Kennedy, heeft eens gezegd dat, wanneer de mens
heid binnen afzienbare tijd geen einde maakt aan de oorlog, de oorlog dan een einde zal maken aan de
mensheid. Hij kon toen nauwelijks bevroeden dat anno 1982 de oorlog als een rechtstreekse bedreiging
van de gehele mensheid kan worden beschouwd. Voor het eerst heeft de mens de macht om een einde te
maken aan de geschiedenis. Voor steeds meer mensen is het besef van de afschuwelijke uitwerking die
■^1 V
33
een eventuele kernoorlog op de aarde en haar bewoners heeft reeds voldoende om de aanwezigheid van
kernwapens, ook op lokaal grondgebied, af te wijzen. Mijn fractie is evenwel van mening dat bij een
motivatie voor een kernwapenvri je gemeente andere aspecten dan persoonlijke angst en afkeer in over
weging genomen moeten worden.
De overwinning van de PvdA bij de landelijke verkiezingen is mede tot stand gekomen door haar
opstelling ten aanzien van vrede en veiligheid. Onze fractie stelt onder meer dat ontspanning de enige
weg is die kan leiden tot een stabiele situatie van vrede en veiligheid en dat ook eenzijdige stappen
daartoe kunnen bijdragen en zelfs noodzakelijk kunnen zijn. Daarom is de PvdA tegen een verdere ver
spreiding van kernwapens en tegen het stationeren van middellange afstandsraketten in Europa. In het
PvdA-verkiezingsprogramma Weerwerk wordt daartoe ook een strategie ontwikkeld. Een strategie die er
van uitgaat dat er een afbouw van kerntaken gerealiseerd dient te worden met als tussenfase het voorals
nog accepteren van een of twee kerntaken. Met deze strategie neemt de PvdA dus de verantwoordelijk
heid op zich om de mogelijkheid van een of twee kerntaken open te laten. Een en ander is voor een
deel van mijn fractie aanleiding om in dit stadium geen uitspraak te doen die resulteert in een volledig
kernwapenvrij Leeuwarden, omdat dit zal inhouden dat de resterende kerntaken gebonden zullen zijn
aan overige gemeenten in Nederland hetgeen in strijd met de solidariteit wordt geacht. Dit laat onver
let dat ook deze fractieleden vinden dat de kernwapens de wereld uit moeten volgens de benadering dat
steeds het meest optimale moment wordt uitgekozen voor een nieuwe ontwapeningsstapZij acht de dis
cussie over ontwapening in één dan wel in twee stappen een fase te ver, mede gelet op de machtspositie
in het parlement. De discussie die wel aan de orde is is die van wel of geen nieuwe kerntaken. Ons
antwoord daarop is "nee", hetgeen zal worden verwoord in een motie die ik straks namens de gehele
fractie zal indienen. De meerderheid van mijn fractie, die door ziekte van de heer Ten Hoeve iets is
geslonken, staat op het standpunt dat diverse vredelievende gebeurtenissen in het voorbije jaar - een
ieder herinnert zich de grote betoging van 20 november - voldoende aanleiding geven om op lokaal ge
bied een stap verder te gaan dan de strategie die is neergelegd in ons landelijk programma. De meerder
heid van de fractie behoudt zich het recht voor om in eerste instantie mee te stemmen met de verder
gaande motie die zal moeten leiden tot een kernwapenvrij Leeuwarden. Een recht overigens dat haar
door de gehele fractie van harte wordt gegund. Evenwel, deze meerderheid is er zich van bewust dat
deze motie, gezien de verhoudingen in de raad, helaas geen reële kans maakt. Dissidenten van CDA-
huize opereren vrijwel uitsluitend in Den Haag en van de andere rechtse raadsfracties zal de vredesbe
weging waarschijnlijk ook weinig of geen steun mogen verwachten. Met deze opmerkingen is voldoende
gezegd over de petitie van de Werkgroep energie Wirdum/Swichum.
Alvorens over te gaan naar het tweede verzoek past hier een opmerking over de aanwezigheid van
de vliegbasis Leeuwarden. Deze aanwezigheid, dat is ook reeds door ons in december 1981 gesteld,
geeft aan het gevoel van onveiligheid nog een extra dimensie. Mijn fractie stelt zich dan ook duidelijk
op het standpunt dat het onaanvaardbaar is om aan de aanwezige F— 16 toestellen of aan eventueel te
stationeren Orions kerntaken te verbinden. Ook vindt de fractie het ontoelaatbaar dat er Amerikaanse
opslagplaatsen zouden worden gebouwd wanneer deze niet als enig doel hebben onderdeel te zijn van
een herschikking van conventionele wapens in het kader van een totale troepenvermindering en ontwa
pening.
Een tweede doelstelling van de petitie van de Werkgroep energie Wirdum/Swichum is om de betrok
kenheid van de burgers bij de veiligheidsproblematiek te vergroten. Immers, de situatie is zo dat de af
stand tussen de bevolking en het niveau waar de feitelijke beslissingen over kernwapens worden genomen
nogal groot is. Daar tegenover staat dat het juist de publieke opinie is die voor velen als de enige uit
weg voor een nucleaire catastrofe wordt gezien. De combinatie van deze twee punten roept meteen de
fundamentele vraag op hoe men het niveau waarop besluiten genomen worden en de bevolking nauwer
bij elkaar kan betrekken. Een lokaal vredesprogramma kan door de innovatie van vredesonderwijs daar
toe een goede aazet geven, dit overeenkomstig het collegeprogramma. In dit kader past misschien ook
de notitie van gedeputeerde staten waarin contacten met steden en dorpen in het Oostblok worden aan
gemoedigd
Wij geven toe dat ten aanzien van de veiligheidsproblematiek de besluiten vooral genomen worden
door de landelijke overheid. Maar de gemeente kan uiteraard wel dienen als doorgeefluik naar die lan
delijke overheid. Indien er, zoals vanavond, op plaatselijk vlak een intensieve discussie plaatsvindt
kan de gemeenteraad de uitkomsten doorgeven aan het landelijk niveau. Dat is geen vreemde figuur,
het omgekeerde gebeurt immers ook. Waar de gemeente reeds op tal van punten betrokken wordt bij het
landelijk beleid inzake vrede en veiligheid, wij hebben daarover vanavond al eerder gediscussieerd,
kan zij omgekeerd heel goed plaatselijke ideeën doorspelen naar de landelijke overheid. In dit kader
ondersteunt mijn fractie het derde verzoek van de Werkgroep energie Wirdum/Swichum ten aanzien van
de kennisgeving aan de regering. Wij doen daarbij de regering het dringende verzoek stappen te onder-